در مساله اسقاط جنین نیز اگر کسی بعد از پیدایش روح عمداً اسقاط جنین کند و عنوان قتل بر او صادق باشد بنابر مشهور باید جانی کفاره جمع بدهد خواه جانی پدر و مادر جنین باشد و خواه اجنبی و همچنین با اذن پدر باشد و خواه بدون اجازه در جمیع صور , قاتل باید کفاره بدهد. کفاره قتل خطایی کفار قتل خطایی از چند جهت مورد بحث و مطالعه قرار می گیرد: 1 _ مراد از قتل خطایی از چند جهت مورد بحث و مطالعه قرار می گیرد: 1 _ مراد قتل خطای در باب کفارات چیست ؟ 2 _ کفاره در قتل خطا تخییری است و یا به طور ترتیب است؟ گفتار نخست _ مرا از قتل در باب کفاره اعم از قتل خطای محض و شبیه عمد است عده ای از فقها بر آن تصریح کرده اند از جمله شهید ثانی در شرح لمعه می گوید : (و انها کبیره مرتبه فی الخطاو شبهه). در کتاب ریاض المسائل نیز آمده است :(و فی معنا شبیه العمد). صاحب جواهر در شرح عبارت شرایع می گوید: ( و شبه العمد الذی صرح به غیر واحد). و همچنین امام قده درتحریر الوسیله می فرماید : ( تجب الکفاره فی قتل الخطا و قتل الخطا شبیه العمد). شان نزول آیه شریفه. ( و من قتل مومنا خطا فتحریر رقبه و دیه مسلمه ای اهله) کسی که فردا با ایمان را از روی خطا به قتل برساند باید یک برده آزاد کند و خونبهایی به کسان او بپردازد. یکی از بت پرستان مکه به نام حارث بن یزید با کمک ابوجهل مسلمانی را به نام عیاش بن ابی ربیعه به جرم گرایش به اسلام مدتها شکنجه می داد پس از هجرت مسلمانان به مدینه , عیاش نیز به مدینه هجرت کرد و در شمار مسلمانان قرار گرفت. اتفاقا روزی که با حارث بن یزید, روبرو شد و او را به قتل رسانید به گمان اینکه دشمنی را از پای درآورده است در حالی که توجه نداشت که حارث مسلمان شده است و به سوی پیامبر صلی لله علیه و آله می رود جریان را به پیامبر (ص) عرض کردند آیه نازل شد و حکم قتل را که از روی اشتباه و خطا واقع شده بیان کرد صاحب تفسیر مجمع البیان خطا را اعم از خطا و شبه خطا می داند. وصاحب تفسیر المیزان می گوید : ( و المراد به هنا ما یقابل التعمد لمقابلته بما فی الایه التالیه) یعنی آیه شریفه خطا را در مقابل قتل عمد آورده و این قرینه است که مراد از خطا قتل غیر عمدی است که هر دو قتل (شبه عمدی و خطای محض ) را در بر میگیرد هر چند مورد آیه قتل شبه عمد است. گفتار دوم – کفار قتل خطایی (شبه عمد و خطای محض ) چیست؟ تخییری است یا به طور ترتیب است ؟ پاسخ بخش اول سئوال فوق این است که کفار قتل خطایی یا آزاد کردن برده است یا روزه گرفتن دو ماه پی در پی , چنانکه در آیه شریفه ذکر شده و یا اطعام 60 مسکین که در نصوص و فتاوی به آن تصریح شده است. در پاسخ به بخش دوم اختلاف نظر وجود دارد . مشهور به ترتیب قائل است یعنی در قتل خطایی ابتدا بر قاتل عتق رقبه واجب است , در صورت عجز دو ماه پشت سر هم روزه و اگراز آن هم عاجز شد اطعام 60 مسکین برای اثبات این نظریه به آیه شریفه (ومن قتل مومنا خطا فتحریر رقبه) و صحیحه عبد الله بن سنان استناد شده است در آن صحیحه آمده است اگر قتل خطایی باشد قاتل باید به اولیای مقتول دیه بدهد سپس یک برده آزاد کند. اگر آزاد کردن برده ممکن نبود دو ماه پی در پی روزه بگیرد و در صورتی که از آن نیز متمکن نشود به 60 مسکین طعام دهد. در اینجا یک روایت صحیح دیگری دلالت دارد بر اینکه اگر قتل خطایی در یکی از ماه های حرام واقع شود کفاره آن قتل , تنها دو ماه پی در پی روزه گرفتن است متن روایت چنین است زراره می گوید : از امام صادق علیه السلام درباره مردی سئوال کردم که مردی دیگر را در ماه حرام کشته است امام(ع) فرمود: بر او دیه واجب است و دو ماه از ماه های حرام را نیز پی در پی باید روزه بگیرد راوی سئوال می کند: در این ماه ها عید قربان و یام تشویق است چگونه اینها را روزه بگیرد؟ فرمود: باید بگیرد, زیرا آن حقی است که به او لازم شده است محقق خوئی قده به استناد همین صحیحه نظریه تفصیلی دارد او می گوید: اگر قتل در ماه های حرام واقع شود کفاره قاتل منحر در دو ماه روزه است و اگر در غیر آن ماه ها اتفاق بیفتد کفاره مرتب بر او واجب میشود زیرا حدیث فوق در مورد خاص واقع شده است و بالطبع اطلاق آیه وروایت سابق را مقید می کند در نتیجه اگر اجماعی در کار نباشد که نیست نتیجه تفصیل است. درمساله مورد نظر اگر اسقاط جنین بعد از پیدایش روح در ماه های حرام اتفاق بیفتد بنابر مشهور جانی باید علاوه بر دیه , دو ماه پی در پی روزه بگیرد و اگر در ماه های دیگر باشد کفاره مرتب بر او واجب میشود. اگر درکشتن یک انسانی دو یا چند نفر شرکت کنند برای هر یک از شرکا کفاره جداگانه ای واجب است همچنین اگر در اسقاط جنین زنده چند نفر شریک باشند بنابر مشهور برای هر یک کفاره قتل واجب می شود.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...