فصل اول

                                                                                            کلیات تحقیق

1–1- مقدمه

نیروی انسانی پایه اصلی در چگونگی روند توسعه اقتصادی و اجتماعی هر جامعه محسوب می‌شود. لذا بهره برداری کامل و متنا‌سب از منابع انسانی به عنوان یکی از اهداف راهبردی توسعه در نظر گرفته می‌شود. امروزه که مباحث توسعه در عرصه جهانی مطرح است اگر سازمان ها بخواهند در این دنیای رقابتی مراحل توسعه را به سرعت طی کنند باید برای پیشرفت و تعالی، از این نیروهای بالقوه بهره برداری لازم را داشته باشند و به موقعیت کارکنان بیش از پیش توجه کنند. توانمندسازی و ارتقای شغلی کارکنان و مشارکت آن ها در همه ی زمینه ها بر پایه برابری، یکی از پیش نیاز های توسعه پایدار است که کشور ما از این مقوله مستثنی نبوده، بلکه نیازمند نیز است. توجه ویژه به ارتقای شغلی کارکنان می تواند در راستای رسیدن به اهداف متعالی سازمان باشد که در صورت انجام موفق این امر می تواند نقش موثری در راستای تحقق این اهداف داشته باشد. در این تحقیق سعی و تلاش ما بر این است تا عوامل و متغیر های موثر بر ارتقای شغلی کارکنان را بصورت کلی و جامع مورد بررسی و کاوش قرار دهیم.  

1-2- بیان مساله

در عصری هستیم که کارایی و بهره وری برای مدیریت در اولویت بوده و در جستجوی کارایی، اثربخشی و بهره وری بیشتر هستند. به طوری که دوران به کارگیری شیوه های سنتی مدیریت پایان پذیرفته است. شرط لازم برای دستیابی به توسعه واقعی و پایدار، بهره گیری از کلیه امکانات انسانی است و میزان توسعه هر کشور و جامعه رابطه مستقیم با میزان بهره گیری از نیروهای بالفعل و بالقوه انسانی آن دارد (گوزل زاده، 1386 ). براین اساس و با توجه به اهمیت وجود و تاثیر نیروی انسانی، در موفقیت سازمان، یکی از وظایف اساسی مدیریت نیروی انسانی، تلاش در زمینه ی نگهداری و ارتقای شغلی کارکنان در سازمان می‌باشد. به نحوی که هر فرد شاغل در سازمان بتواند پس از کسب تجربه و دستیابی به مهارت های شغلی، امکان دستیابی به ارتقای شغلی و طی مراحل ترقی سازمان را داشته باشد. مدیریت توسعه مسیر شغلی، یکی از بخش های فعالیت مدیران منابع انسانی است که با یافتن مسیر ترقی هر فرد در زندگی کاری اش، او را به سوی کمال مطلوب رهنمون می‌سازد(پهلوان، 1381 ). نیروی کار دارای تحصیلات عالی به شغل های غنی تر و یا شغل هایی که بتوانند در آن موثر باشند توجه بیشتری می کنند. این افراد در سازمان به پیشرفت و تکامل نیاز دارند و به ترفیع و کسب مهارت های جدید تمایل نشان می دهند. در این راستا وجود مسیری برای ارتقاء و پیشرفت شغلی به کسب هویت و مقام و منزلت افراد کمک می کنند، غنای زندگی کاری را تامین می کند و در صورتی که بر اساس مفاهیم اجتماعی صورت گیرد، فرصتی را برای ارضای امیال کارکنان جهت شناخت، پیشرفت و ترقی بوجود می آورد (والتون، 2005 ). در سال های اخیر به علت کشیده شدن صاحب نظران حرفه‌ای به حوزه فعالیت مدیریت منابع انسانی، طرح هایی را برای بهبود مسیر شغلی کارکنان بوجود آورده است. برخی از شرکت های پیشرو و پیشگام برنامه هایی را برای بهبود کارراهه شغلی تدارک دیده اند. اما آن ها می خواهند که فعالیتهایشان به طور گسترده شامل کارکنان غیر مدیریتی نیز بشود. البته 80 تا 90 درصد کارکنان شامل این بحث می‌شود. این کارکنان نیازهای پیشرفت و تکامل دارند و انتقال و ارتقاها را تجربه می کنند این گونه کارکنان برای موفقیت هر سازمانی ضروری است و از آن نباید غفلت کرد (سید جوادین، 1386 ). ارتقای شغلی را می توان جایگزین شدن فرد در شغلی با مسئولیت و اختیار بالاتر و اهمیت بیشتر تعریف کرد (درخشان داوری، 1378 ). از سویی به دلیل آنکه افراد غالبا دوستدار و خواستار ارتقای مقام و پیشرفت در کار خود هستند بنابراین برای افزایش رضایت در سازمان ها بایستی در این باره چاره اندیشی شده و برنامه ریزی های دقیقی انجام پذیرد تا زمینه‌های ارتقای کارکنان سطوح مختلف در قالب فرایندی منطقی فراهم گردد. هر فردی که در سازمان یا موسسه ای مشغول به کار می‌شود پس از کسب تجربه و دستیابی به مهارت های شغلی به فکر ارتقای شغل و پیمودن مراحل ترقی سازمانی می‌افتد. اگر کسی دارای مهارت ها و تجارب لازم برای انجام کاری یا هدایت گروه است، چرا برای ارتقای شغلی تلاش نکند ؟(مهریاری، 1385 ) متغیرهایی که به عنوان عوامل موثر در ارتقای شغلی کارکنان ستادی مورد بررسی قرار خواهند گرفت به دو دسته تقسیم می شوند که عبارتند از: عوامل سازمانی شامل انگیزش نیروی کار و اقدامات مدیریتی و عوامل فردی که شامل انگیزش ذاتی شغل، خود مدیریتی کارراهه شغلی و کارراهه گرایی فرد می‌باشد. هدف از تحقیق حاضر بررسی و شناسایی عوامل موثر در ارتقای شغلی کارکنان است و اینکه این عوامل چگونه و از چه طریقی سبب ارتقای شغلی کارکنان شود. در محیط رقابتی کسب و کار امروز، مهمترین عاملی که سرعت و آهنگ رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی هر کشور را تعیین می‌کند منابع انسانی آن جامعه است و جوامعی که قصد دارند در مسیر توسعه گام بردارند باید بتوانند از نیروی انسانی خویش به بهترین شکل استفاده کنند(سیدان و همکاران، 1387 ). در شرایطی که سازمان ها نیاز دارند هر چه پرشتاب تر با اتکا به نیروی انسانی متخصص و کاردان به سوی توسعه حرکت کنند، چه عواملی موجب تسریع و تسهیل ارتقای شغلی کارکنان شده است ؟