نتیجه: با توجه به اینکه بازیگری از ارکان هفتم هنر است دیگر محدود به آقایان نیست بلکه مشارکت زنان نیز در آن در حال افزایش است و این سؤال ایجاد می شود که حکم فقهی بازیگری زن در فیلم، سینما و تئاتر چیست؟ و آیا زن مسلمان می تواند در این گونه هنرها شرکت کند یا خیر؟ موضوع بازیگری زن در پنج فصل مورد بحث قرار گرفته است و در فصل اول آن آمده استکه اسلامبا توجه به بُعد پیام رسانی فیلم، سینما و تئاتر در مسائل فرهنگی و اجتماعی به تقویت معرفت دینی در هنرمندان بسیار اهمیت داده است زیرا که هنر، دمیدن روح تعهد در انسان هاست وهنر بازیگری نیز از این قاعده مستثنی نیست. عناوینى از قبیل فیلم، تئاتر،سینما و بازیگرى که در رسانه مدّنظر است، همه از عناوین نوظهورند و هیچ یک از آنها در ادله فقه یعنى در آیات و روایات وارد نشده اند; با توحه به اینکه در احکام فقهی، در مواردی که از جانب شارع، حکمی وحود نداشته باشد، برائت جاری می شود، مگر آن که دلیلی بر عدم آن قائم شود، باید گفت در مورد بازیگری زن نیز دلیلی بر حرمت وجود ندارد. بنابر این، همانطور که فقها بیان داشته اند: اصل بازیگری در فیلم، سینما یا تئاتر اشکالی ندارد، ولی باید تمامی شئونات اسلامی رعایت شود و از کار های خلاف شرع و مکالمات شهوت انگیز خودداری شود.زن هنرمند مسلمان در این مسیر باید خود را کنترل کند و هر گاه خطر سقوط به ورطۀ گناه را برای خود محتمل بداند، بر او واجب است این حرفه را ترک کند. با توجه به این نکات باید گفت: زن باید برای حضور در سینما و تئاتر، از شوهر خود اجازه بگیرد و در صورتی که شوهرش، به هر دلیلی به او این اجازه را ندهد یا اینکه بازیگری در تئاتر و سینما با حقوق لازم شوهر بر زن منافات داشته باشد، باید آن را رها کند. چنانچه زن، شوهر نداشته باشد و به سن بلوغ نیز رسیده باشد، خارج شدن او از منزل منعی ندارد. البته زن بازیگر باید حدود و شرائط اسلامی را رعایت کند، همان گونه که مرد به هنگام خارج شدن از خانه و یا در بازیگری، باید مقید به رعایت حدود و معیارهای اسلامی باشد. اگر پدر، مانع حضور یا بازیگری دخترش در فیلم و تئاتر شود، در این مورد دختر از باب حقوق والدین، باید از وی پیروی کند. در فصل دوم بابررسی ادلۀ فقهاء در بارۀ جواز بازیگری زن در فیلم و تئاتر و شرائط آنمی‌توان اقوال فقها را در این زمینه در دو رویکرد کلّی جای داد:مخالفت مطلق و موافقت مشروط و محدود.هر یک از این دو رویکرد برهه خاصی از فضای اجتماعی را به خود اختصاص می‌دهند و این برهه‌ها که دارای ویژگی‌های خاص اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی اند، نقش به سزایی در نوع نگاه فقها به سینما ایفا کرده اند. فقها دلایل کسانى که به حرام بودن پوشیدن لباس جنس مخالف, باور دارند را تمام نمی دانند. از این جهت،در بازیگری، با هدفهاى خردمندانه مى توانند براى تهیّه فیلم لباس جنس مخالف را بپوشند و در نقش آنان بازى کنند.این که فقیهان به جایز بودن نمایش، براى سوگوارى و گریاندن تماشاگران و یادآورى رنجها و گرفتاریهاى سیدالشهداء و اهل بیت آن عزیز، فتوا داده اند، با این که در چنین نمایشهایى، پوشیدن لباس جنس مخالف و بازى در نقش آن، از ارکان نمایش به شمار مى رود، روشن مى کند که از دید اینان، پوشیدن لباس جنس مخالف براى چنین هدفهاى خردمندانه اى بى اشکال است. چهره پردازی و آرایش جنس مخالف نیز نزد شرع مقدس، در صورتی که چهره پردازی شونده از محارم باشد، اشکالی ندارد، ولی اگر نامحرم باشد و چهره پردازی موجب فعل حرامی چون لمس و نگاه به صورت نامحرم شود، جائز نیست مگر از روی پارچه باشد. در فصل سوم با بررسی ادلۀ فقهاء در بارۀ بازیگری زن در فیلم و تئاتر در صورت استلزام فعل حرام مقدمۀ حرام از جمله:قاعدۀ حرمت مقدمۀ حرام،قاعدۀ حرمت اعانت بر اثم و عدوان، قاعدۀ نفی سبیلآیاتمتوجه می شویم که بازیگریزن در صورت استلزام فعل حرام به عنوان سبب می تواند زمینۀ برخی از کارهای حرام و جرائم متعددی که درسطح جامعه اتفاق می افتد، به حساب آورد که گسترش ناهنجاریهای فرهنگی، ترویج بی بندوباری و نا امنی نمونه آنها است، بنابر این حرمت از این باب نیزمی تواند مورد تایید و تاکید قرار گیرد.