عقداجارهاشخاصازجملهعقودیاستکهشباهتبسیاریبهپیمانکاریداردتاجاییکهبا نگاهیظاهری،میتوانآندورایکیدانستامابادقتبیشتربهتفاوتهایآنهاپیخواهیمبرد. درتعریفاجارهاشخاصمیتوانگفت«عقدیاستمعوضکهبهموجبآنشخصیدربرابراجرت معین،ملتزممیشودکاریراانجامدهد.» همچنینفقهادرمورداجارهاشخاصگفتهاند« شخصآزادخودرااجیرغیرمیکندبرایاینکه عملیرابرایاوانجامدهدکهغالباًفایدهتملیکعملخودبهغیردرمقابلاجرتیمقرررا می دهد.» باتعاریفارائهشدهاینتفکرغالبمیگرددکهاجارهاشخاصوپیمانکاریدرواقعمنطبقبر یکدیگرمیباشند،لیکنبااشارهبهپارهایازتفاوتها،بهاشتباهبودنتفکرمذکورپیخواهیمبرد . 1- فقهادرمورداجارهاشخاصقائلبهدونوعاجیرشدهاند،اجیرعامواجیرخاص. اجیرعامبه کسیمیگویندکهانجامدادنکاریرابرعهدهگرفتهاستوایننوعاجارهشباهتبیشتریبا پیمانکاریداردبهنحویکهبرخیحقوقدانانبرایایننوعاجیر،مقاطعهکاریرامثالمیزنندکه ملزمشدهجادهایراظرفمدتچهارماهآسفالتکند درمورداجیرخاصتفاوتبیشترنمودپیدامیکند. «اجیرخاصبهکسیگفتهمیشودکهخود رابرایمدتمعینبهاجارهمیدهد. دراینمورداجیرخاصحقنداردبرایغیرمستأجرکارکند» کسیکهخودرااینگونهاجیرمیکند،کلمنافعاودرمدتتعیینشدهتنهامتعلقبهمستأجر میباشدواینموردبههیچوجهبرقراردادهایپیمانکاریصدقنمیکند. کارفرمانمیتواند پیمانکارراملزمنمایدکهفرضاًبهمدتیکسالتنهابرایاوکارکندوازخدماتشاستفادهکند  .پیمانکارایناختیارراداردکههمزماندرچندپروژهشرکتکردهوآنهارابهاتمامبرساند مگر اینکه در قرارداد خلاف آن شرط شده باشد.. – 2  مطابقماده 466  قانونمدنی« اجارهعقدیاستکهبهموجبآن،مستأجرمالکمنافععین مستأجرهمیشود» واینتعریفنشانبرتملیکیبودناینعقددارد . درحالیکهدرموردپیمانکاری همانطورکهقبلاًبحثکردیم،ازجملهعقودعهدیمیباشد. -3درقرارداداجارهاشخاص،اگرکارگریعملیراتقبلکندولیشرطنشدهباشدکهآنعملرا خودشانجامدهدوامارهاینیزدربیننباشدکهچنینمعناییرابرساندمیتواندغیرازخودشرا برایانجامآنعملاجیرکند. اماپیمانکارحقنداردموضوعپیمانرابهپیمانکاردیگرواگذارکندوتنها میتواندقسمتهاییازعملیاتموضوعپیمانرابهپیمانکارجزءبسپارد. 4- دراجارهاشخاصتعهدیکهاجیرمیدهدرابایدتعهدبهوسیلهدانستواگراجیرآنعملرا بهصورتکاملوصحیحانجامندهدودرعینحالمستأجرنتواندتقصیرویراثابتنماید،اجیرضامننیست. مثلاًهرگاهکسیاجیرشودبرایحفظمتاعیودزدآنمتاعراببرد،اجیرضامننیست. مگرآنکهدرحفظآنکوتاهیکردهباشدیامستأجردرضمنعقدشرطضمانکردهباشد باالعکس،درموردتعهدپیمانکاربایدگفتکهازنوعتعهدبهنتیجهمیباشدوپیمانکارمتعهد میگرددتاعملیاتموضوعپیمانرابهنحوصحیحبهاتمامبرساندوبرطبقماده 18شرایطعمومی پیمان،پیمانکارمسئولیتکاملحسناجرایکارهایموضوعپیمانراطبقاسنادومدارکپیمانبه عهدهدارد.ماده18 مقرر میدارد:« مسئولیت حسن اجرای کار،برنامه کار،گزارش پیشرفت کار،هماهنگی باپیمانکاران دیگر،رئیس کارگاه؛ الف)پیمانکارمسئولیت کامل حسن اجرای کارهای موضوع پیمان راطبق اسنادومدارک پیمان به عهده دارد. ب )پیمانکار متعهداست که سازمان،روش اجراوبرنامه زمانی تفصیلی اجرای کار راطبق نظر مهندس مشاور براساس نقشه های موجودو برنامه زمانی کلی تهیه کندوظرف یک ماه ازتاریخ مبادله پیمان،یامدت دیگری که در اسنادومدارک پیمان تعیین شده است،تسلیم مهندس مشاورنمایدتاپس ازاصلاح وتصویب کارفرمابرای اجرابه پیمانکار ابلاغ شود.