ضرورت تأمین سلامت افرادی که در امر خطیر مبارزه با آفات فعالیت می نمایند، توجه مسئولان امر را بر این داشته که در جهت کاهش عوارض ناشی از سموم اقداماتی نظیر  تأکید بر استفاده از مدیریت تلفیقی آفات، تدوین استانداردها وآیین نامه ها در خصوص استفاده از سموم مجاز و رعایت نکات ایمنی شغلی مربوطه را توسط مراجع ذیصلاح بعمل آورند. باتوجه به مصرف گسترده سموم فسفره جهت حفظ محصولات کشاورزی این بررسی در سال 1391  در خصوص  بررسی اثرات سموم فسفره (دیازینون، مالاتیون و کلروپریفوس) بر روی میزان فعالیت آنزیم استیل کولین استراز کارگران سمپاش به روش    Lovi-bond انجام گردید. در خصوص اندازه گیری میزان فعالیت آنزیم کولین استراز کارگران سمپاش باغات شهرستان شهریار، از سمپاش هایی که به صورت جداگانه با سه حشره کش دیازینون، مالاتیون و کلرپریفوس سمپاشی می نمودند، تست لووی باند پیش از سمپاشی و در پایان سمپاشی همان روز و متعاقباً در روز بعد به همین ترتیب بعمل آمد و با توجه به آزمون های T-Test (مقایسه میانگین ها) نتایج زیر حاصل گردید :

با توجه به آزمون T-Test (مقایسه میانگین ها) در سطح اطمینان 95% (0.05=α) مشخص گردید که بین میانگین میزان فعالیت آنزیم کولین استراز خون گروه کارگران سمپاشی کننده با سموم دیازینون  (در روز اول پس از تماس) و گروه شاهد تفاوت معنا داری وجود دارد (P-value =0/001  ).
 

با توجه به آزمون T-Test (مقایسه میانگین ها) در سطح اطمینان 95% (0.05=α) مشخص گردید که بین میانگین میزان فعالیت آنزیم کولین استراز خون گروه کارگران سمپاشی کننده با سم دیازینون  (در روز دوم پس از تماس) و گروه شاهد تفاوت معنا داری وجود دارد (P-value <0/001  ).
 

با توجه به آزمون T-Test (مقایسه میانگین ها) در سطح اطمینان 95% (0.05=α) مشخص گردید که بین میانگین میزان فعالیت آنزیم کولین استراز خون گروه کارگران سمپاشی کننده با سم مالاتیون  (در روز اول پس از تماس) و گروه شاهد تفاوت معنا داری وجود دارد  (P-value <0/001  ).
 

با توجه به آزمون T-Test (مقایسه میانگین ها) در سطح اطمینان 95% (0.05=α) مشخص گردید که بین میانگین میزان فعالیت آنزیم کولین استراز خون گروه کارگران سمپاشی کننده با سم مالاتیون  (در روز دوم پس از تماس) و گروه شاهد تفاوت معنا داری وجود دارد (P-value <0/001  ).
 

با توجه به آزمون T-Test (مقایسه میانگین ها) در سطح اطمینان 95% (0.05=α) مشخص گردید که بین میانگین میزان فعالیت آنزیم کولین استراز خون گروه کارگران سمپاشی کننده با سم کلرپریفوس  (در روز اول پس از تماس) و گروه شاهد تفاوت معنا داری وجود دارد (P-value =0/005  ).
 

