3-2-2- نقش نفت در سرمایه گذاری هدف همه جوامع بشری و به ویژه همه دولت ها دست یافتن به میزانی از رشد اقتصادی است که بتواند رفاه جامعه را تأمین کند. رسیدن به این هدف یا میزان رشد اقتصادی مورد نظر، نیازمند برخورداری و بهره وری از دو عامل سرمایه و انرژی است. از همین جا ارتباط میان رشد اقتصادی و انرژی آشکار می شود. به بیان دیگر، رفاه نیازمند رشد اقتصادی و رشد اقتصادی نیازمند برخورداری از انرژی است.از آنجا که هیچ گونه فعالیتی در هیچ یک از عرصه های زندگی و در جهان هستی بدون استفاده از انرژی امکان پذیر نیست؛ بنابراین به سادگی می توان دریافت که اقتصاد جوامع بشری بدون وجود انرژی ناممکن است نفت به عنوان یک منبع انرژی که انسان درقیاس با سایر انرژی ها خیلی سریع و در زمان کوتاه تری به استفاده از آن عادت کرده و در همه شئون زندگی به کارگرفته شده است. همچنین به عنوان ماده ای با موارد استفاده همگانی و عمومی و داشتن فرآورده های متعدد وگوناگون، اهمیت فراوان دارد. در جهان امروز، نفت نه تنها به عنوان یک عامل تعیین کننده اقتصادی و صنعتی، که به عنوان یک عامل سیاسی و امنیتی نیز مطرح است. در واقع نفت عاملی اساسی برای رسیدن به هدف های اقتصادی، صنعتی، سیاسی و تأمین امنیت ملی به حساب می آید.[28] با پایان یافتن جنگ سرد، نظم نوین جهان شکل می گیرد. رقابت اقتصادی، مبارزات محلی و رویارویی های قومی جانشین ایدئولوژی به عنوان کانون تعارض های بین المللی و ملی می شود. تعارض هایی که گسترش سلاح های مدرن به آن کمک می کند، اما قطع نظر از تحول این نظم جدید بین المللی، نفت همچنان کالایی راهبردی باقی ماند و عاملی عمده در راهبردهای ملی و سیاست های بین المللی به شمار میرود. نفت و صنعت نفت در بنای اقتصادی کشورهای تولید کننده این ماده گرانبها، نقشی اساسی ایفا می کند و با سرمایه گذاری در بخش نفت  می توان تاثیر آنرا در افزایش تولید و بهره برداری از این کالای استراتژیک افزایش داد. 3-2-3- حمایت از سرمایه گذاری نفت و گاز در حقوق ایران بسیاری از صاحبنظران بر این عقیده اند که دخالت گسترده دولت در فعالیتهای اقتصادی؛ یکی از منابع اصلی مشکلات مربوط به اقتصاد کلان می باشند. کارنامه ناخوشایند و عملکرد نا مطلوب دولت و مشکلات حاصله از فعالیت آن در اقتصاد بسیاری از کشورها سبب شکل گیری این اعتقاد شده است که دولت نتوانسته وظایفی که در فلسفه پیدایش آنها ترسیم شده بود را بخوبی ایفا نمایند. از اینرو تلاش گسترده ای از اوایل دهه ۱۹۷۰ جهت دستیابی به راه حلهای مختلف بمنظور حل معضلات مبتلابه و پی آمدهای آن بعمل آمده است. از جمله اقدامات فوق، ورود بخش خصوصی به عرصه اقتصادی کشور، بمعنای حاکم کردن شرایط رقابت بر واحدهای دولتی جهت بهبود عملکرد اقتصادی این واحدهاست. یکی از مهمترین این موارد در کشور ما، ورود بخش خصوصی به صنایع مادر و علی الخصوص صنعت نفت و گاز و به ویژه در بخشهای بالادستی آن است. بطور کلی می توان توافقات را در قالبهای سرمایه گذاری و قراردادی بررسی و جهت روش های مختلف سرمایه گذاری، با توجه به وضعیت هر منطقه و شرایط خاص زمان و موقعیت سیاسی از قراردادهای نفتی استفاده نمود که شرح پیشینه تاریخی و انواع قراردادهای نفتی را در جهت گسترش خدمات نفتی و افزایش حجم تولید منجر به توسعه اقتصادی اشاره خواهد شد. 3-3-پیشینه جهانی شدن اقتصاد نفت 3-3-1- جهانی شدن اقتصاد نفت پیشینه جهان گرایی اقتصاد سرمایه داری، به بیش از یک قرن پیش بر می گردد؛ هنگامی که کشورهای مسلط بر بخشی از اقتصاد اروپای آن زمان، رویکرد تجارت بین الملل را پیش گرفتند و با بهره گرفتن از سرمایه و تشکیلات سازمانی خود در بیرون از مرز کشورها، با سرمایه گذاری های اندک، بهره برداری از منابع و عوامل تولید ارزان قیمت کشورهای عقب مانده از قافله صنعتی شدن را آغاز کردند که به این ترتیب نخستین گام ها به سوی جهانی شدن اقتصاد برداشته شد. پس از ظهور نفت در نیمه دوم قرن 19 به عنوان کالای مورد نیاز کشورهای در حال صنعتی شدن، بر مجموعه مبادلات تجاری جهانی افزوده شد و صنعت نفت که نقطه آغاز آن، کشورآمریکا بود، گام های بلندی پس از یک دوره کوتاه حتی پیش از پایان قرن نوزدهم برای بین المللی کردن خود برداشت.ولی پس ازآغاز قرن بیستم و رخ دادن تحولات عظیم، آن چنان مشکلاتی فراروی بین المللی شدن تجارت در سطح جهانی ایجاد شد که بسیاری از شرکت های بزرگی که زمینه های اولیه بین المللی شدن خود را فراهم کرده بودند، مجبور به ترک بازارهای بین المللی شدند و یا در رقابت با برخی از شرکت های دیگر به طور کامل ورشکسته و از صحنه رقابت های بین المللی به خارج رانده شدند و به همین دلیل، روند سریع رشد تفکر سرمایه داری با مشکلاتی روبه رو شد.[29] جهانی شدن به ویژه در بعد اقتصادی آن به سرعت در حال تکامل است و این فرآیند موجب می شود تا بازاری که بدون محدودیت است، به یک نیروی مقاومت ناپذیر و خرد کننده جهانی تبدیل شود که مرزها را در می نوردد، قدرت دولت های ملی برای تنظیم اقتصاد وگرفتن مالیات را ضعیف می کند، شکاف طبقاتی میان کشورها و درون کشورها را افزایش می دهد، به محیط زیست صدمه می زند و اجازه نمی دهد که ملت ها سرنوشت اقتصادی خود را تعیین کنند و به یک اقتصاد جهانی منجر می شود. ساختار بین المللی صنعت نفت نسبت به اواخر دهه 1970 و قبل از آن تغییرات زیادی را ازسر گذرانده است که مهم ترین آن، روند ادغام ها و تملک های گسترده است. ادغام ها و خریدهای سهام و در نتیجه کاهش هزینه، فرصت افزایش سود را به شرکت ها داد. این شرکت ها از توسعه فناوری اطلاعات و کارآیی هزینه بهره مند شدند و این مسئله، فرصت فعالیت شرکت های بزرگ و تشریک اطلاعات مفید مدیریتی با هزینه ای کم را ایجادکرد. در نتیجه صنعت نفت جزء جدایی ناپذیر و پویایی از اقتصاد جهانی جدید محسوب می شود. می توان صنعت نفت را به عنوان صنعتی که از یک قرن گذشته جهانی شده معرفی کرد. با این حال کشورهای در حال توسعه، ملزم به ادغام در فرآیند جهانی شدن اقتصاد و پذیرش الزام های آن هستند. ادغام مؤثر در فرآیند جهانی شدن اقتصاد و توسعه اقتصادی دو روی یک سکه است. در این زمینه بهترین راه پیوند تدریجی، برنامه ریزی شده و سازنده است که به طور عینی در جذب بیشتر سرمایه گذاری های مستقیم خارجی و ارتقای منزلت در تجارت جهانی تبلور می یابد.[30] 3-4-قراردادهای نفتی و سرمایه گذاری در نفت ایران 3-4-1-پیشینه تاریخی قراردادهای خصوصی و امتیازات نفتی و سرمایه گذاری در نفت ایران سابقه نفت در ایران به قرنها قبل از میلاد مسیح برمیگردد که مردم از فرآوردهای نفتی همچون قیر برای مسدود کردن درزهای ساختمانها و قیراندودکردن کشتی ها استفاده می کردند خود نفت را نیز مردم بعضاً برای روشنایی بخصوص برای جاودانه کردن آتش آتشگاههای مقدس بکار می بردند. نفت به عنوان معدن سیاسی که در اعماق زمین و دریاها قرار دارد و استخراج آن مستلزم سرمایه گذاری عظیم و به کارگیری دانش فنی خاص است. که می تواند ثروت فراوانی ایجاد کند که تا اوایل قرن بیستم برای ایرانیان ناشناخته بوده است امتیاز نامه های که در این دوره امضاء شده اند، همگی نشان از بی اطلاعی کامل از چیزی به نامه نفت به معنای امروزی است. بنابراین در چهارچوب این اصول، امتیاز نامه های برای اکتشاف و استخراج نفت امضاء شد که حقوق نفت در ایران را پایه ریزی کرد. در تاریخ معاصر ایران، مسائل نفت تنها در چهارچوب امتیاز نامه ها و قراردادها تنظیم می شدند و قوانین و مقررات مستقلی وجود نداشت که تنظیم کننده امتیاز نامه ها و قراردادها به نفع ایران باشند. با ملی شدن صنعت نفت و تصویب قانون نفت، حقوق نفت وارد دوره جدیدی شد و با پیروزی انقلاب اسلامی و نگاه جدید به ملی شدن صنعت نفت، حقوق نفت بطور جدی دستخوش تغییر شد. 3-5-سرمایه گذاری در بخشهای مختلف صنایع نفت و گاز 3-5-1- صنایع بالادستی در صنعت نفت صنایع بالادستی در صنعت نفت عمدتاً شامل بخش جستجو، اکتشاف، حفاری و تولید نفت خام و گاز طبیعی اشاره دارد. صنایع بالادستی گاهی به نام اکتشاف و تولید هم شناخته می‌شود.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...