در این فصل کوشش گردیده است تا به طور مفصل مجازات های قابل اعمال در جرم سقط جنین در هر مرحله از آن و همچنین در انواع مختلف سقط مورد بررسی قرار گیرد ونیز سعی شده است تا در این خصوص نقاط مشترک عقاید ونیز تفاوت عقاید حقوق دانان به ویژه فقها را در خصوص نحوه ونوع مجازات سقط جنین مورد بررسی قرار دهیم . وسرانجام بتوانیم به یک جمع بندی کلی در این راستا برسیم، که  مجازات جرم سقط جنین در هر مرحله از رشد جنین و نیز مجازات جرم مذکور از منظر مرتکبین آن هریک به چه نحو خواهد بود؛ وآیا قوانین جاری به طور مفصل وصحیح بدان پرداخته اند، یا آنکه نیازی جهت اصلاح وبازنگری در این قوانین به چشم خواهد خورد . مجازات و یا عدم مجازات سقط جنین مطابق فقه بر پایه دو تئوری ونظریه استوار است: که به اختصار از نظر گرامی شما خواهد گذشت.

بند 1) تئوری حق حیات در حقوق اسلام:

از جمله حقوق کودک جنینی حق حیات است و کسی نمی تواند آن را سلب بکند و از بین ببرد. نابودی وسقط آن از نظر اسلام حرام و ممنوع است و مجازات سنگینی برای جنایتکار تدوین شده است. وحتی مادر وپدر نیز از این کار منع شده اند. مجازات سقط جنین بر پایه تئوری حق حیات کودک استوار است. اولین و مهمترین حق کودک جنینی ، حق حیات وزندگی کودک است. وقتی نطفه در رحم مادر قرار گرفت و رحم بارور شد، حق حیات برای او بوجود می آید ومادر و سایر افراد حق تجاوز ونابودی آن را ندارند. زیرا در حقوق اسلامی بعد از استقرار نطفه در رحم مادر وانعقاد آن کسی حق نابودی نطفه را ندارد ومادر وپدر در جهت حفظ و حراست از آن مسئول هستند. ونایت توانایی خود را در جهت حفظ و نگهداری نطفه باید به کار ببرند. وکسی که در این مرحله مسبب سقط ونابودی جنین شود، مجازات می بیند. وبه پرداخت مجازات مالی (دیه) و شاید با وجود پاره ای از شرایط به قصاص نیز محکوم گردد. زیرا سقط جنین از این مرحله ممنوع وحرام می باشد. نخستین حقی که در قرآن کریم برای انسان مطرح شده است، حق حیات وزندگی است. در نگاه قرآن نابودی حق حیات به ناحق؛ برابر است با نابودی همه جامعه « مَن قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِی الأَرْضِ فَکَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ جَمِیعاً »[89] هرکس دیگری را جز برای قصاص یا مبارزه با فساد بکشد گویی همه مردم را کشته است. بی تردید عنوان نفس بر کودک جنینی نیز صادق است واز منظر حقوق اسلامی حفظ جان کودک جنینی مانند حفظ جان سایر افراد لازم و واجب است وقتل کودک جنینی جزء در موارد استثنایی ممنوع وحرام می باشد. در حقوق اسلام برای حفظ حق حیات کودک جنینی مقررات ویژه ای وضع شده است که به برخی از این موارد اشاره می کنیم:

• ممنوعیت سقط جنین: در حقوق اسلام از آنجایی که جنین دارای حق حیات است همه انسانها موظفند این حق را رعایت کنند و پدر ومادر مسئولیت نگهداری وحفظ کودک جنینی را بر عهده خواهند داشت ، زیرا سقط جنین و از بین بردن آن و حتی آسیب زدن بدان ممنوع وحرام است و مجازات سنگینی برای آن مقرر شده است. شیخ طوسی در المبسوط گفته است: اگر کسی ضربه ای به شکم زن بزند وجنین او سقط شود، صد دینار باید بدهد، ولی اهل سنت براساس روایتی از پیامبر معتقدند ضارب باید یک غره (که یک دهم دیه است) را بدهد. چون در اسلام جنین نفس محترمه است. جمال بن مالک به پیامبر (ص) گفت: یا رسول الله جنینی که نه می خورد ونه می نوشد ونه حرف می زند ونه فریاد می کشد، مانند شئ باطل است چرا برای آن باید دیه داد؟ حضرت در جواب فرمودند: این سخن کاهنان است که مسجع گفته اند ( واز نظر اسلام این سخن باطل است)[90].حق حیات جنین درحقوق اسلام آنقدر مورد احترام قانون گذار است که حتی در جنایت کفار نیز مسأله دیه ومجازات مطرح شده است .[91]
• اهمیت حیات جنین: از نظر حقوق اسلامی حیات جنین بسیار مهم و با ارزش است. در بسیاری از موارد در حکم انسان زنده ومتولد شده می باشد. در این قسمت به برخی از این موارد که مورد اهتمام شارع مقدس است اشاره می شود:

الف) در صورتی که زنی بمیرد وفرزند در شکمش باشد، شکم مادر شکافته می شود وفرزند خارج می گردد. از امام کاظم در مورد زنی که فوت کرد وفرزندش در شکم او بود سوال شد، حضرت فرمودند شکم مادر شکافته شود وفرزند از آن خارج گردد .[92] ب) اگر زن حامله ای مرتکب گناه یا جرم شود، حد قتل و همچنین سایر حدودی که برای جنین ضرر دارد بعد از وضع حمل جاری می شود .[93] ج) به نظر فقها اگر زن حامله مرتکب جنایت عمدی گردد باید قصاص شود، ولی اجرای قصاص بعد از وضع حمل خواهد بود. [94] درماده 262 ق.م.ا آمده است زن حامله که محکوم به قصاص است نباید قبل از وضع حمل قصاص شود وپس از وضع حمل چنانچه قصاص موجب هلاکت طفل باشد باید به تأخیر افتد، تا خطر مرگ از طفل برطرف شود[95]. د) رعایت حق جنین در روایات اسلامی بسیار مهم دانسته شده است. در برخی روایات آمده است، اگر روزه برای جنین ضرر داشته باشد، روزه گرفتن برای زن حامله واجب نیست. فقها نیز به استناد این روایت گقته اند: روزه بر زن حامله واجب نیست. واز هر روز یک طعام کفاره می دهد[96] . امام باقر فرمودند زن حامله ودایه (شیرده) که شیرش کم است میتواند روزه ماه رمضان را افطار کند.[97] علاوه بر موارد فوق الذکر، سایر قوانینی که در حقوق اسلام برای کودک جنینی در نظر گرفته شده، مانند نفقه جنین، حضانت و نگهداری جنین و .. ناشی از این است که در حقوق اسلام حیات کودک جنینی مورد توجه واهتمام شارع مقدس می باشد. خلاصه آنکه بر پایه تئوری حق حیات سقط ونابودی جنین ممنوع وحرام است.

ب) تئوری آزادی اراده :

گروهی از حقوق دانان با ارائه تئوری آزادی اراده معتقدند: سقط جنین جایز است واشکال ندارد. این گروه بر این باورند که هر انسانی از جهت اراده وتصمیم آزاد است و می تواند هر تصمیمی که به مصلحت خود است، اتخاذ کند. هر چند آن تصمیم ممکن است به نظر دیگران نادرست باشدبر این اساس مادر نیز از آزادی اراده برخوردار است و در صورتی که تشخیص دهد باید جنین را از بین ببرد، می تواند آن را سقط کند. زیرا نگهداشتن یا پایان دادن به زندگی جنین یک امر کاملاً شخصی و خصوصی می باشد ومادر آزادانه می تواند در مورد زندگی خویش و زندگی جنین خودش که با اوست تصمیم بگیرد وبدان عمل کند. همان طور که انسان در سایر مسائل شخصی و خصوصی می تواند تصمیم بگیرد وبدان عمل کند. این گروه در تقویت این نظریه مسائل دیگری را نیز مطرح کرده اند و گفته اند: سقط جنین جهت کنترل جمعیت، بارداری ناخواسته، مشکلات اجتماعی خانواده مادر، نگهداری فرزند و… موثر است ودارای سود و منفعت بوده و مطلوب می باشد. مادر این گفتار درصدد بیان این نظریه و بررسی آن نیستیم و تنها به ذکر یک مطلب در جواب آن بسنده خواهیم کرد و آن اینکه ما نیز اصل « آزادی اراده» را قبول داریم و اسلام هم موافق آن است و کسی نمی تواند در مسائل شخصی و حقوقی دیگری را به کاری مجبور کند، چون هر انسانی آزاد آفریده شده و آزاد زندگی خواهد کرد. درآیات و روایات نیز بدین موضوع تصریح گردیده است؛ که در پذیرش دین اسلام، اکراه واجبار منع شده است و قرآن کریم فرمود :