1-7-3 قلمرو مکانی تحقیق : صنایع تولیدی عایق های رطوبتی در شهرستان دلیجان ، که به ویژه در شهرک صنعتی واقع شده اند، جزء قلمرو مکانی این تحقیق می باشد که شامل 90 واحد تولیدی عایق رطوبتی ( ایزوگام ) میگردند. 1-8 تعاریف عملیاتی اصطلاحات و واژگان کلیدی تحقیق : عایق : عایق عبارت است از ماده ای که نرخ انتقال جریان ماده یا انرژی را بین دو فضا کاهش داده یا آن را کاملا مسدود میکند. عایق رطوبتی : لایه ای پیش ساخته ای است که به صورت رول یا شیت در طول یا عرض و ضخامت مورد نیاز و با پوشش های فلزی و ساده تولید می شود . ایزوگام: اصطلاحی است که در واحد های تولیدی عایق رطوبتی و بازار عرضه و تقاضا به محصولات تولید شده عایق های رطوبتی اطلاق میگردد . ایزوگام: پدیده ای است صنعتی و متکی به علم و تجربه و تکنولوژی در جهت ایمن سازی هر ساخت و سازه ای در برابر رطوبت حاصل از بارش برف و باران . سیستم مدیریت کیفیت : عبارتست از یک سیستم مدیریتی که سازمان برای تطابق ویژگی‌های محصول با نیازمندی‌های مشتری محصول یا خدمت خود استقرار می‌دهد و استاندارد ISO 9001 مرجعی است برای استقرار این سیستم، مدیران به منظور هدایت سازمان بر اساس بهبود کیفیت محصول یا خدمت و اطمینان از انطباق با آنچه که مشتری می‌پسندد. سیستم سری ایزو 9000 : ایزو 9000 شامل استانداردها و قوانینی است که مبانی‌ سیستم‌های‌ مدیریت‌ کیفیت‌ را تشریح‌ و اصطلاحات‌ مربوط‌ به‌ سیستم‌های‌ مدیریت‌ کیفیت‌ را تعیین‌ می‌کند. بازار : هر شبکه ای که خرید و فروش کالاها و خدمات در آن انجام پذیرد . مدیریت کیفیت : عبارت است از روشی برای مدیریت یک سازمان که کیفیت و مشارکت همه اعضای سازمان اساس محور آن می باشد. کیفیت : تمامی ویژگی های یک محصول یا خدمات که در توانایی آن برای برآورده نمودن نیازهای تصریح شده یا تلویحی موثر است. . بازار خرید و فروش : بازار مکان فیزیکی خاصی ندارد و مجموعه ای از افرادی است که تمایل و قدرت خرید یا فروش یک کالا را دارند. بازرگانی : به داد و ستد کالا یا خدمت دارای ارزش میان شخص حقیقی یا شخص حقوقی گفته می شود . به طور کلی هر گونه عملی ( قابل سنجش و اندازه گیری مادی ) را که اشخاص در مقابل کالایا خدمتی، کالا یا خدمتی را واگذار نموده و هردوطرف به هنگام این عمل راضی باشند بازرگانی گفته می شود . بازرگانی به دو قسمت بازرگانی داخلی و بازرگانی خارجی تقسیم می شود . بازرگانی داخلی : بازرگانی داخلی عبارتست از انجام هرگونه عملیات داد وستد معاوضه و مبادله کالا و عملیات تجاری در داخل یک کشور . بازرگانی داخلی : داد و ستد کالا یا خدمات دارای ارزش میان شخص حقیقی یا حقوقی در بازارهای داخلی . بازرگانی خارجی(صادرات) : بازرگانی خارجی به دادوستد کالا یا خدمت دارای ارزش فراسوی مرزهای بین المللی گفته میشود که در بسیاری از کشورها نمایانگر میزان تولید ناخالص داخلی میباشد . بازرگانی خارجی : فعالیت داد و ستد کالاها و خدمات و نقل و انتقال پولی میان یک کشور با کشورهای دیگر . 1-9 جمع بندی : در این فصل به بیان موضوع و مساله تحقیق ، اهمیت موضوع و ضرورت تحقیق ، سوالات تحقیق ، اهداف تحقیق ، فرضیه های تحقیق ، چهارچوب نظری تحقیق ، قلمرو تحقیق ، تعاریف عملیاتی واژگان پرداخته شد.

