ب) اصول سازمان جهانی تجارت

تحقق اهداف بیان شده در مقدمه موافقت نامه تأسیس سازمان جهانی تجارت در پرتو اجرای اصول و مبانیی خواهد بود که در موافقت نامه های گوناگون سازمان جهانی تجارت منعکس شده است. که عبارتند از:

• تضمین آزادی تجاری بین اعضا

اصل آزادی تجاری بر این مبنا استوار است که اقتصاد جهانی در مجموع از آزادی تجاری نسبت به ایجاد محدودیت های تجاری، بیشتر سود می برد. تجارت آزاد به کشورها امکان می دهد که بر مزیت نسبی خود متمرکز شده و با تولید کالاهای با مزیت نسبی و عرضه آن در سطح بین المللی، کالاهای مورد نیاز خود را که در آن مزیت نسبی ندارند، وارد کنند. استفاده از مزیت نسبی به کشورها کمک خواهد کرد تا با هزینه کمتری به کالاها و خدمات مورد نیاز خود دست پیدا کنند. افزایش تولید، استفاده بهینه از منابع اقتصادی، بهره برداری از امکانات بالقوه اقتصادی کشورها و افزایش فرصت های شغلی از جمله نتایج تجارت آزاد و امکان رد و بدل آزادانه کالا و خدمات بین کشورهاست. (قنبری جهرمی، 1382، ص 66)

• کاهش تعرفه های گمرکی

در سازمان جهانی تجارت تنها راه حمایت از محصولات داخلی برقراری تعرفه های گمرکی است و هرگونه ایجاد مانع تجاری غیر از این ممنوع اعلام شده است. به علاوه به جهت اینکه کشورهای عضو ممکن است عملا آزادی تجاری را با برقراری سیستم تعرفه های گمرکی، تحت شعاع قرار دهند و از این طریق بر آزاد سازی تجاری تأثیر بگذارند، کلیه کشورها متعهد شده اند که تعرفه های گمرکی خود را بطور قابل توجهی کاهش دهند.

• الغای کلیه تبعیض های تجاری

یکی دیگر از اصول بنیادی و محوری سازمان جهانی تجارت که در راستای دستیابی به اهداف این سازمان می باشد، الغای کلیه تبعیض های تجاری است. الغای تبعیض ها در قالب دو اصل؛ رفتار ملی و رفتار مبتنی بر دولت کامله الوداد صورت می گیرد. به موجب اصل رفتار ملی کالاها و خدمات تولید داخل نسبت به کالاها و خدمات وارداتی نباید از امتیازات و مساعدت های مناسب تری برخوردار باشند. اما به موجب اصل دولت کامله الوداد کالاها و خدمات وارداتی از کشورهای عضو سازمان باید مشمول رفتار مشابه و یکسانی باشند و نباید به صرف اینکه کالا و یا خدمات مزبور از این کشور و یا آن کشور وارد شده اند از امتیازات، معافیت ها و یا مساعدت های متفاوتی برخوردار باشند.

• شفافیت بخشیدن به مقررات تجاری

به موجب این اصل سیاست ها و تدابیری که به وسیله کشورهای عضو اتخاذ شده و تأثیری بر تجارت دارند باید به نحو مقتضی توسط اعضا منتشر شود. شفافیت در قوانین و مقررات موجب خواهد شد که تجار و شرکت های تجاری نسبت به شرایط اقتصادی مطمئن شده و نسبت به سرمایه گذاری اقدام کنند. ثبات و قابل پیش بینی بودن دو اصل مهم برای توسعه و رشد اقتصادی یک کشور محسوب می شود و در پرتوی این دو اصل سرمایه گذاری انجام گرفته و فرصت های شغلی ایجاد می شود. شفافیت در قوانین نقش مهمی در تحقق اهداف سازمان جهانی تجارت دارد، زیرا ضمانت اجرای مقررات آن سازمان عمدتا بر رفتار تلافی جویانه توسط کشورهای دیگر استوار است و این نوع ضمانت اجرا در صورتی مؤثر است که کشورهای دیگر به صورت شفاف از مقررات موجود و سیاست های اتخاذ شده در سایر کشورهای عضو آگاهی پیدا کنند. (شیروی، 1390، ص 99)