اهمیت حیاتی و فزاینده نفت برای رشد پایدار اقتصاد جهانی  از یک سو، و شرایط حاکم بر بازار جهانی آن از سوی دیگر، موجب شده است که اطلاعات مربوط به عرضه و تقاضای نفت خام و اطلاعات مربوط به گسترش منابع آن در نقاط مختلف جهان و حجم ذخایر این منابع ناقص، غیر واقعی، نا متوازن و ناکافی باشد؛ بخشی از دلایل آن ناشی از محرمانه بودن اطلاعات مربوط به سطح و حجم واقعی ذخایر اثبات شده نفت در نزد کشورهای نفت خیز، و بخشی دیگر مربوط به مقدار واقعی تقاضای مورد نیاز روزانه جهانی نفت از سوی مصرف کنندگان جهانی آن است که به خودی خود بر ابهامات بازار جهانی آن می افزاید. در این میان آن چه برای کشورهای صنعتی شمالِ وارد کننده/ مصرف کننده نفت رعب انگیز است آن است که اطلاع دارند برخی از کشورهای نفت خیز نظیر عربستان سعودی به منظور حفظ جایگاه و نقش تاثیر گذار خود در نقشه راهبردی انرژی جهان، حجم ذخایر نفتی خود را بالاتر از سطح واقعی آن اعلام می کنند. بند چهارم- فرهنگ اقتصادی و فرهنگ سیاسی نفت در فرهنگ سیاسی، نفت نه تنها یک کالا نیست، همین طور یک ماده اولیه خام هم به حساب نمی آید، بلکه نفت یک کالای راهبردی اسثتنایی است که از اولویت اوّل امنیتی نیز در نزد بسیاری از کشورهای جهان بر خوردار است و به همین دلیل اغلب در یک فضا و بستر سیاسی داد و ستد می شود و نه بر اساس موافقتنامه های بین المللی. لیکن در فرهنگ اقتصادی هر آن چه که قابل داد و ستد باشد و در مقابل عوامل بازار؛ یعنی، در مقابل تقاضا قابل عرضه باشد کالا نامیده می شود و منابع طبیعی نیز می توانند کالای بالقوه تلقی شوند. گفتار دوم- نفت خام و مساله پیک نفتی روند فزاینده مصرف جهانی نفت خام از یک سو، و تهدیدات ناشی از روند فزاینده کاهش سطح وسیعی از منابع تجدید ناپذیر سهل الاستخراج نفت جهان از سوی دیگر،  منابع نفت جهان را به پیک نفتی آن رسانده است. مادرِ طبیعت در رابطه با پیک نفتی منتظر اقدام دانشمندان حوزه نفت و سیاستمداران به منظور یافتن جایگزینی برای نفت خام نخواهد ماند…، لذا گفته می شود دومین دلیلی که موجب تحمیل جنگ به عراق در دوره بوش پسر گردید به این حقیقت باز می گردد که عراق از دیدگاه سیاست گذاران ایالات متحده امریکا بعد از عربستان سعودی دارای عظیم ترین ذخایر نفتی جهان محسوب می گردد و این دو کشور دیرتر از سایر کشورهای نفت خیز جهان به پیک نفتی خواهند رسید. وقوع “پیک نفتی و در نتیجه کمیاب شدن آن در حالی در شُرف وقوع است که در شرایط کنونی جهان، نفت خام برای زندگی بر روی کره زمین حیاتی است و با توجه به نقش و اهمیت آن برای رشد پایدار اقتصاد جهانی، عنصر مرکزی اقتصاد و تجارت جهانی را شکل می دهد. تا جائی که امروزه بخش عمده انرژی مصرفی جهان را (حدود 33%) نفت خام تشکیل می دهد.