شهید ثانی (ره ) در شرح لمعه می فرماید :« تربیت وحضانت وانفاق بر طفل به منزله ولایت بر طفل است و ولایت بر کودک مخصوص پدر و جد و وصی از طرف حاکم است ، پس ملتقط باید از حاکم برای ولایت بر لقیط اذن بگیرد و در صورت اذن حاکم، جمیع وظایف ولی در انفاق وحضانت وتربیت طفل بر عهده ی ملتقط بوده و انجام این وظایف برای او واجب است .»[169] درحقوق ایران ، نخستین بار در قانون حمایت از کودکان بی سرپرست مورخ 29/12/1353 مقررات قانونی خاصی برای اداره امور این کودکان و روابطشان با اشخاصی که سرپرستی آنان را به عهده می گیرند ، تدوین شد، که درمورخه 14/9/1392 تحت عنوان قانون حمایت از کودکان ونوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست اصلاح گردید. به موجب ماده اول این قانون «سرپرستی کودکان ونوجوانان فاقد سرپرست به منظور تأمین نیازهای مادی ومعنوی آنان ، با اذن مقام معظم رهبری و مطابق مقررات این قانون صورت می گیرد.» درکشورهای اروپائی حمایت از این کودکان به صورت فرزند خواندگی است که از لحاظ تشریفات ساده و از لحاظ آثار کامل است ، پاره ای از قوانین اجازه می دهند که با شرایط خاص کودک بیگانه به خانواده ملحق شود وبه طور کامل  در زمره فرزندان مشروع زن و شوهر در آید لیکن ، پاره ای دیگر این الحاق را به طور کامل مجاز نمی شمرند .[170] در قانون ما فرزند خواندگی وجود ندارد و از نظر فقهی نیز این رابطه مجاز شناخته نشده است و به همین مناسبت آیاتی دراین زمینه نازل گردیده است :محمد (ص ) پدر هیچ یک از مردان شما نیست.[171] خداوند فرزند خواندگان شما را فرزند قرار نداده است.[172] و صراحتاً طبق آیه« لایکون علی المومنین حرج فی ازواج  ادعیائهم اذا قضوا منهن وطراً »[173] ازدواج با مطلقۀ فرزند خواندگان مجاز اعلام گردید. منظور از سرپرستی همانگونه که در ماده یک قانون ذکر شده است تامین منافع مادی ومعنوی طفل است وایجاد رابطه سرپرستی بین طفل و زن وشوهر موجب الحاق طفل به زوجین نمی گردد. ماده 14 قانون مقرراتی را در خصوص تملیک بخشی از اموال یاحقوق از سوی درخواست کننده سرپرستی به کودک یا نوجوان تحت سرپرستی تعیین کرده است ولی در هر حال سرپرستی از موجبات ارث نخواهد بود . بنابراین ، می توان گفت که در حقوق ایران به پیروی از فقه امامیه ، اگر چه نسب طفل بی سرپرست را باید مشروع دانست ، اما این طفل به شخصی که سرپرستی او را بر عهده می گیرد ملحق نمی شود و رابطه نسب بین ایشان ایجاد نمی گردد. سرپرستی با صدورحکم از طرف دادگاه آغاز میشود. از این تاریخ کودک یا نوجوان پذیرفته شده در حکم فرزند خانواده است. زن و شوهر پذیرنده بایستی مانند پدر ومادر به نگهداری و تربیت کودک یا نوجوان بپردازند وهزینه معاش وتحصیل او را تحمل کنند . درماده 15 قانون آمده است:«درخواست کننده منحصریا درخواست کنندگان سرپرستی باید متعهد گردند که تمامی هزینه های مربوط به نگهداری وتربیت و تحصیل افراد تحت سرپرستی  را تأمین نمایند …» و ماده 17 قانون مقرر میدارد : « تکالیف سرپرست نسبت به کودک یانوجوان از لحاظ نگهداری ، تربیت و نفقه ، با رعایت تبصره ماده (15) واحترام ، نظیر تکالیف والدین نسبت به اولاد است .کودک یانوجوان تحت سرپرستی نیز مکلف است نسبت به سرپرست ، احترامات متناسب باشأن وی را رعایت کند .» درمواد دیگر قانون مقررات راجع به شرایط سرپرست، آثارسرپرستی و رابطه کودک یا نوجوان با خانواده واقعی خود ، پایان وفسخ سرپرستی ذکر گردیده است . همانگونه که گفته شد برخی از این قبیل کودکان یا نوجوانان دارای پدرو مادر معلوم ومشخصی هستند که به علل مختلف همچون فقر،حوادث طبیعی و جنگ وغیره ازخانواده خود جدا گشته و برای ادامه حیات وحفظ زندگی آنان لازم است که تحت سرپرستی خانواده ای دیگر زندگی کنند و از حمایت آنان برخوردار شوند. عده ای دیگر که ابوین آنان معلوم ومعین نیستند، به هیچ وجه نمی توان جزء اطفال نامشروع به حساب آورد ، زیرا امکان دارد این جدایی موقتی ونتیجه حوادث و بلایای طبیعی و غیر طبیعی باشد و پس از پایان آن حوادث و پیشامدها نسب کودک مورد شناسائی والدین قرار گیرد و یا بطور کلی نسب آنان مشخص شود. در هر صورت اینگونه کودکان چنان که مورد اقرار قرار گیرد قابل شناسائی است . البته اقراربه نسب دارای شرایطی است که قبلاً توضیح داده شد. از نوآوری های قانون حمایت ازکودکان ونوجوانان بی سرپرست وبدسرپرست تبصره ماده 26 این قانون میباشدکه ازدواج سرپرست و فرزند خوانده را بطور مشروط مجاز می شمرد که با اعتراض فعالان حقوق کودک وجامعه مدنی روبرو شده است تبصره مذکور مقرر میدارد :«ازدواج چه درزمان حضانت و چه بعد از آن بین سرپرست و فرزند خوانده ممنوع است مگر اینکه دادگاه صالح پس از اخذ نظر مشورتی سازمان بهزیستی این امر را به مصلحت فرزند خوانده تشخیص دهد.» گفتار پنجم : نسب طفل متولد از شبیه سازی شبیه سازی که از شیوه های تولید مثل مصنوعی می باشد در اصطلاح پزشکی عبارتست از انتقال هسته سلول جنسی سوماتیک به درون تخمک فاقد هسته.[174] شبیه سازی انسانی بر سه قسم است: نوع اول شبیه سازی شیوه درمانی آن یا به عبارت دیگر شبیه سازی عضو است . نوع دوم و متداول ترین نوع همانند سازی که شکل جنینی آن است و از آن به همزاد سازی تعبیر میشود، بدین ترتیب است که پس از لقاح سلول جنسی زن و مرد وتکثیر سلول لقاح یافته سلول های تکثیر یافته را از هم جدا می کنند. دراین صورت با قرار گرفتن هر یک از سلول های جدید در رحم مادر مجدداً تکثیر سلولی انجام یافته و انسان های مشابهی متولد خواهند شد . هم چنین می توان این سلولها رادر حالت انجماد حفظ کرد و سال ها بعد در صورت تمایل والدین، دررحم مادر گذاشت به این ترتیب فرزندان خانواده کاملاً به هم شبیه میشوند و تنها از لحاظ سنی با یکدیگر اختلاف دارند .[175] نوع سوم شبیه سازی آن است که سلول تخمکی را که تلقیح نشده است از زن گرفته و هسته آن جدا میشود و از ناحیه دیگر سلولی از اعضای یک مرد یا زن اگر چه همان زن صاحب تخمک باشد مثلاً سلول پوست او جدا میشود ودر تخمکی که هسته آن جدا شده قرار داده ، سپس سلول تشکیل شده را وارد رحم زن می کنند تا شروع به تکثیر کند و به 32 سلول برسد و پس از آن به مراحل رشد جنین برسد و نهایتاً طفلی به دنیا می آید که از همه جهت و از هر حیث نسخه دوم از همان انسانی است که سلول پوست را از او گرفته بودند. سلول تخمک زن ، 23 کروموزوم دارد ونمی تواند تکثیر پیدا کند و به مرحله جنین کامل برسد ولی عضوی که سلول آن را گرفته ایم دارای 46 کروموزم است، بنابراین اگر آن را به جای هسته سلول تخمک قرار دهیم، سلول به دست آمده از این دو می تواند تکثیر یابد و به مرحله جنین کامل برسد و به صورت طفلی ازمادر متولد شود. [176]واضح است که آنچه مورد بررسی ما در این جا قرار خواهد گرفت نوع دوم و نوع سوم شبیه سازی و بررسی نسب کودکان متولد از آن خواهد بود . عالمان اهل سنت با آن که بکارگیری تکنیک شبیه سازی یا تولید مثل غیر جنسی را در عرصه حیوانی مجاز می دانند، بگونه ای اجماعی هرگونه شبیه سازی درعرصه انسانی را نامشروع وحرام می شمارند . این حکم از سوی افراد و کنفرانس های علمی بارها تاکید شده است . برای مثال عبدالعزیز بن باز مفتی بزرگ عربستان ، دکتر محمد سید طنطاوی، شیخ الازهر ، دکتر یوسف قرضاوی ، دکتر فرید نصر واصل مفتی مصر ، دکتر محمد سلیمان الاشقر فقیه اردنی ، شیخ مختار الاسلامی مفتی جمهوری توس ، دکتر عبدالمعطی بیومی استاد عقاید دانشکده اصول دین دانشگاه الازهر و (مجمع البحوث الاسلامیه ) ، (شورای اروپایی افتا و تحقیقات)، (رابطه العالم الاسلامی ) و مجمع الفقه الاسلامی وابسته به سازمان کنفرانس اسلامی طی سخنان و بیانیه هایی به حرمت اینکار تصریح کرده اند . این تحریم ها همه شقوق شبیه سازی انسانی و درهر حالتی را در بر می گیرد. اندیشمندان و علمای شیعه برخلاف اهل سنت در مواجهه با پدیده شبیه سازی انسانی برخورد تهاجمی و موضع گیری عجولانه نداشته اند ، بنابراین نه آن را معضلی برای دین قلمداد کرده اند و نه آن را بدعت دانسته اند ، بلکه صرفاً بر اساس مبانی فقهی و اصولی با آن مواجه شده اند .

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...