اگردراسنادومدارک پیمان،جزئیاتی برای چگونگی تهیه برنامه زمانی تفصیلی وبهنگام کردن آن تعیین شده باشد،پیمانکارملزم به رعایت آن می باشد. ج )درصورتی که حین اجرای کار،پیمانکار تشخیص دهد که تغییراتی در برنامه زمانی تفصیلی ضروری است،موظف است که پیش از رسیدن موعد انجام کارهایی که به نظر اوبایددربرنامه آن تغییرداده شود،مراتب رابا ذکردلیل،به مهندس مشاوراطلاع دهد.مهندس مشاور،تغییرات مورد تقاضای پیمانکاررادرقالب برنامه زمانی کلی رسیدگی می کندوآنچه راکه موردقبول است،پس از تصویب کارفرما،به پیمانکار ابلاغ می کند.بدیهی است که این تغییرات درحدودمندرجات پیمان،ازمیزان تعهدات ومسئولیتهای پیمانکارنمی کاهد. اگرتغییربرنامه زمانی تفصیلی ازسوی مهندس مشاورمطرح شود،پیمانکار باتوجه به نظر مهندس مشاور،تغییرات برنامه زمانی تفصیلی راتهیه می کندوبه شرح پیشگفته،برای طی مراتب بررسی وتصویب،تسلیم مهندس مشاور می نماید. د )پیمانکارمتعهداست که هماهنگی لازم رابادیگرپیمانکاران یاگروههای اجرایی متعلق به کارفرما،که به نحوی باموضوع قرارداد مرتبط هستند،به عمل آورد.برنامه ریزی چگونگی این هماهنگی توسط مهندس مشاور به پیمانکارابلاغ می شود. ه )پیمانکار مکلف است که درپایان هرماه،گزارش کامل کارهای انجام شده درآن ماه راتهیه نماید.شکل وچگونگی تهیه گزارش رامهندس مشاورتهیه می کند.این گزارش، شامل مقدارودرصدفعالیتهای انجام شده،میزان پیشرفت یاتاًخیرنسبت به برنامه زمانی تفصیلی،مشکلات وموانع اجرایی،نوع ومقدارمصالح وتجهیزات واردشده،به کارگاه،تعداد ونوع ماشین آلات موجودوآماده بکار،تعدادوتخصص نیروی انسانی موجودودیگر اطلاعات لازم می باشد.درصورتی که جزئیات دیگریبرای چگونگی تهیه گزارش پیشرفت کاردراسنادومدارک پیمان تعیین شده باشد، پیمانکارموظف به رعایت آن است. و)پیمانکارمتعهداست که یک نسخه ازبرنامه،نمودارهاوجدولهای پیشرفت کاررادرکارگاه آماده داشته باشدتادر صورت لزوم،مهندس مشاوروکسانی که اجازه بازدیدازکارگاه رادارند،ازآن استفاده کنند. ز)پیمانکار بایدپیش ازآغازعملیات،شخص واجدصلاحیتی راکه موردقبول مهندس مشاورباشد،به عنوان رئیس کارگاه معرفی نماید.رئیس کارگاه بایددراوقات کاردرکارگاه حاضرباشدوعملیات اجرایی،بامسئولیت ونظارت او انجام شود.اگرضمن کارمعلوم شودکه رئیس کارگاه قادربه انجام وظایف خودنیست،مهندس مشاور،باذکردلیل،در خواست تعویض اوراازپیمانکارخواهدکردوپیمانکارمکلف است ظرف یک ماه، شخص واجدصلاحیت دیگری راکه موردقبول مهندس مشاورباشد،معرفی کند.پیمانکار باید به منظوراجرای کارودریافت دستورکارها ونقشه هااز مهندس مشاوروهمچنین برای تنظیم صورت وضعیتهای موقت،اختیارات کافی به رئیس کارگاه بدهد.هرنوع اخطار واعلام که مربوط به اجرای کارباشدوازطرف مهندس مشاوریانماینده اوبه رئیس کارگاه ابلاغ شود،درحکم ابلاغ به پیمانکار است. پیمانکار می توانددرصورت لزوم،رئیس کارگاه راعوض کند،مشروط به اینکه پیش از تعویض،مراتب رابه اطلاع مهندس مشاوربرساندوصلاحیت جانشین اوموردقبول نامبرده باشد.»

بنددوم- مقایسهپیمانکاریوقراردادکار

قانونکاردرماده 2 درتعریفکارگرمقررمیدارد«کارگرازلحاظاینقانونکسیاستکهبههر عنواندرمقابلدریافتحقالسعیاعمازمزد،حقوق،سهمسودوسایرمزایابهدرخواستکارفرما کار میکند» ماده7