• صبائی (1390) در تحقیقی تحت عنوان بررسی رابطه بین متغیرهای کلان اقتصادی و سودآوری بانک پارسیان، از متغیرهای کلان اقتصادی (شاخص قیمت، تولید ناخالص داخلی، نرخ بیکاری و شاخص بورس اوراق بهادار تهران) با سودآوری بانک پارسیان در سال های 1383 تا 1387 با داده هایی با تواتر فصلی مورد بررسی قرار داده است. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش همبستگی و مدل رگرسیون خطی بوده و یافته‎ها نشان داده است که همبستگی معکوس بین سودآوری بانک پارسیان با شاخص بورس اوراق بهادار تهران و تولید ناخالص داخلی و همبستگی مستقیم با نرخ بیکاری با فرض ثابت بودن شاخص قیمت است.

• بروجردی و همکاران (1390)، در پژوهشی رابطه بین تمرکز در صنعت بانک و سودآوری بانکهای دولتی را مورد مطالعه قرار داده و تمرکز در صنعت بانکداری با بهره گرفتن از شاخص هرفیندال-هیرشمن (HHI) ، از سه بعد تمرکز در داراییها ،تمرکز در سپرده‎های بانکی و تمرکز در تسهیلات اعطایی محاسبه گردید. همچنین، شش متغیر کنترلی شامل سرمایه بانک، اندازه بانک، کارایی بانک (عوامل مختص شرکت)، نرخ بهره، سطح توسعه اقتصادی و سطح بازار سرمایه (عوامل کلان اقتصادی) به عنوان متغیرهای توضیحی-کنترلی انتخاب و اندازه‎گیری شدند. در نهایت سودآوری بانکها با بهره گرفتن از نسبت بازده دارایی‎ها (سود خالص تقسیم بر کل داراییها) اندازه‎گیری شد. در این تحقیق سه فرضیه تدوین و آزمون شده است. نتایج بیانگر آنست که تمرکز در صنعت بانکداری از بعد دارایی ها، اعتبارات و بعد سپرده ها با سودآوری رابطه معنی‌دار آماری دارد و همچنین نتایج نشان داد که سودآوری بانکها با کارایی بانک، سرمایه بانک، نرخ بهره، توسعه اقتصادی و سطح بازار سرمایه رابطه مستقیم دارد و با اندازه بانک رابطه معکوس دارد.

• کلانتری (1390)، در تحقیق خودبه بررسی رابطه بین ریسک اعتباری بانکها و متغیرهای اصلی اقتصاد کلان پرداخت که نتایج بیانگر آنست که بین تولید ناخالص داخلی و نرخ تسهیلات رابطه معناداری با ریسک اعتباری وجود دارد.

• دارابی و مولایی (1390) در تحقیق‎شان با عنوان اثر نقدینگی، تورم، حفظ سرمایه، تولید ناخالص داخلی بر سودآوری بانک ملت به این نتیجه رسیدند که بین نقدینگی و سودآوری رابطه معناداری وجود داشته است در حالیکه بین تورم و سودآوری هیچ‎گونه رابطه معناداری وجود نداشته است.

• پژوهش‎های خارجی

البته  صنعتگران در مورد وضعیت اشتغال در این صنعت مواردی را مطرح کرده اند که دانستن آن ها می تواند به مسئولان و برنامه ریزان این حوزه کمک کند از جمله آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• عدم حمایت کافی سازمان میراث فرنگی، صنایع دستی و گردشگری از صنعتگران به خصوص در مواردی نظیر بیمه صنعتگران
• نبود اعتبارات کافی و وام های مناسب این افراد
• نگاه موزه ای به صنایع دستی
• عدم آگاهی راهنمایان تورها از صنایع دستی ایرانی و پیشینه آنها و در نتیجه دادن اطلاعات ناکافی و در برخی موارد نادرست به گردشگران
• وجود لابی بین برخی تولیدکنندگان و فروشندگان صنایع دستی و راهنمایان تور که موجب می شود بسیاری از صنعتگران نتوانند محصولات خود را به گردشگران به فروش برسانند و در نتیجه عده معدودی سود می برند.

