تعارض امری طبیعی است که در طول تاریخ با زندگی انسان همزاد بوده است. سوء تفاهمها، بدبینی ها، حسادتها، خودخواهیها، عقدههای روانی، جنگها، خشکسالیها، کمبود منابع، ازدیاد جمعیت، خودکامگیهای مدیریتی و حکومتی و بسیاری از مسائل دیگر، می تواند از عوارض تعارض و یا به وجود آورنده آن باشند. در طول تاریخ، زندگی انسانها هیچ گاه خالی از تعارض نبوده است. آنچه در قرآن کریم تحت عنوان نور و ظلمت، حق و باطل، خیر و شر، عدل و ظلم آمده است؛ و نیز داستانهای فراوانی چون داستان موسی و فرعون، دقیانوس و اصحاب کهف، و غیره همه نشانگر وجود تعارض میباشند. پس تعارض امری اجتنابناپذیری است و کسی نمیتواند ادعا کند که با آن روبرو نشده و یا نخواهد شد. نکته اساسی نگرش و برخورد درست با تعارض و تشخیص حق و ناحق بودن آن بر اساس علل و عوامل بوجود آورنده آن و پیشنهاد راه حل منطق و درست برای آن است. با همه قدمت و سابقهای که تعارض در زندگی بشر دارد. باید آن را مسئلهای نو که بیشتر در دهههای اخیر مورد توجه علوم رفتاری و مدیریت رفتار سازمانی قرار گرفته است، به حساب آورد (فرهنگی، 1388). ب) تعاریف برگزیده تعارض: از تعارض تعاریف زیادی شده است و در حدی برای این تحقیق کافی است که به چند تعریف اشاره میشود.
- تعارض عبارت است از هر رفتاری که از جانب اعضای یک سازمان به منظور مخالفت با سایر اعضاء سر بزند.
- تعارض عبارت است از شرایطی که در آن، مسائل مورد توجه دو طرف، ناسازگار و ناهماهنگ به نظر برسد.
- رفتار تعارض آمیز رفتاری است که طی آن هر یک از طرفها سعی می کند با هر وسیلهای که در اختیار دارد برطرف دیگر فشار وارد کند تا وضعیتی را که به نظرش رضایت بخش نیست تغییر دهد.
- تعارض یعنی دنبال کردن هدفهای ناسازگار و متناقض که باعث از دست دادن منابع و سایر هدفها میشود.
- تعارض فرایندی است که بر اساس آن، شخص «الف» عملاً از طریق ایجاد یک سلسله موانع، تلاش می کند تا مانع دستیابی شخص «ب» به اهدافش شود.
- تعارض عبارت است از فرایند ادراک یا احساس هر گونه ناسازگاری در درون، و یا بین افراد، گروهها و یا سازمانها که منتهی به رفتار پنهان و یا آشکاری متعارض در دو طرف گردد.
2-5-2- علل تعارض:
تعارض خود به خود به وجود نمیآید بلکه عواملی سبب آنها شده است. برای اینکه بهتر بتوان شیوه برخورد با تعارض را انتخاب کرد، باید منشأ بروز تعارض را دانست. لویس پوندی[60] مهمترین دلایل تعارض در سازمان را به سه دسته تقسیم کرده است:
- منابع محدود: زمانی که منابع سازمان برای تأمین نیازمندیهای واحدها و قسمتهای سازمانی و انجام وظایفشان ناکافی باشد، رقابت برای گرفتن منابع محدود ایجاد میشود.
- نظارت و کنترل یک طرفه: زمانی که یکی از طرفین درگیر، کارها و فعالیتهای گروه یا واحد دیگری از سازمان را زیر نظر و کنترل گیرد (در حالی که گروه یا واحد دیگر از این دخالتهای بیجا دوری میجوید.)
- عدم توافق در مورد شیوه کار: زمانی که طرفین درگیر بایستی با یکدیگر کار کنند و همکاری داشته باشند ولی آنان هیچگونه توافقی روی شیوه انجام کار نداشته باشند.
راستیفن رابینز بر اساس یافته های تحقیق دلایل بروز تعارض را به سه دسته کاملاً مجزا تقسیم کرده است. (رابینز، 1374، ص 725):
[دوشنبه 1398-12-12] [ 09:51:00 ب.ظ ]
|