علل روانی

بین شخصیت و اعتیاد رابطه ای متقابل وجود دارد، به نحوی که فرد به علت وضع خاص شخصیتی و نیازها، شکست ها، ناتوانی در برخورد با مسائل و ناکامی در زندگی، عدم ثبات عاطفی و ملایمات دیگر، به اعتیاد روی می آورد. از سوی دیگر، اعتیاد به نوبه خود منجر به از بین رفتن تعادل روانی و هیجانی شخص می شود. بدین سان، بین اعتیاد و شخصیت فرد دور باطلی ایجاد می شود که مبارزه با آن مستلزم تغییر شرایط بیرونی و درونی، یعنی ایجاد اراده و روحیه ای قوی و آسیب ناپذیر است. شناخت شخصیت و ویژگی های رفتاری معتادان به منظور مبارزه با اعتیاد و نیز پیشگیری و درمان آن، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

بند اول: بیماری های روانی و اعتیاد

اکثر کسانی که در زمینه اعتیاد مطالعه کرده اند ، به این نتیجه رسیده اند که معتادین انسان هایی ظریف حساس و زود رنج هستند . انسان های حساس نسبت به مسائل اطراف خود ، توجه بیشتری دارند و همچنین ، مسائل آنها را بیشتر از دیگران می آزارد .
این قبیل افراد متاسفانه مسائل و مشکلات درونی ذهنی دارند و در مقابل امری که چندان مشکل و ناراحت کننده نیست سریعا و در حد زیاد ناراحت ، عصبانی و آزرده می شوند ، و به صورت منطقی با آن برخورد نمی کنند . آنها می خواهند همه مسائل ، طبق میل و یا خواسته آنها باشد و اگر در مساله ای چنین وضعیتی نباشد موجب رنجش آنها می شود .
بیماریهای عصبی ، سرخوردگی و مشکلات روانی و حالات ناشی از آنها نظیر : اضطراب در موارد بسیاری موجب اعتیاد می گردند .زندگی قبل از اعتیاد معتادین از دو جهت با مسائل روانی ارتباط دارد یکی خود فرد و دیگری محیط اطراف او ،کلیه معتادین یا حداقل کلیه افراد مورد مطالعه ، اکثر این خصوصیات رادارا بوده اند ، حساس ، زود رنج ، متوقع ، مضطرب ،پوچگرا هستند و همه چیز حتی زندگی را پوچ و بیهوده انگاشته و بی منطق ،مطلق گرا ، بهانه گیر ، عصبانی و پرخاشگر هستند .با رشد کودک و آشنائی  او با حقایق محیط، هسته اساسی شخصیت تشکیل و با رشد جسمی و روانی شخصیت او تکامل پیدا می‌کند. با تکوین شخصیت، کودک از پیروی کورکورانه از بعضی از تمایلات خود دست برمی‌دارد و سعی میدارد حقایق زندگی وارزشهای اخلاقی واجتماعی را درک  کند. همین درک، درطرز رفتار، کردار ،‌اعمال و انطباق اجتماعی اواثرات  خود را باقی می‌گذارد .هرگاه رشد روانی به موازات  رشد جسمی انجام نگیرد  و شخصیت تکامل نیابد فرد در معرض ابتلاء به بیماریها واختلالات روانی و منش قرا گرفته بی اراده، تلقین پذیرو بی عاطفه بوده و در مقابل مشکلات تاب مقاومت ندارد و در معرض خطراعتیاد به مواد مخدر و داروهای روان گردان قرار  می‌گیرد.

الف ) عقب ماندگی ذهنی :

به علت عدم تکامل شخصیت، عقب مانده های  ذهنی به علت نقص عقل و کم هوشی قادر به درک خطرات نبوده دارای شخصیت  تلقین پذیر می‌باشند. تحت تأثیر تلقین  دیگران به طرف اعتیاد کشانده می‌شوند.

ب ) اسکیزوفرنی :

مبتلایان به بیماری اسکیزوفرنی ( جنون جوانی )که به سر و وضع خود توجه ندارند ونسبت به افراد  بی عاطفه بوده و به کسی مهر نمی ورزند وبه اجتماع بدبین و خود را در دنیایی  تصور می‌کنند که همه با اوخصومت دارند. دائم پریشان حال و منزوی بوده و برای تسکین آلام درونی تخیلی خود‌، مواد مخدر مصرف می‌کنند.

بند دوم: بیماری های عصبی

افراد عصبی که از لحاظ قوای هوشی سالم ولی از نظر روانی بیمار و به قوای عاطفی و ارائی آنان لطمه وارد شده است ،‌احساساتی بوده اخلاق و رفتار آنان نامتعادل، هیجانی، بی ثبات ،عجول و دائماً دچار اضطراب و تشویش می‌باشند به علت عدم تکامل شخصیت، اینگونه  افراد خود را بی کفایت تصور کرده نیازمند به اتکاء وحمایت دیگران میدانند.

در نتیجه هیجان ،‌ترس و اضطراب بیمار احساس خستگی مفرط می‌کند. احساس خستگی ،بیمار را به کار و امور زندگی بی علاقه نموده، سبب عدم  عدم تمرکز حواس می‌گردد .افراد عصبی مخصوصاً بیماران مبتلا به فرسودگی  و افسردگی در مصرف  داروهای آرام بخش و خواب آور افراط و سپس به طرف اعتیاد به مواد مخدر سوق داده می‌شوند .

الف) احساس گناه  تقصیر :

که منجر به فوت سرنشینان آن می‌شود و همچنین مبتلایان به بیماریهای روانی که دچار توهم گناه در پیش آمدهای غیر مترقبه مخصوصاً تصادفات رانندگی وتقصیر نابخشودنی هستند برای فرار از عذاب روانی و فراموشی گناه وتقصیر توهمی خود ،به استعمال مواد مخدر رو می آورند.