مفهوم و انواع نرم افزارها گفتار اول : تعریف نرم افزار و تفکیک از آثار مشابه الف –  مفهوم نرم افزار : نرم افزار نام دیگری برای برنامه است . ظاهرا اولین بار جان تاکی در سال 1958 این واژه را به این معنا به کار برده است . احتمالا در انگلیسی این واژه را به قیاس سخت افزار ساخته اند که بسیار پیش از پیدایش رایانه ( به معنای اسباب و اشیاء ) به کار می رفته است اگرچه نرم افزارهای رایانه ای و برنامه ی رایانه ای یک معنی دارند ولی به نظر می رسد اصطلاح نرم افزار بیشتر در مورد مجموعه ی نسبتا بزرگی از برنامه ها به کار می رود و برنامه به جزئی از سیستم نرم افزاری اشاره دارد . امروزه واژه ی نرم افزار را در معناهایی جز معنی  برنامه ی رایانه ای نیز به کار می برند مثلا در         فن مدیریت برای اشاره به روش ها و دانش فنی ( در مقابل وسایل و تجهیزات و نیروی انسانی ) این واژه مورد استفاده قرار می گیرد . نرم افزارها انواع گوناگونی دارند که مهم ترین دسته بندی آن ها دسته بندی تجاری و آزاد است . برخی نرم افزارها را نمود فرهنگ می دانند . نرم افزارها را برنامه نویسان تدوین کرده و انتشار می دهند این برنامه نویسان ممکن است در یک شرکت مشغول کار باشند یا در خانه برنامه نویسی کنند . عنصر جدایی ناپذیر نرم افزار ، رایانه می باشد . بسیار واضح است که رایانه بدون نرم افزار چیزی جز قطعات پلاستیکی و آهنی بدون استفاده نیست و این مسئله اهمیت نرم افزار را دو چندان کرده است[25] . امروزه بیشتر کاربران تنها با ظاهر گرافیکی این برنامه ها کار می کنند و اقدامات بسیار ی از آن ها از دید کاربر پنهان می ماند به عبارتی هر نرم افزار مجموعه ای از کدهایی است که از الگوریتمی[26] خاص پشتیبانی می کنند این کدها خود با کدهای گرافیکی آمیخته شده و بسیاری از اقدامات برنامه به دور از چشم کاربر عادی رخ می دهد . برنامه ها با کدهایی نوشته می شوند که بعدا یک خواننده کد آن را در رایانه کاربر اجرا می کند . اگرچه معمولا نرم افزارهای کامپیوتری به صورت برنامه های بلند یا کوتاه که در برخی موارد هزاران سطح را شامل می شود ، در ابتدای امر بر روی کاغذ نوشته می شوند و پس از اتمام نوشتن با وسایلی هم چون صفحه کلید یا وسایل دیگر به سخت افزار داده می شود اما تا زمانی که این برنامه ها به کامپیوتر داده نشده ابزار کاملی محسوب نمی شود و بنابراین اگر حتی بدون نسخه برداری و به صورت ذهنی به ماشین داده شوند باز هم نرم افزار به کار می افتد و تبعا کامپیوتر را نیز به کار می اندازد . ساختار  فیزیکی سخت افزار در کامپیوتر به صورتی است که براساس جریان برق  و عدم آن رفتار می کند . درست مثل اتاق هایی که سیستم برق آن به صورت هوشمند طراحی شده یعنی ما با روشن بودن چراغ در آن ها متوجه  این امر می شویم که  شخصی داخل اتاق می باشد  و در صورت خاموش بودن  متوجه می شویم که کسی داخل اتاق نیست . وجود این جریان برق را در برنامه نویسی به صورت عدد 1  و نبود جریان را به صورت عدد 0 نشان می دهیم بنابراین نرم افزارها ترکیبی از 0 و 1 ها هستند که کامپیوتر را به انجام عملیاتی وامی دارند که در نتیجه با اختلاف در ترکیب این  0 و 1  ها کارایی نرم افزارها نیز متفاوت می شود  البته در این جا بایستی از          نرم افزارهایی نیز سخن به میان آورد که عملکرد آن ها مانند 0 و 1  نیست و احتمالاتی میان صفر و یک نیز در آن ها مطرح است به این صورت که اختلاف ولتاژ به صورت وجود برق 1  و عدم وجود آن 0  نیست طیفی مطرح است که از صفر تا یک را پوشش می دهد [27] . در منطق 0 و 1  که زبان اغلب نرم افزارهاست اعداد در مبنای 2 نوشته و محاسبه می شوند یعنی اگر اعدادی که ما در ریاضی فرا گرفته ایم بر مبنای 10 هستند که عبارتند از 0 ، 1 ، 2 ، 3 ، 4 ، 5 ، 6 ، 7 ، 8 ، 9  . اعداد در کامپیوتر در مبنای 2 هستند یعنی 0 ، 1  ، 10 ، 11 ، 100 ، 101 ، 110 ، 111 ، 1000 ، 1001 و … در نتیجه در کامپیوتر به هر یک از حروف بر حسب قرارداد ، عددی در مبنای 2 اختصاص داده شده که با فشار دادن هر حرف در صفحه کلید، کامپیوتر ابتدا مقداری صفر و یک که با حروف دیگر متفاوت است به داخل آن منتقل می گردد[28] . ساختار سخت افزاری ماشین به گونه ای است که به جای هر صفر و یک ، به ترتیب وجود و عدم جریان برق را جایگزین می کند و در نتیجه رفتار آن در هر مورد متناسب با ترکیب