– قصاص: کیفری است که جانی به آن محکوم می شود و باید با جنایت او برابر باشد. – دیه: مالی است که از طرف شارع برای جنایت تعیین شده است – تعزیر:تادیب یا عقوبتی است که نوع و مقدار آن در شرع معین نشده و به نظر حاکم واگذار شده است از قبیل حبس و جزای نقدی و شلاق که میزان شلاق بایستی از میزان حد کمتر باشد. – مجازات بازدارنده:تادیب یا عقوبتی است که از طرف حکومت به منظور حفظ نظم و مراعات مصلحت اجتماع در قبال تخلف از مقررات و نظامات حکومتی تعیین می گردد از قبیل حبس ، جزای نقدی ،تعطیل محل کسب ، لغو پروانه و محرومیت از حقوق اجتماعی و اقامت در نقطع یا نقاط معین و منع از اقامت در نقطه یا نقاط معین و مانند آن1 لایحه قانون مجازات اسلامی با اصلاحاتی در جلسه ۲۷ آذرماه ۹۰ به تصویب کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس شورای اسلامی براساس اصل ۸۵ قانون اساسی رسید. سپس در جلسه ۲۸ دی‌ماه ۹۰ شورای نگهبان مورد بحث و بررسی قرار گرفت و با توجه به اصلاحات به عمل آمده مغایر با موازین شرع و قانون اساسی شناخته نشد لیکن پس از تائید قانون از سوی شورای نگهبان ، اداره قوانین مجلس تغییراتی در نگارش آن انجام داد که برای تایید نهائی دوباره به شورای نگهبان بازگردانده شد. با توجه به تغییرات نگارشی انجام شده شورای نگهبان بررسی خواهد کرد تغییراتی در ماهیت قوانین ایجاد نشده باشد و با تایید شورای نگهبان قانون برای اجرا ابلاغ خواهد شد.2 در این لایحه در فصل دوم به تقسیم بندی مجازات ها و جرایم به شرح ذیل پرداخته است ولی با نگارشی انتقادی ابتدا در مبعث اول به تقسیم بندی ، تعریف و انواع مجازات ها از مواد1-121 الی12- 121قبل از جرائم پرداخته است: 3- لایحه قانون مجازات اسلامی : دراین قانون مجازات ها به حد، قصاص، دیه ، تعزیرو مجازات بازدارنده تقسیم و به شرح ذیل است: ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ 1- قانون مجازات اسلامی تدوین جهانگیر منصور(تهران ، نشر دیدار،چاپ نود و یکم) صص24-23 2- اظهارات محمد دهقان عضو کمیسیون قضائی مجلس – خبرگزاری مهر مورخه4/2/1391- (www.mehrnews.com) الف:تعریف انواع مجازاتها: – حد: مجازاتی است که نوع، میزان کیفیت و مورد آن درشرع مقدس تعیین شده است وقابل تبدیل یا تخفیف یا تعطیل نمی‌باشد. – قصاص: کیفری است که درمورد جنایات عمدی و به‌ناحق بر تمامیت جسمانی اشخاص به عنوان حق شخصی مجنی‌علیه یا اولیای او قرارداده شده است و باید با جنایت انجام شده برابر باشد تبصره – درموارد قصاص ابتدا برای مجنی‌علیه یا اولیای او حق قصاص قرارداده شده است وتنها می‌تواند آن را مطالبه کرده و یا عفو نماید؛ اما درصورت توافق جانی می‌تواند آن را تبدیل به دیه و یا هرمال و حق دیگری بیشتر یا کمتر ازآن بنماید و در مواردی که قانون مجازاتی برای جانی در فرض عدم قصاص قرارداده است، دادگاه رسیدگی کننده باید از ابتدا جانی را به آن مجازات درصورت عدم قصاص نیز محکوم نماید. – دیه مقدار مالی است که در شرع مقدس درمورد ایراد جنایت غیرعمدی بر تمامیت جسمی اشخاص و یا جنایت عمدی درمواردی که به هر جهتی قصاص ندارد؛ ولی بناحق بوده مقرر شده است. – تعزیرعبارت است از مجازات شلاق یا سایر مجازات‌هایی که در شرع مقدس بر ارتکاب گناهان کبیره به شرح مندرج در این قانون مقرر شده و مقدار یا اجرای آن به نظر حاکم واگذار گردیده است.مجازات شلاق تعزیری به‌جز در مواردی که شرعاً مقدار آن معین شده است ودر این قانون مقرر می‌گردد، باید کمتر از75 ضربه باشد. – مجازات بازدارنده عقوبتی است که از طرف حکومت به موجب قانون برای حفظ نظم ومراعات مصلحت اجتماع درقبال تخلف ازمقررات ونظامات تعیین می‌گردد. {الحاقی}:لازم به ذکر است برابر قانون مجازات اسلامی مصوب1392 مجازات بازدارنده از ردیف انواع مجازات ها در حقوق جزای ایران حذف گردیده در حالی است که کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی مصوب 2/3/1375 با عنوان تعزیرات و مجازات های بازدارنده همچنان ضمانت اجرئی دارد. ب-تعیین مصادیق و انواع: 1- مصادیق: