نکاتی که در آیه وجود دارد:

1- این آیه به خلقت انسان، و ریشه آفرینش و گسترش نسل انسان اشاره دارد و تصریح می‌کند که همه‌‌ی انسان‌ها از یک نفس آفریده شدند. ادامه آیه نیز قرینه خوبی بر این حقیقت است؛ چراکه فرمود و همسر آن نفس را از جنس خود او قرار داد و از آن دو مرد و زن مردان و زنان فراوانی را منتشر ساخت. این بیان می‌رساند که نفس واحده همان آدم است که خداوند به وسیله او همسرش حوّا را نسل انسانی را گسترش داد.[93] 2- نکته دوم این است که هرچند مصداق واحده در این آیه حضرت آدم است ولی به کار بردن واژه نفس و انتساب خلقت همه انسان‌ها به آن نفس در واقع نکته مهمّ دیگری را دربر دارد و آن این است که همه افراد بشر از یک ریشه و اصل سرچشمه می‌گیرند و گوهر آفرینش آن‌ها به یک گوهر و یک نفس بر می‌گردد. 3- همسر آدم از جنس او است چون در ادامه آیه که فرمود و خلق منها زوجها می‌رساند همسر آدم از ماهیت و جنس خود او است و هر دو از یک حقیقت برخوردارند، بنابراین جفت آن پدر آدم از سرشت و طینت خود او بوده است. 4- گسترش نسل انسانی از زن و مرد ناشی می‌شود، در ادامه آیه فرمود: «و بثّ منهما رجالاً کثیراً و نساءاً» خداوند متعال از آدم و همشر مردان و زنان فراوانی را به وجود آورد. این آیه به روشنی می‌گوید، نسل انسانی در ریشه همه آدمیان به آدم و همسرش برمی‌گردد و آدمیان چه زن و چه مرد از یک زن و مرد پدید آمده‌اند و در تکوّن و رشد و گسترش نسل انسانی هر دو صنف نقش دارند، در نتیجه مرد هر چند بزرگ و با عظمت باشد باید بداند ریشه او از یک مرد و زنی پدید آمده است که آن دو ماهیت واحدی داشته‌اند و از ماهیت انسانی آن دو انسان‌های فراوانی خلق شده‌اند.[94]

ج) آیات دیگری که زن را در مقام انسان شریک مرد می‌داند

هُوَ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ نَفْسٍ وَاحِدَهٍ وَجَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا لِیَسْکُنَ إِلَیْهَا فَلَمَّا تَغَشَّاهَا حَمَلَتْ حَمْلًا خَفِیفًا فَمَرَّتْ بِهِ فَلَمَّا أَثْقَلَتْ دَعَوَا اللَّهَ رَبَّهُمَا لَئِنْ آَتَیْتَنَا صَالِحًا لَنَکُونَنَّ مِنَ الشَّاکِرِینَ[95] او خدایی است که همه شما را از یک نفس آفرید، و همسرش را نیز از جنس او قرار داد، تا کنار او بیاساید. سپس هنگامی که با او آمیزش کرد، حملی سبک برداشت، که با وجود آن به کارهای خود ادامه می‌داد و چون سنگین شد، هر دو از خداوند و پروردگارشان، خواستند که اگر فرزند صالح به ما دهی، از شاکران خواهیم بود.

آیه در یک نگاه

این آیه از آفرینش همه انسان‌ها چه زن و چه مرد از یک نفس و حقیقت واحد خبر می‌دهد و این نکته را باز می‌کند که زن نیز از همان حقیقت و همجنس مرد آفریده شده است تا مایه آرامش وی باشد. نکته‌هایی از این آیه که مربوط به بحث ما است از این قرار است: 1- زن و مرد از یک حقیقت واحد آفریده شده‌اند و دارای یک ماهیت می‌باشند. قرآن کریم فرمود همه شما از زن و مرد از یک نفس آفریده شده‌اید و مراد از نفس واحده همان حقیقت و گوهر واحد است. تمام زن‌ها نیز از لحاظ گوهر هستی همتای مردانند و خلقت هیچ زنی جدای از خلقت مرد نیست. 2- تعبیر به «و جعل منها زوجها» می‌رساند جفت آن نفس همتای وجود او است گویا آن نفس واحده دو بخش دارد که بخشی از آن مرد و بخش دیگر آن زن است و این نکته تأکید دیگری است بر این‌که حقیقت زن و مرد واحد است.[96] 3- زوج هرچیز به دو قرین از یک جنس گفته می‌شود. در مفردات راغب آمده است به دو قرین از مذکّر و مؤنث در حیوانات زوج گفته می‌شود و به هر دو قرین در غیر حیوانات نیز زوج گفته می‌شود، مثل یک جفت کفش.[97] بنابراین خود کلمه زوج که در این جا مراد همسر مرد است با توجّه به این‌که زوج او باید قرین و جفت وی باشد می‌رساند زن از نظر خلقت همتا و قرین مرد است. البته این سخن، منافاتی با تفاوت آنان در برخی از ویژگی‌های جسمی و روحی که لازم گردش نظام احسن است ندارد. 4- آرامش در کنار همسر، تأکید دیگری بر خلقت زن و مرد از سرشت واحد است. جمله «لیسکن الیها» تأکید دیگری بر این مطلب است که حقیقت زن و مرد واحد است و خداوند