مطالعات تحقیقاتی نیز نشان می دهد تا سال 2030  بیش از 33% انرژی مورد نیاز اقتصاد جهانی بایستی هم چنان از طریق عرضه جهانی نفت خام تامین گردد. هم چنین، برآورد شده است که در خلال 20 سال آینده سطح مصرف جهانی این کالای با ارزش راهبردی در مقایسه با میزان مصرف جهانی کنونی آن حداقل تا حدود 45% افزایش یابد. علاوه بر این، با ظهور اقتصادهای جهانی جدید(کشورهای حوزه بریکس)، موجبات افزایش فزاینده تقاضای جهانی آن نیز فراهم خواهدگردید. البته آژانس بین المللی انرژی پیش بینی بالاتر و متفاوتی نسبت به افزایش تقاضای جهانی نفت دارد مبنی بر این که تقاضای جهانی آن تا سال 2030 حدود 50% افزایش می یابد و از 83.5 میلیون بشکه در روز در شرایط کنونی به 116 تا 121 میلیون بشکه در روز در سال 2030 خواهد رسید. بند اوّل- شمای عرضه انواع انرژی در سال 2012 علیرغم بر آوردهای فوق الذکر، پیش بینی شده است که نفت خام حداقل تا سال 2030 میلادی هم چنان به عنوان منبع اصلی تامین انرژی کشورهای وارد کننده/ مصرف کننده شمال و در واقع برای همه مصرف کنندگان جهانی این کالای راهبردی به طور ثابت در خط مقدم کانون توجه سیاستمداران، اقتصاد دانان و تجّار در عرصه بین المللی نفت باقی بماند؛ چرا که کارشناسان اقتصادی، هم چنان نفت خام را محور اصلی توسعه پایدار اقتصادی ملت ها در آینده می شناسند؛ تا جائی که توسعه پایدار اقتصادی جهان در آینده هم چنان به طور اجتناب ناپذیری به آن وابسته خواهد بود. همین طور، متحدین دو سوی آتلانتیک؛ یعنی، اروپا و ایالات متحده امریکا نیز برای رشد و تقویت “اقتصادهای ما بعد صنعتی”خود به طور فزاینده هم چنان به نفت متکی و وابسته خواهند ماند. در ضمن هر کشوری که بخواهد در آینده به اردوگاه کشورهای توسعه یافته ملحق شود ملزم به مصرف بیشتر نفت خواهد بود. هم چنین، از دیدگاه این آژانس، پیک نفتی در کشورهای نفت خیز خارج از حوزه اوپک از سال 2010 آغاز گردیده است و این دسته از کشورها در حال حاضر با کاهش بهره برداری و استخراج نفت مواجه هستند. همین طور، بر اساس برآورد آژانس بین المللی انرژی، در چنین شرایطی در حالی که تقاضای جهانی نفت به طور فزاینده رو به افزایش است؛ لیکن به دلیل رسیدن به پیک نفتی استخراج جهانی آن از منابع ثابت شده کنونی جهان تا سال 2030 میلادی، حدود 40 تا 60 % کاهش خواهد یافت. بدین ترتیب،بنتلی پژوهشگر دانشگاه ریدینگ انگلیس و کارشناس سابق شرکت نفتی اکسون اویل نیز با عنایت به روند کاهنده منابع نفتی اظهار نگرانی کرده و عقیده دارد که سه شوک نفتی قبلی در اقتصاد جهانی، ناشی از جنگ و بحران های سیاسی بود که موجبات رکود اقتصادی دول صنعتی غرب را فراهم نمود؛ لیکن شوک نفتی بعدی در اثر پیک نفتی و در پی کمیابی نفت خام اتفاق خواهد افتاد و نتیجه آن پرتگاه اقتصادی برای کشورهای شمال واردکننده/ مصرف کننده نفت خواهد بود. همین طور، قلاوند مدیر عامل شرکت مناطق نفت خیز جنوب ایران اعلام می دارد؛ … اکثر میادین نفتی استان خوزستان(بزرگترین استان نفت خیز ایران) در نیمه دوم عمر

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...