استاد مشاور:
دکتر — اردلان
 
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

چکیده
استفاده بی رویه از کودهای شیمیایی سبب بر هم خوردن تعادل خاک در محیط زیست گشته و خطرات جدی برای سلامت محیط زیست بوجود آورده است. در حالی که استفاده از کودهای زیستی علاوه بر افزایش حاصلخیزی خاک ها و جذب عناصر غذایی، سبب کاهش تاثیرات منفی حاصل از کاربرد کودهای شیمیایی می گردد. به منظور بررسی تاثیر و کارایی کمپوست زباله شهری و ورمی کمپوست کود گاوی بر خصوصیات مورفو-فیزیولوژیک، دسترسی به عناصر غذایی، رشد و عملکرد کلزا در شرایط تنش خشکی آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­­ ­های کامل تصادفی در چهار تکرار اجرا شد. تیمارها عبارت از تنش آبی در سه سطح شامل: آبیاری نرمال (FC 75/0)، تنش متوسط (FC 55/0) و تنش شدید (FC 35/0)، و ترکیب کود زیستی در پنج سطح شامل: عدم کاربرد کود زیستی (شاهد)، کاربرد دو و چهار درصد کمپوست زباله شهری و ورمی کمپوست بودند. محاسبات آماری و تجزیه داده های حاصل از آزمایش با بهره گرفتن از نرم افزار آماری SAS انجام شده و مقایسه میانگین ها نیز با روش آزمون چند دامنه ای دانکن و در سطح احتمال 5 درصد توسط نرم افزار MSTAT-C محاسبه گردیدند. نتایج نشان دادند که اثر سطوح آبیاری و کود زیستی روی کلیه صفات مورد بررسی معنی دار بود (P<0.01)، همچنین اثر برهمکنش متقابل آبیاری در کود زیستی نیز برای تمام صفات به جز صفات نسبت سطح برگ و درصد عناصر نیتروژن و روی معنی دار گشت (P<0.01). نتایج مقایسه میانگین داده ها نیز نشان داد که تنش متوسط و شدید باعث کاهش مقدار رشد، درصد نیتروژن،، فسفر، آهن، شاخص SPAD، محتوی نسبی آب برگ و عملکرد دانه کلزا و در مقابل افزایش درصد پتاسیم و سدیم در اندام هوایی نسبت به آبیاری نرمال شد. کاربرد چهار درصد ورمی کمپوست در شرایط آبیاری نرمال، تنش متوسط و شدید باعث افزایش رشد، زیست توده و عملکرد گیاه کلزا و غلظت عناصر غذایی در اندام هوایی به جز عنصر روی در مقایسه با سایر تیمارهای کود زیستی گشت. بیشترین مقدار روی در اندام هوایی در تیمار چهار درصد کمپوست زباله شهری در عدم وجود تنش خشکی برابر 7/48 میلی گرم بر کیلوگرم بدست آمد. در کل کاربرد تیمار ورمی کمپوست نسبت به کمپوست زباله شهری در افزایش عملکرد کلزا از برتری نسبی برخوردار بود.

کلمات کلیدی: تنش خشکی، عملکرد، کلزا، کمپوست زباله شهری، ورمی کمپوست

فهرست مطالب
عنوان .صفحه
مقدمه2
اهداف مطالعه 5
فصل اول: کلیات

کلزا 7
1-1-1- تاریخچه.7
1-1-2- اهمیت8
1-1-3- تولید کلزا در ایران و جهان 9
1-1-4- شرایط خاکی و نغذیه ای .10
1-1-5- گونه های روغنی جنس براسیکا 12

مواد آلی و اثرات آن در خاک 14
1-2-1- اثر مواد آلی بر خصوصیات شیمیایی خاک 15
1-2-2- اثر مواد آلی بر خصوصیات فیزیکی خاک 15
1-2-3- اثر مواد آلی بر خصوصیات زیستی خاک 16
1-2-4- اثر مواد آلی بر حاصلخیزی خاک .17

کمپوست .17
کمپوست زباله شهری .18
ورمی کمپوست .20
تنش 24
خشکی 25
1-7-1- اثرات تنش خشکی بر گیاهان زراعی 26
1-7-2- مفهوم و مکانیسم های مقاومت به خشکی .27
 
فصل دوم: پیشینه تحقیق
2-1- بررسی نقش مواد آلی در بهبود خصوصیات فیزیکی، شیمیایی و زیستی خاک 29
2-2- بررسی تاثیر کمپوست زباله شهری بر جذب عناصر غذایی و عملکرد گیاهان زراعی 30
2-3- بررسی تاثیر ورمی کمپوست بر جذب عناصر غذایی و عملکرد گیاهان زراعی32
2-4- بررسی تاثیر تنش خشکی بر شاخص های رشد و عملکردی گیاهان زراعی.35
فصل سوم: مواد و روشها
3-1- انتخاب و نمونه برداری خاک38
3-2- تجزیه های فیزیکی و شیمیایی خاک .38
3-2-1- اندازه گیری pH 38
3-2-2- اندازه گیری قابلیت هدایت الکتریکی خاک .38
3-2-3- اندازه گیری کربن آلی خاک 38
3-2-4- اندازه گیری نیتروژن کل خاک 39
3-2-5- اندازه گیری فسفر قابل جذب خاک .39
3-2-6- اندازه گیری پتاسیم قابل جذب خاک 39
3-2-7- اندازه گیری کربنات کلسیم معادل .39
3-2-8- تعیین بافت خاک .39
3-2-9- تعیین درصد رطوبت اشباع خاک .40
3-2-10- تعیین رطوبت ظرفیت مزرعه.40
3-2-11- تعیین جرم مخصوص ظاهری .40
3-3- خصوصیات شیمیایی کمپوست و ورمی کمپوست .40
3-3-1- اندازه گیری pH 40
3-3-2- اندازه گیری قابلیت هدایت الکتریکی .41
3-3-3- تعیین کربن آلی .41
3-4- مراحل کار گلخانه ای 41
3-4-1- کاشت .42
3-4-2- مرحله داشت42
3-4-3- برداشت گیاه و آسیاب کردن 44
3-5-  اندازه گیری خصوصیات گیاهی پس از برداشت .44
3-5-1- اندازه گیری ارتفاع گیاه و ریشه و شمارش تعداد برگها44
3-5-2- اندازه گیری قطر ساقه .46
3-5-3- تعیین محتوای کلروفیل برگ 46
3-5-4- اندازه گیری سطح برگ .46
3-5-5- اندازه گیری نیتروژن کل در نمونه های گیاهی 46
3-5-6- خاکستر کردن مواد گیاهی و تهیه عصاره گیاهی 47
3-5-7- اندازه گیری فسفر نمونه های گیاهی 47
3-5-8- اندازه گیری سدیم و پتاسیم اندام هوایی گیاه .48
3-5-9- اندازه گیری آهن و روی اندام هوایی گیاه .48
3-5-10- محتوای نسبی آب برگ 48
3-5-10- درصد ماده خشک اندام هوایی 49
3-6- طرح آزمایشی و مطالعات آماری 49
فصل چهارم: نتایج و بحث
4-1- نتایج تجزیه فیزیکی و شیمیایی خاک .51
4-2- نتایج تجزیه شیمیایی ورمی کمپوست و کمپوست زباله شهری 52
4-3- بررسی تاثیر کاربرد کمپوست زباله شهری و ورمی کمپوست روی خصوصیات مورفو-فیزیولوژیکی کلزا تحت تنش خشکی 53
4-3-1- ارتفاع گیاه، قطر ساقه و تعداد برگ .53
4-3-2- سطح برگ، محتوی نسبی آب گیاه، نسبت سطح برگ و شاخص SPAD 58
4-3-3- وزن خشک اندام هوایی و ریشه، نسبت ریشه به اندام هوایی، درصد ماده خشک اندام هوایی و عملکرد دانه 64
4-4- بررسی تاثیر کاربرد کمپوست زباله شهری و ورمی کمپوست روی غلظت عناصر غذایی در اندام هوایی کلزا تحت تنش خشکی 70
4-4-1- نیتروژن و فسفر.70
4-4-2- پتاسیم و سدیم .74
4-4-3- آهن و روی 78
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهاد ها
5-1- نتیجه گیری کلی .85
5-2- پیشنهادات 86
مراجع 87

فهرست اشکال و جداول
عنوان .صفحه
جدول 1-1- مقایسه خصوصیات شیمیایی ورمی کمپوست و کمپوست باغی .23
جدول 3-1- تیمارهای استفاده شده در آزمایش گلخانه ای 42
شکل 3-1- آماده سازی گلدانها در گلخانه جهت انجام کاشت 43
شکل 3-2- مرحله کشت گلخانه ای و گلدهی گیاهان کلزا .45
جدول 4-1- نتایج تجزیه فیزیکی و شیمیایی خاک .51

     82%d9%88%d9%82%db%8c-%d8%ac%d8%b1%d8%a7/">