سوال سوم تحقیق حاضر به بررسی تاثیر توسعه گردشگری بر افزایش کارآفرینی در بخش صنایع دستی می پردازد. نتایج نشان میدهد میانگین پاسخ صنعتگران به سوالات طراحی شده به منظور پاسخ به این سوال تحقیق 6.53 است و از آنجائیکه از متوسط بیشتر است بدین معنی است که  صنعتگران معتقدند که توسعه گردشگری از یک سو موجب افزایش کارآفرینی های کوچک مقیاس و کارگاه های تولید صنایع دستی می شود و از سوی دیگر با افزایش گردشگران تنوع بیشتری در محصولات صنایع دستی ایجاد می شود. به این ترتیب نتایج این تحقیق در زمینه کارآفرینی نتایج تحقیق لردکیپانیدز (2002)، سرجیو (2008)، تاپس (1993) را مورد تائید قرار داد. در زمینه سوال چهارم تحقیق یعنی ” آیا توسعه گردشگری موجب افزایش درآمد در بخش صنایع دستی خواهد شد؟” نتایج مشخص کرد که صنعتگران معتقدند توسعه گردشگری و افزایش گردشگران افزایش درآمد آنها را در پی خواهد داشت. میانگین نمرات پاسخ دهندگان به پرسش های مربوط به این سوال تحقیق 6.89 محاسبه شده که به معنی این است که صنعتگران معتقدند توسعه گردشگری می تواند افزایش درامد آنان را در پی داشته باشد. مطالعات نیسون (1984)، تاپس (1993) و کوهن (1995) نیز به نتایج مشابهی در این زمینه رسیده اند. در زمینه سوال آخر تحقیق یعنی ” آیا توسعه گردشگری موجب رونق اقتصادی صنایع دستی می شود “میانگین نمرات پاسخ دهندگان بالاتر از حد متوسط و عدد 6.53 می باشد در نتیجه این تحقیق نتایج مطالعات نیسون در ماکرونزیا و کوهن (1995) در تایلند و کوهن (2001) در مکزیک را تائید می کند. همچنین نتایج این تحقیق نشان می دهد که توسعه گردشگری می تواند منجر به احیای صنایع دستی رو به افول و رونق مجدد آنها شود که بدین ترتیب تحقیق تاپس (1993) را نیز مورد تائید قرار می دهد. البته در این زمینه صنعتگران معتقد بودند نبود سازوکاری جهت بازاریابی مناسب صنایع دستی مانع بزرگی بر سر راه رونق اقتصادی صنایع دستی محسوب می شود. همچنین مواردی نظیر ورود بی رویه صنایع دستی اغلب بی کیفیت خارجی ، عدم توجه رسانه های عمومی به موضوع صنایع دستی و عدم فرهنگسازی در این زمینه، گرانی مواد اولیه، عدم شناخت کافی از هنر پیشرو [1] ایرانی از جمله مواردی است که صنعتگران آنها را مانعی بر سر راه توسعه این صنعت می دانند. با توجه به نتایج حاصله از پرسشنامه در زمینه تاثیر متغیرهای جمعیت شناختی از جمله سن، جنسیت و تحصیلات بر دیدگاه پاسخ دهندگان در زمینه اثرات اقتصادی توسعه گردشگری بر صنایع دستی نتیجه گیری می شود که جنسیت بر دیدگاه پاسخ دهندگان موثر بوده است و میانگین پاسخ زنان نسبت به مردان بیشتر بوده است. این بدین معنی است که زنان تاثیرات اقتصادی توسعه گردشگری بر صنایع دستی را بیشتر می دانند. این موضوع را می توان اینگونه تفسیر نمود که توسعه گردشگری می تواند اثرات بیشتری در زمینه اشتغال و درآمد و کارآفرینی بر زنان به عنوان نیمی از جمعیت جامعه داشته باشد. در زمینه تحصیلات پاسخ دهندگان آزمون انجام شده مشخص کرد که تحصیلات بر روی دیدگاه پاسخ دهندگان در زمینه اثرات اقتصادی توسعه گردشگری بر صنایع دستی موثر نبوده است. همچنین مشخص شد که سن بر دیدگاه پاسخ دهندگان موثر می باشد و بیشترین دیدگاه مبنی بر تاثیر گذاری در گروه