1-در صورتی که منتفع از مال موضوع انتفاع سوءاستفاده کند. 2-در صورتی که شرایط مقرره ازطرف مالک را رعایت ننمایدو این عدم رعایت موجب خسارتی بر موضوع حق انتفاع باشد »تعدی و تفریط باعث ضمان می شود. اگر فرد مرتکب تعدی شود، مثال: ماشینی را به او بدهند که به صورت متعارف از آن استفاده کند ولی به صورت متعارف استفاده نکند فرد باید جبران ضرر کند یا باید مال را به مالک تحویل داد. از لحاظ اصول کلی در حقوق می گویند که هر زمانی که فرد مرتکب تعدی و تفریط شود، بدون توجه به اینکه ضرر یا زیانی وارد شود یا نشود، فرد ضامن است. قانونگذار می گوید که اگر فرد مراعات نکرد به شرطی ضامن است که با موضوع حق انتفاع ضرر وارد شود. در این مورد می توان گفت عدم رعایت شرایطی که از طرف مالک برای اداره مال مقرر شده نیز موجب ضمان است و به نوعی تعدی و تفریط در مال موضوع انتفاع می باشد. تصرفی که افراد در ملک غیر دارند به دو دسته کل تقسیم می شوند: 1- ید امانی یا تصرف امانی 2- تصرف ضمانی. تصرف امانی به دو دسته تقسیم می شود، یکی تصرف امانی قراردادی و دیگری ید امانی ضمانی. در ید امانی به صورت کلی فرد امین یعنی فردی که قانونگذار یا قرداد ید او را امانی قرارداده در شرایط عادی مسئول خسارت وارده به ملک نیست به عنوان مثال؛ اگر مال را به فردی داده تا به صورت عمری یا رقبی از آن استفاده کند، در اثر آتش سوزی مال از بین رفت و یا کسی آن مال را به سرقت برد یا تخریب کرد، در این موارد فردی که در واقع ید او امانی قراردادی بوده است ضمانت خسارتهای مالک نیست. درمثال تعدی و تفریط به طور مثال؛ صاحب مال می گوید از این باغ استفاده می کنی هفته ای یکبار آبیاری کن و او آبیاری نکند یا زود به زود آبیاری کند که باعث از بین رفتن باغ شود می گویند این جا فرد تقصیر انجام داده مرتکب تعدی و تفریط شده هر زمانی که فرد مرتکب تعدی و تفریط شد ید فرد تبدیل به ید ضمانی می شود. یعنی اگر مال در این زمانی که ید او ضمانی است به هر علتی  از بین برود فرد در مقابل مالک ضامن است باید مثل یا قیمت مال را به او تحول دهد.پس در ید امانی قراردادی فرد در هیچ صورت ضامن نیست مگر زمانی که تعدی و تفریط کرده باشد. اما در ید ضمانی فرد چون بدون مجوز قانونی و قراردادی متضرر مال باشد در هر صورت ضامن است مثال: آتش سوزی شود، سرقت برده شود، بر اثر عوامل قهری از بین برود یا خود فرد باعث از بین بردن مال شود در هر صورت ضامن محسوب می شود و در ید ضمانی بحث در مورد ید امانی قرار دادی است یعنی منتفع به عنوان امین می باشد مگر اینکه تعدی و تفریط داشته باشد. در مورد وقف تعدی و تفریط در بند 28 دستو العمل مربوط به تعاریف و اصطلاحات مصوب 1365 سازمان حج و اوقاف و امور خیریه، مظنه تعدی و تفریط اینگونه بیان شده است : «مظنه تعدی و تفریط وجود قراین و شواهدی است بر امکان تجاوز یا ترک عمل توسط متولی یا امین که تضییع حقوقی را احتمالاً نشان می دهد. اعلامات افراد موثق، وجود شکایات وجه و مستمر، بی توجهی به تذکرات ادارات حج و اوقاف و امور خیریه یا عدم تنظیم  بودجه  می تواند از جمله این قراین و شواهد تلقی گردد. در موارد مذکور در این بند ادارات حج و اوقاف و امور خیریه بایستی مراتب را مشروحاً به سازمان مرکزی گزارش و تعیین تکلیف نمایند.» در مورد خیانت متولی منصوص ظاهر شود بر اساس ماده 79 قانون مدنی حاکم ضم امین می کند .ماده 7 قانون تشکیلات اوقاف نیز مقرر داشته :« هرگاه متولی یا ناظر نسبت به عین  یا منافع موقوفه تعدی و تفرریط نمایند  یا در انجام و ظرف مقرر در وقف نامه و قانون و ایین نامه ها و مقررات مربوطه مسامحه و اهمال ورزد، با رسیدگی شعبه تحقیق و حکم دادگاه حسب مورد معزول یا ممنوع المداخله یا ضم امین خواهد شد.» ماده 9 قانون تشکیلات اوقاف و …نظارت اداره اوقاف بر اعمال متولیان را بیان داشته و تصریح نموده است که«سازمان اوقاف و امور خیریه نسبت به مواردی که در بند های ماده یک این قانون بر عهده آن گذاشته  شده در صورت عدم اقدام متولی یا امنا یا موقوف علیهم حق تقاضای ثبت و سایر اقدامات لازم و اعتراض و اقامه دعوا را دارد. همچنین می تواند ر مواردی که لازم بداند و مصلحت موقوفه ایجاب نماید در دعاوی مربوطه وارد شده و به احکام صادره اعتراض کند». تبصره ماده 9 همین قانون بیان می کند که :«در کلیه موارد مذکور در این ماده سازمان اوقاف و امور خیریه ،موقوفات عام ، بقاع متبرکه ،اماکن مذهبی ،مدارس علوم دینی و موسسات و بنیاد های خیریه از پرداخت مخارج و هزینه های دادرسی و ثبتی و اجرائی معاف می باشند.»