فقهایی که قایل به حرمت بازیگری زن در صورت استلزام فعل حرام، هستند، قایل به حرمت تولید آن فیلم هم می باشند. اگر قائل به این مبنی باشیم که مقدمۀ حرام، حرام است می توانیم بگوییم که بازیگری زن در صورتی که مستلزم فعل حرام باشد، این فعل یکی از مقدمات فعل حرام محسوب گردد و حرام شود و در صورت قائل نبودن به آن حرام نمی شود. همچنین در حکم وضعی درآمد بازیگری زن در صورت استلزام فعل حرام طبق قاعدۀ تبعیتدرآمد از شغل دو صورت می تواند داشته باشد: صورت اول: خود بازیگری مستلزم فعل حرام نباشد. طبق قاعده، سود تابع عمل و معامله است، پس طبق این چون اصل فعل بازیگری مباح است در آمدش هم اشکالی ندارد، بلکه طبق یکی از  عقود شرعیه مثلا از باب اجاره زن برای بازیگری استخدام می شود و اجرتش حلال است و مالک آن هم می شود. صورت دوم: بازیگری زن مستلزم فعل حرام باشد، در این صورت اگر ما قبول کردیم بازیگری هم حرام است، می تواند از باب تعاون علی الاثم یا از باب لهو و لعب و یا از باب مقدمه حرام حرام باشد. در این صورت، بحث می شود که آیا درآمدش حرمت وضعی پیدا می کند یا خیر؟ در این صورت (استلزام فعل حرام) ظاهرا زن مالک درآمد نمی شود. زیرا که اولا: حدیث نبوی داریم که اذا حرم الله شیئاحرم ثمنه. اینجا نیز انطباق پیدا می کند، چون وقتی که فعل بازیگری (یا نفس استخدام زن) حرام شد، اجرت (ثمن) نیز که در مقابل این فعل می گیرد، خود بخود حرام خواهد شد، یعنی مالک درآمد آن نمی شود. ثانیا: ممکن است اینجا حرمت اجرت گرفتن در مقابل بازیگری حرام از باب اکل بالباطل باشد. لذا در این صورت  نیز نمی تواند مالک درآمد خود باشد. ثالثا: طبق مبنای اصولی که می گوید: نهی در معاملات موجب فساد در معامله می شود، باز هم اینجا درآمدی که این زن در مقابل بازیگری می گیرد حرام خواهد شد و مالک درآمد آن نخواهد شد، چونکه طبق این مبنی وقتی که استخدام زن منهی عنه قرار گرفت، معامله ای که این زن انجام داده (استخدام برای بازیگری) از باب اجاره باطل می شود. وقتی که این معامله ( اجارۀ بازیگری) باطل شد استخدام آن زن در ضمن هیچ معاملۀ شرعیه قرار نمی گیرد و اجرت گرفتن در برابر آن از مصادیق اکل مال بالباطل می شود و این حرام است. در فصل چهارم با بررسی ادلۀ استثناء شدن موارد غیر جائز بازیگری زن با حکم حکومتی به این نتیجه رسیدیم که وجوب حفظ نظام اسلامی بر ادلۀ احکام حرمت اولیه و حرمت اخلال به نظام اسلامی بر ادلۀ احکام حرمت اولیه تقدم دارد و در صورت تشخیص مصلحت ولی امر می تواند احکام اولیه را تا زمان لازم معلق یا تعطیل کرد. همچنین با بررسی ادلۀ عدم تأیید حکم حکومتی در استثناء شدن موارد غیر جائز بازیگری زنبه این نتیجه رسیدیم که این ادله قابل اشکال است و احکام حکومتی در استثناء شدن موارد غیر جائز بازیگری زن می تواند مؤثر واقع شود. در فصل پنجم نیز به احکام متفرقه بازیگری زن از جملهمحدودۀ وجوب پوشش، پوشش زن در نقش مادر بزرگ، پوشیدن لباس جنس مخالف و یا همانندی، بازى کردن در نقش ائمه(ع) و غیره مورد بررسی قرار گرفته است.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...