سنی بین 20 تا 30 سال  یعنی جمعیت جوان، می باشد. 3-5- نتیجه گیری نهایی و پیشنهادات به طور کلی این تحقیق به این نتیجه رسید که توسعه گردشگری موجب رونق و شکوفایی صنایع دستی خواهد شد. از جمله اثرات توسعه گردشگری اثرات اقتصادی آن است که در بخش صنایع دستی منجر به شکوفایی این صنعت، افزایش اشتغال ، افزایش درآمد و افزایش کارآفرینی در این بخش می شود. با توجه به وضعیت کنونی صنایع دستی در ایران می توان اذغان نمود که توسعه گردشگری می تواند راهی در جهت توسعه و رونق اقتصادی در این بخش باشد. با توجه به اینکه یکی از مشکلات عدیده ای که صنعتگران به آن اشاره کرده اند نبود خریدار است توسعه گردشگری از یک سو می تواند منجر به افزایش مشتری شده و از سوی دیگر منجر به ایجاد اشتغال نه تنها برای صنعتگران فعال در این صنعت و زنجیره ارزش فعال که برای دیگر جوانان جویای کار و علاقه مند شده و منبع درآمدی برای این افراد باشد. به خصوص با توجه به اینکه  اشتغالزایی یکی از دغدغه های مهم پیش روی دولت است، ایجاد بستر جهت توسعه این صنعت به نسبت کم هزینه می تواند کمک شایانی جهت کاهش این مشکل باشد. همچنین تحقیق حاضر مشخص کرد که توسعه گردشگری موجب افزایش درآمد صنعتگران می شود. با توجه به مشاهدات محقق به دلیل نبود خریدار درآمد صنعتگران به حدی نیست که آنان را از داشتن شغل دیگری بی نیاز کند هر چند که تولید صنایع دستی به دلیل درآمد ناکافی و البته به شدت فصلی آن اغلب به عنوان شغل دوم و به عنوان یکی از علاقه مندی های برخی از این افراد مورد توجه بوده است. به همین دلیل توسعه گردشگری البته به صورت برنامه ریزی شده می تواند منجر به افزایش درآمد این افراد شود. تاکید بر برنامه ریزی بدین دلیل است که اغلب سود فروش صنایع دستی به گفته این افراد به فروشندگان و واسطه ها می رسد و همچنان که مشاهده شد بیشترین بازار کنونی این افراد پذیرش سفارش بوده است در حالیکه با توجه به غنای صنایع دستی ایران می توان مانند بسیاری از دیگر کشورها با برنامه ریزی صحیح و همکاری دو حوزه صنایع دستی و گردشگری سود حاصله را به بهترین نحو میان زنجیره ارزش در این صنعت تقسیم کرد. همچنان که در فصل دوم مطرح شد از جمله اثرات مثبت گردشگری توسعه کارآفرینی های کوچک مقیاس و تنوع فعالیت های اقتصادی است که با توجه به نتایج این تحقیق با توسعه گردشگری این گونه کارآفرینی ها در صنایع دستی نیز افزایش خواهد یافت. با افزایش ورود گردشگران صنعتگران نیز علاقه مند به تولید محصولات جدید و متنوع شده تا بتوانند سلیقه خریداران را تامین کنند. با توجه به مشکلاتی که صنایع دستی تجربه می کند توسعه گردشگری می تواند به بهبود اوضاع این صنعت کمک شایانی کند. با توسعه گردشگری از یک سو فروش این محصولات افزایش پیدا کرده و توجه گردشگران به صنایع دستی صنعتگران را تشویق به تولید بیشتر و بهبود محصولات خود کرده و از سوی دیگر گردشگران به عنوان تبلیغ کنندگان این محصولات در جهان ایفای نقش خواهند کرد. در این زمینه محقق به عنوان پیشنهاد اصلی: –  پیشنهاد می شود مسئولان امر به توسعه گردشگری توجه ویژه ای داشته باشند. با توجه به نتایج تحقیق که نشان داد توسعه گردشگری به خصوص گردشگری ورودی و درون مرزی منجر به شکوفایی صنایع دستی می شود مسئولان امر باید به تسهیل توسعه گردشگری توجه ویژه ای داشته باشند. با توجه به چشم انداز 20 ساله جمهوری اسلامی ایران لازم است سهم ایران از شمار گردشگران  جهانی از 9 صدم درصد در سال 83 به 1/5 درصد در سال 1404 سال پایانی چشم انداز 20 ساله  آینده افزایش یابد, یعنی حدود 20 میلیون نفر گردشگر و سهم ایران از درآمد گردشگری جهانی از 7 صدم درصد در سال 83 به (2 درصد) در سال 1404 رشد یابد به گونه ای که کشور ایران در سال 1404 سالانه قریب25 میلیارد دلار از محل گردشگر ورودی درآمد کسب نماید. اما همچنان که مشاهده می کنیم در حال حاضر فاصله زیادی با اهداف چشم انداز وجود دارد. با توجه به نتایج این تحقیق مسئولان امر باید توجه داشته باشند که توسعه گردشگری نه تنها اثرات اقتصادی مستقیمی را در پی دارد بلکه بر یکی از مهمترین صنایع ایران یعنی صنایع دستی نیز اثرگذار است و موجب رونق و شکوفایی این بخش خواهد شد. با توجه به اینکه توسعه و تسهیل گردشگری ورودی تاثیرات مثبت اقتصادی که در این تحقیق به آن اشاره شد را به دنبال خواهد داشت توجه ویژه به توسعه گردشگری و برنامه ریزی جهت استفاده بهینه و بیشینه کردن منافع مستقیم و غیر مستقیم به خصوص در بخش صنایع دستی این صنعت توصیه می شود.

ه ) وجود رقابت ناسالم در بین صادر کنندگان کشور و) عدم وجود ترجیحات و مزیت ها و اختیارات مخصوص در مقررات کشور و فقدان وحدت رویه در بین اتحادیه های صادراتی بخاطر فقدان اساسنامه های جامع و واحد ز) فراگیر نبودن تشکل ها و عدم وجود مزیت روشن جهت عضویت ح ) فقدان قدرت اجرایی کافی برای تحقق اهداف و اجرای وظایف ط) کارنامه ضعیف تشکل های موجود به ویژه در بخش های تحقیقات و اطلاع رسانی ی ) ساختار غیر کارا ، قدیمی و فاقد نوگرایی و انعطاف تشکلها ک) فقدان ارتباط با سازمان های مشابه در سطح دنیا(پیام صادرات ،1381) سیستم پولی و مالی کشور : در زمینه ارزی ، مشکلات کشور ما بیش از همه چیز است . اصولا دولتها سعی می کنند تراز پرداخت های خود را متعادل سازند این مورد در کشور های جهان سوم نیز وجود دارد ، چرا که عدم تعادل در تراز پرداختها از یک سو سبب گران شدن ارز و از سوی دیگر سبب بروز تورم در جامعه می گردد. یکی دیگر از مسایل ارزی در جهت توسعه صادرات ، کاهش ارزش پول ملی در مقابل پول های خارجی می باشد ؛ اما این مساله در کشور ما یکی از مشکلات ارزی است و امکان موفقیت ناچیزی دارد ، چرا که میزان تنزل ارزش مشخص نیست و از طرف دیگر ، به کشش تقاضا و عرضه کالاهای صادراتی بستگی دارد . از آنجا که اغلب صادرات غیر نفش ما بصورت مواد خام و کالاهای کشاورزی و سنتی می باشد اغلب از کشش ناچیز عرضه و تقاضا برخوردارند ، لذا کاهش نرخ برابری ریال مشکل چندانی را حل نخواهد کرد. مساله دیگر در رابطه با سیاست های ارزی ، سهمیه بندی ارزی بوده که یکی از عواقب آن ایجاد سیستم چند نرخی ارز است که در کشور های مختلف از جمله در ایران شاهد آن هستیم . سیستم چند نرخی ارز هم از عواقب سو بسیاری چون صادرات قاچاق ، گسترش دلال بازی ها و سایر فعالیت های کاذب و نهایتا تنزل صادرات غیر نفتی را به دنبال داشته است . مساله سهمیه بندی ارز هنگامی که در چرخه نادرست خود قرار گرفت موجب گسترش سیستم چند نرخی