گفتار اول – تعهد به احترام به حق غذا

بر تعهد به احترام در حق غذا در مخاصمات مسلحانه به وسیله مقررات حقوق بشردوستانه بین المللی از جمله منع استفاده از گرسنگی به عنوان روش جنگی تأکید شده است. به علاوه محرومیت عمدی از غذا، تحت شرایطی خاص، جنایات تحت حقوق کیفری بین المللی را تشکیل میدهد (نسل زدایی، جنایات علیه بشریت و جنایات جنگی) جلوگیری از کمکهای غذایی، استفاده از مین های زمینی که منجر به عدم تولید مواد غذایی و ناتوانی در ارسال کمک های بشردوستانه می شوند و همچنین به کارگیری  تحریمها علیه دولت دیگر، همگی از مصادیق بارز نقض حق تحقق غذا هستند.[217]

گفتار دوم  – تعهد به حمایت از حق غذا

در مخاصمات مسلحانه، تعهد به حمایت، مستلزم آن است که دولت ها باید اقداماتی مناسب برای جلوگیری از غارت مواد غذایی و محروم کردن شهروندان از دسترسی به غذا توسط گروه های مسلح و سایر بازیگران غیردولتی به کار بندند. عدم اقدام مناسب، تخطی از تعهد به حمایت محسوب میشود.

گفتار سوم – تعهد به تسهیل حق غذا

تعهد به تسهیل هم در شرایط اضطراری و هم در شرایط طبیعی به کار می رود. به عنوان مثال، بر اساس کنوانسیون چهارم ژنو ماده 70 (2) پروتکل اول الحاقی و ماده 18 پروتکل دوم الحاقی با درنظرگرفتن تسهیلات عبور محموله های بشردوستانه در مخاصمات مسلحانه حقوق بشردوستانه بین المللی تعهد دولتها به اجازه عبور آزادانه کمک های بشردوستانه و تسهیل کار نهادهای بشردوستانه و توزیع کمک‌‌های غذایی صراحتاً به رسمیت شناخته شده است. تخطی از این مواد، نقض حق غذا و تخلف از تعهد به تسهیل اعمال حق غذا محسوب میشود.

گفتار چهارم – تعهد به فراهم کردن حق غذا

این تعهد برای شرایط اشغال در ماده 55 کنوانسیون چهارم ژنو مفصل بیان شده است. در ماده 69 پروتکل اول الحاقی نیز این حق به تفصیل بیان و نیز تعهدات خاصی برای فراهم کردن غذای گروه های خاص به ویژه زندانیان جنگی در مواد 20، 26، 28 و 46 کنوانسیون سوم ژنو و افراد بازداشتی در مواد 87 و 89 کنوانسیون چهارم بیان شده است. در تعهد به فراهم کردن، زمانی که دولتی از اجرای تعهدات خود (تهیه غذا) ناتوان است کنوانسیون به آن دولت اجازه میدهد از جامعه بین المللی کمک بخواهد.

مبحث سوم – نقض حق بر غذا

نقض حق بر غذا به طرق مختلف رخ میدهد. یک حالت، قصور دولت عضو در تضمین بهره مندی از حداقل سطحی لازم برای رهایی از گرسنگی است. حالت دوم، اعمال تبعیض در دسترسی به غذا و وسائل بهره مندی از آن بر اساس نژاد، رنگ، جنس، زبان، سن، عقیده سیاسی، منشأ نژادی یا اجتماعی، ثروت، تولد یا دیگر وضعیتهاست. حالت  سوم، چند زیرمجموعه را دربرمی گیرد: نقض حق بر غذا با تعلیق یا لغو رسمی قوانین لازم برای تحقق مستمر حق غذا، تصویب قوانین یا اتخاذ سیاست هایی که آشکارا با تعهدات از پیش موجود قانون یک دولت در ارتباط با حق غذا مغایر باشد، حضور در تنظیم فعالیتهای اشخاص یا گروههایی که مانع نقض حق بر غذای دیگران میشوند و حضور یک دولت در عدم توجه به تعهدات بین المللی در ارتباط با حق بر غذا هنگام انعقاد معاهدات با دیگر دولت ها یا                سازمان های بین المللی از طریق اقدام مستقیم دولتها یا دیگر نهادهای تحت کنترل دولت.[218] همچنین در پروتکل اختیاری به میثاق بین المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی که سال 2008 در مجمع عمومی سازمان ملل تصویب شد، حق دادخواهی درصورت نقض تعهدات مندرج در آن به رسمیت شناخته شده است. در حقوق بین الملل بشر، همچنین تعهدات مشخص و روشن برای تحقیقات مناسب و تعقیب ادعاهای تخلفات جدی به وسیله نیروی نظامی هم در مخاصمات مسلحانه و در شرایط غیرمخاصمه بر عهده دولت ها گذاشته شده است. تعهدات در مواد 2 و 6 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی و ماده 6 کنوانسیون ضد شکنجه بیان شده است. تعهد به تعقیب ارتکاب جنایات جنگی یا سایر جنایات ارتکابی به وسیله نیروهای مسلح در سرزمینشان امروزه حقوق بین المللی عرفی است. به موجب بند 10 تفسیر کلی شماره 3 مصوب اجلاس پنجم (1990) کمیته حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی درباره ماهیت تعهدات دولتهای عضو میثاق مربوطه، کمیته معتهد است که هر دولت عضو، تعهد قانونی اولیه برای تضمین حداقل سطح اساسی هریک از حقوق مندرج در سند را دارد. برای مثال، دولت عضوی که در سرزمین آن، افراد زیادی از مواد غذایی اساسی، بهداشتی، اولیه و … محروم باشند در نظر اول از اجرای تعهدات خود بر اساس میثاق قصور ورزیده است. اگر قرار باشد این سند به گونه ای قرائت شود که تعهد قانونی اولیه را تثبیت نکند تا حد زیادی علت وجودی خود را از دست میدهد.[219] نقض حق بر غذا از منظر اصول و قواعد حقوق بشردوستانه به طرقی مختلف رخ می دهد که به برخی از مهمترین آنها از قبیل به قحط یکشاندن غیرنظامیان، نابودکردن یا غیرقابل استفاده کردن اموال برای حیات جمعیت غیرنظامی، نقض حق دریافت کمک های بشردوستانه، نقض آزادی حرکت کارکنان بشردوستانه و… می توان اشاره کرد.

گفتار اول – امکان رسیدگی به جنایات ارتکایی از نقض حق غذا

حقوق بین الملل کیفری ازجمله ابزارهای حمایت از حقوق بشر و حقوق بشردوستانه است و به  نقض های جدی و گسترده حقوق اساسی بشر واکنش نشان می دهد. حقوق بین الملل کیفری شامل مسئولیت کیفری افراد به دلیل فعل یا ترک فعلهایی است که منجر به نقض جدی حقوق بین الملل میشود. ارتباطی نزدیک و متقابل میان حقوق بین الملل کیفری و حقوق بین الملل بشر و حقوق بین الملل بشردوستانه وجود دارد و حقوق بین الملل کیفری با جرم انگاری قطعی و جدی در حوزه نقض حقوق بشر و بشردوستانه، تعقیب کیفری ناقضان آنها را مطالبه می کند.[220] انکار غذا و ممانعت از دسترسی به غذا تحت شرایطی خاص در حقوق بین الملل کیفری، جنایات علیه بشریت، جنایات جنگی و نسل کشی را تشکیل می دهد و امکان رسیدگی به جنایات ارتکابی حاصل از نقض حق غذا در هریک از نهادهای زیر وجود دارد.