بخش دوم :

تبدیل مجازات حبس به سایر مجازات­ها

یکی دیگر از روش های تبیه و اصلاح اثربخش تر مجرمین و دوری جستن از توسل به حبس این است تا ما به کلّی مجازات جدیدی را جایگزین مجازات نه چندان سودمند حبس نماییم. در این نوع مجازات ها دیگر با تغییر در نحوه اعمال مجازات حبس ، سعی در بهبود بخشیدن آن نداریم بلکه این قبیل مجازات ها در مفهوم واقعی کلمه جایگزین حبس می گردند و به دنبال راه فراری برای دوری از آثار مخرّب زندان های امروزی هستند. زمانی که بتوانیم از این جایگزین ها سود جوییم دیگر نیازی به ساختمان های زندان و مأمورین زندان ها و مخارج سرسام آور تأمین نیاز های زندانها و زندانیان نخواهیم داشت ، دیگر مجرمین حرفه ای تر نمی شوند و از محیط خانواده دور نمیگردند. خانواده ها از هم نمی پاشند و بیش از قبل ، مجازات ها شخصی می شوند. زمانی که ما صحبت از تبدیل مجازات می کنیم ممکن است تبدیل مجازات ماده 37 قانون مجازات به ذهنمان خطور کند که در آن قانونگذار به قاضی اجازه داده است تا در صورت وجود شرایطی ، مجازات مجرم را به مجازاتی مناسب تر به حال وی تبدیل نماید ولی منظور واقعی ما دقیقاً این تبدیل نیست گرچه در نهایت مجازات جدید می تواند برای مجرم بهتر و مناسب تر باشد امّا هدف ما فراتر از اهداف این ماده است و به دنبال دوری کردن از آثار منفی زندان و دست یابی به آثار مثبت جایگزین ها هستیم. در این بخش بر آنیم تا به بررّسی دو نوع از این مجازاتهای جایگزین یعنی مجازات جبرانی و محرومیّت های قانونی بپردازیم و مقایسه ای بین نظام های حقوقی ایران و آمریکا در روش بهره مندی از آنها داشته باشیم.        

فصل اوّل : مجازات های سود رسان

بی شک هر جرمی که ارتکاب می یابد ، حدأقل یک قربانی و متضررّ از جرم نیز دارد. گاهی این قربانی یک شخص خاص و مشخّص است و گاهی جامعه. در هر حال مجرم موظّف است تا لطماتی را که به واسطه عملش به قربانی وارد آورده جبران نماید. این جبران می تواند از طریق دیه و جبران خسارات مادی در رابطه با شخص خاص باشد و یا از طریق جزای نقدی و خدمت عمومی رایگان باشدکه در واقع موجب جبران صدمات وارده به جامعه می گردد به این ترتیب بی آنکه هزینه ای برای دولت ایجاد شود سود آور است. در هرحال می توان  از مجرم خواست تا در قالب مجازات، صدمات وارده را جبران نماید. این فصل به توضیح و تفسیر بیشتری در مورد منظور ما از این مجازات ها می پردازد.  

مبحث اوّل : مجازات های مالی