گردیده است و در واقع بار مالی بیشتری برای دولت ایجاد می کند. مشکل اساسی دیگر در این مورد ، پیدا کردن رابطه صادرات با ریال به جای ارز است ، این وضع موجب شد ه است که صادر کننده بر اساس ارزش ریالی اقدام به صدور نماید و نسبت به قیمت های جهانی و ارزی دقت زیادی به عمل نیاورد . و از آنجا که نرخ برابری ریال در بازار در حال تضعیف شدن است این مساله افزایش واقعی در صادرات را موجب نگشته و چه بسا آن را کاهش دهد (نادری ، اخوی و حکیمی ، 1371). مشکل افزایش قیمت ها و هزینه های داخلی : قیمت و هزینه یکی از پارامتر های مهم در زمینه قابلیت کالاها در بازار صادراتی می باشد و به همین دلیل از اهمیت زیادی برخوردار است. در صورتی که کالاها از قیمت رقابتی برخوردار نباشد و هزینه آن بالا باشد ، ناچار به شکست در بازارهای جهانی است . متاسفانه وجود تورم و قیمت بالای کالاهای صادراتی سبب شده است که دولت برای تشویق صادرات اقدام به وضع جوایز و سیاست های تشویقی بنماید . این گونه سیاست ها سبب ایجاد صادرات قاچاق کالا ها شده و دوباره به افزایش قیمت ها دامن زده است (نادری ، اخوی و حکیمی ، 1371). جاذبه های بازار داخلی : صادرات محصولات به خارج از کشور اصولا به دو حالت اتفاق می افتد : یا کشوری در محصولی مزیت نسبی دارد و به این ترتیب محصول فوق به میزان بیش از تقاضای داخلی تولید و مازاد را جهت تامین سایر مایحتاج کشور بخارج صادر  می کند. حالت دوم ممکن است این طور نباشد ، یعنی ، کشوری مازاد بر مصرف داخل در مورد یک یا چند کالای خاص نداشته باشد ؛ اما به سبب نیاز های ارزی تمام یا بخشی از تولیدات کالایی را صرفا برای صدور اختصاص دهد. در مورد حالت اول تقاضای داخلی بر صادرات ، تاثیرات زیادی دارد ؛ اما در حالت دوم این طور نیست . صادرات کشور ما به جز نفت و چند قلم دیگر ، اغلب مازادی از نیاز داخلی ندارند و از طرفی دیگر سطح درآمد ها اغلب افزایش یافته و تولیدات افزایش نیافته است و یا افزایش اندکی داشته است ، در نتیجه مجموع این عوامل سبب شده است تا کالای تولیدی اغلب جذب بازار داخلی گردد ، چرا که تورم داخلی به دلیل مازاد تقاضا بر عرضه ، از تورم جهانی بالاتر بوده و به تدریج فروش برخی کالاها در داخل سودآور تر شده و به همین دلیل جذب بازار داخلی شده اند .(نادری ، اخوی و حکیمی ، 1371). تحولات جهانی : در مقابل تحولات جهانی ؛ از قبیل همسوگرایی و درون گرایی منطقه ای ، آزاد سازی بازار ها و رقابت برای همه کشورها مخصوصا برای اعضای اتحادیه های تجاری ، گمرکی و اقتصادی ، فعالیت های سازمان تجارت جهانی و … اقتصاد های بسته غیر رقابتی ؛ مانند ایران مخصوصا از سال 1995 با سه مشکل اساسی روبرو بوده اند . از دست دادن امتیازات سابق در اثر حذف سیستم های تعرفه های رجحانی سازمان ملل برای ممالک در حال توسعه و سهمیه بندی بازارها به نفع آنها در گذشته . حذف محدودیت ها برای رقبای تجاری ممالک غیر عضو (رقبای تجاری ایران مانند ترکیه ، تونس ، هند ، پاکستان و مصر از امتیازاتی برخوردارند که یک کشور غیر عضو مانند ایران برخوردار نیست ). بالا رفتن دیوار های تعرفه ای و محدودیت ها برای ممالک غیر عضو مثل ایران که ورود و رقابت در بازار های جهانی را تقریبا غیر ممکن ساخته است . ارزان فروشی و حتی مفت فروشی ، یعنی بد تر شدن رابطه مبادله به ضرر ایران ، تنها راه حفظ بازار های محدود شده باقیمانده است (پیام صادرات ، شماره 4و 3). ضعف ها

