مدلهای DEA نحوه کاراسازی واحدهای مورد ارزیابی که ناکارا شناخته شده اند را نیز معرفی می کند. این مدل ها روشی ویژه برای محققانی می باشند که علاقه مند به کارایی چند ستاده در مقابل چند داده می باشد. دو جهت گیری کلی در DEA وجود دارد: 1- تمرکز بر ورودیها در مدل ورودی محور 2- تمرکز بر خروجی ها در مدلهای خروجی محور چارنز، کوپر و رودز براساس این دیدگاه کارآیی را به صورت زیر تعریف می کنند: 1- در یک مدل ورودی محور یک واحد در صورتی ناکارا است که امکان کاهش هر یک از ورودیها بدون افزایش ورودیهای دیگر یا کاهش هر یک از خروجی ها وجود داشته باشد. 2- در یک مدل خروجی محور یک واحد در صورتی ناکارا است که امکان افزایش هر یک از خروجی ها بدون افزایش یک ورودی یا کاهش یک خروجی دیگر وجود داشته باشد. یک واحد تصمیم گیری کارا است اگر و تنها اگر هیچ کدام از دو مورد فوق تحقق نیابد. در این صورت امتیاز کارایی آن برابر یک خواهد بود. کارایی کمتر از یک برای یک واحد بیانگر آن است که ترکیب خطی واحدهای دیگر میتواند همان مقدار خروجی را با ورودیهای کمتر تولید کند که چنین واحدی را ناکارا می نامند. {{عالم تبریزو همکاران ، 1389}}   3-8-در مورد DEA-SOLVER سال های اخیر انواع زیادی از برنامه های کاربردی DEA (تحلیل پوششی داده ها) برای استفاده در ارزیابی عملکرد انواع مختلفی از اشخاص درگیر در فعالیت های مختلف در بسیاری از زمینه های مختلف در بسیاری از کشورهای مختلف دیده می شود. یکی از دلایل این است که DEA فرصتهایی را برای استفاده در مواردی که مقاوم در برابر روش های دیگر به دلیل طبیعت پیچیده (غالبا ناشناخته) از روابط بین ورودی های متعدد و خروجی های متعدد درگیر در بسیاری از این فعالیت ها (که اغلب در واحدهای غیر قابل اندازه گیری باهم گزارش شده است) باز کرده است. مثالها عبارتند از: فعالیت های نگهداری از پایگاه های نیروی هوایی ایالات متحده در نقاط مختلف جغرافیایی، و یا نیروهای پلیس در انگلستان و ولز و همچنین اجرای بانک های شعبه در قبرس و کانادا، و بهره وری از دانشگاه ها در آموزش و پرورش و عملکرد پژوهش در ایالات متحده، انگلستان و فرانسه. این نوع از برنامه های کاربردی را برای ارزیابی کارایی شهرها، مناطق و کشورهای با بسیاری از انواع ورودی ها و خروجی ها که شامل “اجتماعی” و “ایمنی خالص” هزینه به عنوان ورودی و مختلف “کیفیت زندگی” ابعاد به عنوان خروجی گسترش می دهند.