با دو شرط فوق بر طبق این بند می توان از سیستم خاک استفاده کرد و تابعیت ایرانی را به چنین اطفالی داد. بنابراین این بند به هیچ وجه نماینده قبول سیستم خاک بطور مطلق نیست. نکته قابل توجه در این بند این است که به غیرمعلوم بودن پدر و مادر تصریح نموده آیا واقعاً لازم است هر دو غیرمعلوم باشند یا غیرمعلوم بودن یکی کافی است با صراحت عبارت ماده به غیرمعلوم بودن پدر و مادر جای بحث نمی ماند ثانیاض والدین طفل حقیقتاً نامعلوم باشند یا از نظر قانون معین نباشند نامعلوم بودن واقعی و مادر وقتی است که هیچ کش نداند که طفل متعلق به کدام مرد یا زن است مثل نوزادی که سر راه گذاشته شده باشد. والدین طفل وقتی قانوناً نامعلومند که قانون اجاره الحاق را به پدر و مادر ندهد و به  عبارت دیگر محصول روابط نامشروع زن و مردی باشد. اگر سنجش معلوم بودن را قانوناً لحاظ کنیم ممکن است یکی از ابوین طفل قانوناً معلوم و دیگری نامعلوم باشد مثل طفل از روابطی که شخخصی با عنف با زنی که زوجه او نبوده داشته و در این صورت که یکی از ابوین معین باشند طبف بند 3 ماده 976 نمی تواند ایرانی شناخته شود زیرا پدر و مادر باید غیرمعلوم باشند و در این فرض مادر مشخص است چنین طفلی بر طبق بند اول ماده 976 تابعیت را بدست می آورد. نکته دیگر اینکه اگر پدر و مادر مجهول پس از مدتی معین شوند و معلوم گردد خارجی هستند آن طفل به دلیل تولد ایران تبعه ایران است یا با معلوم شدن والدین و تابعیت خارجی آنها تبعه خارجه خواهد بود. گرچه قانون ایران صریحاً حکم را بیان نکرده می توان گفت تابعیت طفل با تابعیت والدین معین شده تطبیق داده می شود. در مقررات 1973 فرانسه تصریح شده در صورتی که قرابت طفل در دوران ضغر نسبت به کسی که خارجی است مسلّم گردد به شرط آنکه تابعیت آن فرد درباره او قابل اعمال باشد چنین طفلی فرانسوی محسوب نمی شود.

  1. بند 4 ماده 976 می گوید : «کسانی که در ایران از پدر و مادر خارجی که یکی از آنها در ایران متولد شده به وجود آمده اند» تبعه ایران محسوب می شوند.

تحقق این بند هم مشروط است به اینکه : اولاً به وجود آمدن طفل در ایران باشد که نعرف اتکای به سیستم خاک است. به وجود آمدن طفل یادآور دو زمان انعقاد نطفه و تولد است و در عمل همان زمان تولد می تواند مؤثر باشد که آثار خارجی بر آن مترتب است و ظاهراً کلمه به وجود آمدن در بند به دلیل جلوگیری از تکرار عبارت «متولد شده» بوده است. ثانیاً والدین طفل تابعیت ایران را نداشته باشند. ثالثاً یکی از پدر و مادر طفل در ایران متولد شده باشند. رابعاً والدین طفل از جمله مأمورین سیاسی و کنسولی خارجه نباشند (تبصره ذیل ماده 976) این استثناء فقط نمایندگان سیاسی و کنسولی را در بر می گیرد و اطفال نمایندگان فرهنگی وابسته نظامی و تجاری را در بر نمی گیرد و فرزندان چنین مأمورینی جکم کلی سایر اتباع را دارند. همانطورکه ملاحظه می شود در این مورد هم سیستم خاک بطور مطلق ملاک تابعیت قرار نگرفته بلکه توأم با شرایطی است و تازه با وجود این شرایط طفل تابعیت ایران را بطور متزلزل دارا شده است و به موجب ماده 977 حق دارد پس از رسیدن به سن هجده سال تمام تا یک سال تابعیت پدر خود را قبول کند مشروط بر اینکه در همان یک سال اظهارنامه کتبی توأم با تصدیق دولت متبوع پدر را دائر بر اینکه او را تبعه خواهد شناخت به وزارت امور خارجه تسلیم نماید. بعد از یک سال و عدم تقدیم اظهارنامه به وزارت خارجه یا عدم انضمام گواهی کشور متبوع پدر که او را تبعه   می شناسد بدون هیچگونه اقدام دیگری تابعیت ایرانی او تثبیت می شود و از حالت تزلزل خارج می گردد. قابل توجه این است که بر طبق بند 4 ماده 976 که اگر طفلی از پدر و مادر خارجی که یکی از آنها (مثلاً مادر) در ایران متولد شده باشد ایرانی است ولی اگر مادر ایرانی ولی در ایران متولد نشده باشد طفل تابعیت ایران را نخواهد داشت و به نظر می رسد هنگامی که پدر طفل خارجی است و تولد مادر خارجی در ایران باعث تابعیت ایرانی طفل می گردد. به طریق اولی وقتی مادر ایرانی است (ولو اینکه در ایران متولد نشده باشد) طفلش باید ایرانی محسوب شود. بند 5 ماده 976 می گوید : «کسانی که در ایران از پدری که تبعه خارجه است به وجود آمده و بلافاصله پس از رسیدن به سن 18 سال تمام یک سال دیگر[14] در ایران اقامت کرده باشند» تبعه ایران محسوبند. تحقق این بند هم مشروط است به : اولاً : به وجود آمدن طفل در خاک ایران باشد که کلمه به وجود آمدن بحث زمان انعقاد نطفه و زمان تولد را پیش می آورد. ثانیاً : پدر تابعیت خارجی داشته باشد. در این بند به وضع تابعیت مادر اشاره ای نشده و آن را مؤثر در وضع نشناخته و تفاوتی ندارد که مادر تابعیت ایران را داشته و یا تبعه بیگانه باشد. ثالثاً : اقامت یک سال تمام بعد از هجده سالگی کامل در ایران رابعاً : والدین طفل از جمله مأمورین سیاسی و کنسولی خارجه نباشند (تبصره ذیل ماده 976) پذیرش بر اساس اصل خاک به دلیل وضع متقابل چنانکه گذشت قانونگذار در بند 4 و 5 ماده 976 هر طفل متولد از تبعه خارجه در ایران را ایرانی نشناخته بلکه تحت شرایط و با قیودی تابعیت ایران را به آنها اعطاء می نماید اما بعضی کشورها بدون قید و شرط هر متولد از اتباع خارجی را تبعه کشور خود می شناسند قانون مدنی ایران در ماده 978 از نظر عمل متقابل مقرر داشته که نسبت به اطفالی که در ایران از اتباع دولی متولد شده اند که در مملکت متبوع آنها اطفال متولد از اتباع ایرانی را به موجب مقررات تبعه خود محسوب داشته و رجوع آنها را به تبعیت ایران منوط به اجازه می کنند معامله متقابله خواهد شد.

گفتار سوم : شرایط پذیرش به تابعیت ایران :

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...