1. ضعف ساختار تولید : یکی از عوامل اصلی عدم توسعه صادرات غیر نفتی مربوط به ساختار تولید در ایران است . بسیاری از صنایع که در حال فعالیت هستند از مزیت نسبی برخوردار نبوده و بر حسب شرایط خاص ایجاد شده اند کالای تولیدی از کیفیت بسیار پایینی نسبت به کالاهای مشابه خارجی برخوردارند از طرف دیگر قیمت تمام شده آنها به مراتب بالاتر از قیمت کالاهای خارجی است. نوع تکنولوژی به کار رفته تولید کالای ایرانی ، قدیمی و هزینه بر بوده و همچنین تولید کنندگان سلیقه های مشتریان را در جریان تولید مد نظر قرار نمی دهند به طوری که بعضی از این بنگاه ها حتی در بازار داخلی مشکل دارند چه برسد به بازار خارجی . همچنین ضعف بسته بندی و حمل و نقل ، مشکلات مالیاتی و …. باعث شده که ساختار تولید در ایران از پویایی خوبی برخوردار نباشد (آسیا ، 6/8/1381).
2. عدم توجه به واردات در جهت افزایش تولید و بهره وری: برخی معتقدند که موتور رشد اقتصادی (با توجه به تجربه کشور های آسیای شرقی ) توسعه صادرات است ؛ اما واقعیت این است که نقش واردات در افزایش بهره وری کم تر از نقش صادرات نبوده است و اگر هم صادرات موتور رشد نامیده شده از آن جهت بوده است که زمینه افزایش واردات کالا های سرمایه ای و واسطه ای را فراهم آورده است که نتیجتا منحنی امکانات تولید اقتصاد را در طول زمان به نفع کالاهای تجاری و به ویژه صادراتی تغییر داده است (پژوهشنامه بازرگانی ، ش 59 ،24)، بنابر این ، ارزی که از صادرات به دست اگر در بخش های تجاری برای واردات کالاهای سرمایه ای و واسطه ای مورد استفاده قرار نگیرد ، نهایتا ممکن است که سطح تولید ناخالص ملی را افزایش دهد ، ولی دلیلی بر این که بتواند در بلند مدت رشد اقتصادی را افزایش دهد وجود ندارد. در این راستا کشور ایران نمی تواند در بلند مدت فقط به فکر صادرات مواد اولیه و کشاورزی باشد . زیرا این بخش ها نیاز های وارداتی چندانی ندارد و اگر فن آوری جدیدی وارد آنها نشود و فرایند افزایش بهره وری و تغییر منحنی امکانات تولید محقق نخواهد شد .
3. فقدان دانش فنی و فن آوری پیشرفته و ابتکاری : یکی از مشخصات اقتصادی و صنعتی کشور های جهان سوم این است که فاقد فن آوری بومی اند و یا در صورت دارا بودن تکنولوژی آنها محدود به الگو گیری از خارج است ، بدون اینکه خود در تولید محصولات جدید و تنوع آن قدرت ابتکاری داشته باشند. فن آوری به دانش فنی و توان و تجربه استوار است . به همین دلیل دارندگان تکنولوژی برتر به حفظ و جلو گیری از انتقال آن مبادرت دارند . با توجه به محدود بودن منابع طبیعی و معدنی و مشکلات تهیه محصولات کشاورزی و نوسانات در امر صادرات کالاهای صنایع دستی و سنتی در دنیای امروز که تغییر و تحولات سریع در بازار های جهانی ، الگو های مصرف و سلیقه های مصرف کنندگان ایجاد می شود ، صدور محصولات صنعتی از تداوم و استواری بیشتری برخوردار است . اگر دولت بخواهد به صدور محصولات صنعتی کمک کند ، باید به ایجاد موسسات فنی و تجاری بپردازد و در صورت لزوم آنها را با یارانه های خود مساعدت کند (آسیا ، 6/8/1381).