با توجه به آزمون T-Test (مقایسه میانگین ها) در سطح اطمینان 95% (0.05=α) مشخص گردید که بین میانگین میزان فعالیت آنزیم کولین استراز خون گروه کارگران سمپاشی کننده با سم کلرپریفوس  (در روز دوم پس از تماس) و گروه شاهد تفاوت معنا داری وجود دارد (P-value =0/002  ).
پس می توان نتایج بدست آمده را به این گونه نیز ذکر و بحث نمود که:

کارگرانی که با سم دیازینون سمپاشی می نمودند:
در 13% این کارگران پس از تماس در روز اول افت فعالیت آنزیم کولین استراز مشاهده گردید، بطوریکه آماده مسمومیت بودند و نباید تا دو هفته با حشره کش های فسفره تماس داشته باشند تا میزان فعالیت آنزیم کولین استراز نرمال گردد.
در 1/26% این کارگران پس از تماس در روز دوم افت فعالیت آنزیم کولین استراز مشاهده گردید و این نشان دهنده آن است که پس از تماس با سم در دو روز متوالی، تعداد کارگرانی که آماده مسمومیت بودند و نباید تا دو هفته با حشره کش های فسفره تماس داشته باشند تا میزان فعالیت آنزیم کولین استراز نرمال گردد، بیش از دو برابر افزایش یافته است.

کارگرانی که با سم مالاتیون سمپاشی می نمودند:
در 2/18% این کارگران پس از تماس در روز اول افت فعالیت آنزیم کولین استراز مشاهده گردید، بطوریکه آماده مسمومیت بودند و نباید تا دو هفته با حشره کش های فسفره تماس داشته باشد تا میزان فعالیت آنزیم کولین استراز نرمال گردد.
در 3/27% این کارگران پس از تماس در روز دوم افت فعالیت آنزیم کولین استراز مشاهده گردید و این نشان دهنده آن است که پس از تماس با سم در دو روز متوالی، تعداد کارگرانی که آماده مسمومیت بودند و نباید تا دو هفته با حشره کش های فسفره تماس داشته باشند تا میزان فعالیت آنزیم کولین استراز نرمال گردد، یک و نیم برابر افزایش یافته است.
 

کارگرانی که با سم کلرپریفوس سمپاشی می نمودند:
در 5/12% این کارگران پس از تماس در روز اول افت فعالیت آنزیم کولین استراز مشاهده گردید، بطوریکه آماده مسمومیت بودند و نباید تا دو هفته با حشره کش های فسفره تماس داشته باشد تا میزان فعالیت آنزیم کولین استراز نرمال گردد.
در50 % این کارگران پس از تماس در روز دوم افت فعالیت آنزیم کولین استراز مشاهده گردید و این نشان دهنده آن است که پس از تماس با سم در دو روز متوالی، تعداد کارگرانی که آماده مسمومیت بودند و نباید تا دو هفته با حشره کش های فسفره تماس داشته باشند تا میزان فعالیت آنزیم کولین استراز نرمال گردد، چهار برابر افزایش یافته است.
پس بیشترین تاثیر در میان این سه سم ارگانو فسفره (دیازینون، مالاتیون و کلرپریفوس) در آزمایش اندازه گیری میزان فعالیت آنزیم کولین استراز در دو روز متوالی به روش لوی باند، بر روی افت میزان فعالیت آنزیم کولین استراز کارگران سمپاش بعد از تماس در روز دوم، توسط کلروپریفوس (4 برابر بیشتر نسبت به روز اول بعد از تماس) می باشد.
 
کلمات کلیدی: آنزیم کولین استراز Cholinesterase enzyme، دیازینون Diazinon، مالاتیون Malathion و کلرپریفوس Chlorpyrifos.
مقدمه
آفات و کنترلشان از زمانی که توسط بشر به عنوان موجوداتی علیه منافعش شناخته شدند تا کنون جز یکی از اصلی ترین مسایل جوامع انسانی می باشند که همواره با چالشهای روبرو می باشد.
منبع اصلی غذای انسان را گیاهان تشکیل می دهند. گیاهان در مقابل 80 تا 100 بیماری که به وسیله ویروسها، باکتریها، میکوپلاسماها، قارچ ها و جلبک ها ایجاد می شود، حساسند و همچنین باید با 30000 گونه علف هرز رقابت نماید که از این عده تقریبا 1800 گونه باعث کاهش شدید محصول می شوند. حدود 3000 گونه نماتد به این گیاهان حمله می کنند، که 1000 گونه آنها خسارت اقتصادی وارد می کنند و بالاخره از 800000 گونه حشره در حدود 1000 گونه باعث کاهش میزان محصول می شوند                    ( Timothy,1995).
روش های مبارزه با آفات در مواردی از به هدر رفتن درصد زیاذی از محصول جلوگیری می کنند که در این میان نقش ترکیبات شیمیایی انکار ناپذیر است. مثلا در غنا گه محصول اصلی آن کاکائو است، با بهره گرفتن از حشره کش هایی که برای کنترل یک نوع حشره به کار برده شد، محصول کاکائو سه برابر شده است. همچنین در کشور پاکستان با بهره گرفتن از حشره کش ها حدود 33% بر تولید شکر افزوده شده است. طبق برآورد سازمان خواروبار جهانی FAO بدون کنترل حشرات، بیماریها و علف های هرز، حدود 80% محصول سالانه برنج از بین می رود.
یکی از روش های قاطع برای مبارزه با آفات استفاده از انواع آفت کشها می باشد که با داشتن اثر سریع    می تواند در مدت زمانی کوتاه آفات را از بین ببرد، ولی با داشتن این مزایا دارای معایب بسیاری مانند اثرات مخرب بر موجودات زنده و محیط زیست می باشند ( اسماعیلی،1362).
آفتکشها نه تنها برای بی مهرگان، بلکه برای پستانداران و پرندگان نیز خطرناک می باشند. در نواحی که از آفتکشها برای مبارزه با آفات کشاورزی و کنترل ناقلین بیماریها وجوندگان استفاده می شود، سایر موجودات نیز در معرض آلودگی قرار می گیرند. همچنین بقایای حشره کشها در محصولات کشاورزی و یا خاک نیز سلامت انسانها و حیوانات را با خطر مواجه می سازد. مسمومیت های ناشی از مصرف سموم کشاورزی هر روز به نحوی خودنمایی می کنند و مثل یک دشمن پنهان، سلامت انسانها و سایر موجودات را تهدید می نمایند. مسمومیت های ناشی از عوارض سموم مانند عقیمی در مردان، تومورزایی، ایجاد آب مروارید در اثر تماس با تعدادی از حشره کشها، مشکلات ریوی و تأثیر بر سیستم ایمنی بدن است. امروزه افزایش موارد سرطان، بیماریهای قلب و عروق و . در انسان را مربوط به عوامل زیست محیطی و تغذیه از مواد ناسالم و مواد حاوی مواد شیمیایی (از جمله حشره کشها و مواد افزودنی) می دانند (فتاحی،1387).
در ایران اکثر مطالعاتی که بر روی آفت کشها صورت گرفته، بیشتر به مسأله توانایی این ترکیبات در کنترل آفات کشاورزی و بهداشتی و جنبه های کاربرد آنها مربوط بوده و به مسائلی از جمله اثرات این مواد در محیط و برروی سلامت انسانها کمتر توجه گردیده است.
از آنجا که سمپاشیهای مکرر و گاهی بیش از اندازه باغداران، بعلت بالا رفتن سلیقه مصرف کنندگان در خریداری میوه های کاملاً سالم و بدون آفت زدگی است، لذا باغداران جهت دستیابی به محصول مرغوب اقدام به سمپاشی های مکرر و نابهنگام می نمایند. باتوجه به اینکه تاکنون اثرات سم  کلروپریفوس در کشور ما بررسی نشده است، لذا در این بررسی اثرات سموم فسفره (دیازینون و مالاتیون و کلروپریفوس) بر روی آنزیم کولین استراز کارگران سمپاش مورد تحقیق قرار می گیرد تا در این خصوص توصیه های لازم ارائه گردد و از این طریق نیز بتوان به اجرا موفق برنامه های مدیریت تلفیقی آفات IPM کمک نمود.
تعداد صفحه : 95
قیمت : 14700 تومان