مقاله ارزیابی عملکرد سازمان، سیستم ارزیابی عملکرد |
هر فرایندی شامل مجموعهای از فعّالیّتها و اقدامات با توالی و ترتیب خاص منطقی و هدفدار میباشد. در فرایند ارزیابی عملکرد نیز هر مدل و الگویی که انتخاب شود، طی مراحل و رعایت نظم و توالی فعّالیّتهای ذیل ضروری میباشد. 1- تدوین شاخصها و ابعاد و محورهای مربوطه و تعیین واحد سنجش آنها. شاخصها مسیر حرکت سازمان ها را برای رسیدن به اهداف مشخّص میکنند. نگاه اول در تدوین شاخصها متوجّه چشمانداز، مأموریت، اهداف کلان، راهبردهای بلندمدت و کوتاهمدت و برنامههای عملیّاتی، و به فعّالیّتهای اصلی متمرکز میشود. منابع احصاء و اقتباس برای تدوین شاخصهای ارزیابی عملکرد سازمان های دولتی، قوانین و مصوّبات مجلس و هیأت دولت و برنامههای توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و همچنین سند چشمانداز بیست ساله کشور و استراتژی توسعه ی صنعتی کشور میباشد. در بخش غیردولتی اساسنامه و برنامههای عملیّاتی و سهم بازار و هر هدفی که مدّ نظر سازمان میباشد ملاک قرار میگیرد. شاخصهای ارزیابی عملکرد تدوین شده باید ویژگی یک سیستم را داشته باشند که عبارتند از: مخصوص، معیّن و مشخّص باشد. یعنی شاخص جامع و مانع، شفّاف و ساده و واضح و رسا و صریح باشد بطوریکه برداشت یکسانی از مفاهیم ایجاد نماید. قابل اندازهگیری باشد. سنجش آنها به سادگی مقدور باشد، یعنی علاوه بر عملکرد کمّی، قابلیّت تعریف عملکرد کیفی شاخص در قالبهای متغیر کمّی را نیز داشته باشد، قابل دستیابی باشد. واقعگرایانه باشد. یعنی با فعّالیّتها و مأموریّتها و خط مشی و راهبردهای واقعی سازمان و با حوزههای حسّاس و کلیدی عملکرد سازمان مرتبط باشد. چهارچوب و محدوده زمانی یعنی شاخص دوره ارزیابی معیّن داشته باشد. بانک اطّلاعاتی ، یعنی دادهها و اطّلاعات لازم و مربوط به شاخص وجود داشته باشد. (رحیمی ،1385) 2- تعیین وزن شاخصها، به لحاظ اهمیّت آنها و سقف امتیازات مربوطه. به این معنا که اهمیّت هر کدام از ابعاد و محور شاخصها چقدر است؟ آیا شاخصها اهمیّت یکسان دارند یا متفاوتند؟ کدام شاخص از بیشترین و کدام یک از کمترین اهمیّت برخوردار است؟ برای تعیین ضرایب و اوزان شاخصها ،روشهایی از جمله روش لیکرت، روش گروه غیرواقعی، روش بوردا ، روش انتخاب نظریّات کارشناسان و روش فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHPرا میتوان نام برد. 3- استانداردگذاری و تعیین وضعیّت مطلوب هر شاخص. تعیین معیار عملکرد و مقدار تحقّق شاخص بصورت کمّی یا کیفی، و نرخ رشد عملکرد در سال های گذشته بصورت میانگین و یا میانگین متحرّک برای دو یا چند سال گذشته، با در نظر گرفتن اهداف خاص تعیین شده برای آن دوره و پدیدههای مؤثّر در نحوه تحقّق آن شاخص، استخراج و معیّن میگردد. در تعیین وضعیّت مطلوب عملکرد شاخص باید واقعگرایانه و غیر بلند پروازانه عمل کرد و توافق واحدهایی که وظیفه انجام و عمل به آن شاخص را بعهده دارند جلب نمود. 4- ابلاغ و اعلان انتظارات و شاخصها به “ارزیابی شونده”. در روش های متداول ارزیابی عملکرد معمولاً بدون اینکه ارزیابی شونده از شاخص های ارزیابی مطّلع باشد ،ناگهان با نمرات و قضاوت های ارزیابی روبرو میشود. اگر هدف اساسی ارزیابی را رشد و توسعه ارزیابی شونده بدانیم، بنابراین ضرورت دارد که قبل از شروع دوره ارزیابی انتظارات مورد نظر در قالب شاخص ها به پرسنل سازمان اعلام گردد تا آنها بتوانند برنامهریزی، سازماندهی، برقراری ارتباط مناسب و سایر فرآیندهای عملکرد مورد انتظار را محقّق نمایند. 5- سنجش و اندازهگیری از طریق مقایسه عملکرد واقعی پایان دوره ارزیابی، با استاندارد مطلوب از قبل تعیین شده. در این مرحله فعّالیّت ها و دستاوردهای کارکنان سازمان در ارتباط با هر شاخص مورد سنجش قرار میگیرد. همچنین برای هر شاخص، عملکرد واقعی را با بهره گرفتن از مجموع واقعیّتهای موجود مشخّص و با استاندارد عملکرد مطلوب مقایسه می کنیم و نسبت به وضعیّت تحقّق اهداف آن شاخص بررسی های لازم انجام می شود. در این مرحله قوّت و ضعف، فرصت ها و تهدیدات سازمانی در راستای حصول به اهداف مورد نظر شناسایی میشوند.(آخشیک،1386،) 6- استخراج و تحلیل نتایج. در نهایت، تحلیل لازم انجام و در صورت لزوم باید اقدامات اصلاحی جهت بهبود عملکرد در آن شاخص را معیّن نمود. یک نکته اینکه در نتایج عملکرد، معمولاً رویکرد و دیدگاه حاکم در ارزیابی عملکرد مورد توجّه خاص قرار میگیرد. مثلاً: اگر ارزیابی عملکرد یک فرایند مورد توجّه باشد، نتایج این اندازهگیری منتهی به تعیین وضعیّت مطلوب یا نامطلوب بودن عملکرد آن فرایند میگردد. اگر فرایند موجب افزایش ارزش افزوده برای سازمان شود عملکرد آن مطلوب، و گرنه علّت منفی بودن عملکرد فرایند را باید بررسی کرد. برای علّتیابی هم میتوان از تکنیک طرّاحی آزمایشها و برای کاهش خطا از شش سیگما که در سازمانهای پیشرو بیشتر عملی میباشد، استفاده نمود. همچنـــین بـــرای بهبود داخل فرایند از روش بهبود مستمر فرایند و جهت بهبود کلّی و عوامل خارجی فرایند نیاز به مهندسی مجدّد است (نجمی ،حسینی، 1388،ص42) . یک سیستم ارزیابی عملکرد ،فرایند ها وفعّالیّتهای سازمانی مرتبط با موضوع ارزیابی عملکرد را شامل می شود.( گریفین، 1386،ص 478)
فرم در حال بارگذاری ...
[یکشنبه 1398-12-11] [ 05:06:00 ب.ظ ]
|