“تاریخچه سواد رسانه ای به سال 1965 بر می گردد. مارشال مک لوهان، اولین بار در کتاب خود تحت عنوان «درک رسانه: گسترش ابعاد وجودی انسان» این واژه را بکار برده است. مک لوهان معتقد بود : «زمانی که دهکده جهانی تحقق یابد، لازم است انسانها به سواد جدیدی بنام سواد رسانه ای دست یابند »”.[99] برخی سواد رسانه ای را چنین تعریف کرده اند :«توانایی دسترسی، تحلیل ارزیابی و برقراری ارتباط با پیام های رسانه ای در اشکال مختلف»[100] آموزش سواد رسانه ای به معنی : «شناخت انتقادی و اطلاعاتی از رسانه ها، تکنیک ها و تأثیرات آن »[101]می باشد. سواد رسانه ای به آنها کمک می کند مهارت های لازم برای جستجوی هوشمندانه در رسانه و درک صدها پیامی را که هر روز دریافت می کنند به دست آورند. به بیان ساده سواد رسانه ای پرسیدن سؤالاتی در مورد آنچه تماشا می کنند، می بینند و می خوانند است . آموزش سواد رسانه ای می تواند به جوامع کمک کند نحوه تشکیل رسانه ها، رویکردهای مورد استفاده برای افزایش میزان متقاعد سازی، منابع مالی و افراد ذینفع در تبلیغات و ایدئولوژی پیام هایی که در رسانه های تجاری و تبلیغاتی گنجانده می شود درک کنند . آموزش سواد رسانه ای می تواند به نوجوانان کمک کند رسانه ها و پیام های آن را که در رابطه با بزهکاری دریافت می کنند تفسیر و ارزیابی کنند و با یادگیری راهبردها و تکنیک های خلق و استفاده از پیام های رسانه ای، آنها  را شناسایی کنند، بهتر قادر خواهند بود تشخیص دهند که چگونه و چرا پیام ها برای آنها جاذبه دارند و تأثیر این پیام ها بر رفتار خود را درک کنند. از آنجا که بدون سواد رسانه ای نمی توان گزینشهای صحیحی از پیام های رسانه ای داشت به نظر می رسد نهاد های آموزشی و انتشاراتی باید به این امر کمک کنند. نهادهای آموزشی مثل آموزش و پرورش، دانشکده ها و آموزشگاه های مختلف می توانند مفهوم سواد رسانه ای را در کتب درسی ارائه کنند. گفتار چهارم : جرایم ارتکابی متأثر از اخبار منتشره در رسانه ها دو حالت را می توان برای  انتشار جرایم در نظر گرفت. حالت اول اینکه انتشار جرایم از طریق رسانه موجب بزهکاری افراد مستعد به جرم می شود بنابراین نباید اخبار جرایم از طریق رسانه منتشر شود. در حالت دوم جرایم ارتکابی باید بطور کامل در جهت آگاهی بخشی بزه دیده گان منتشر شود. در انتقاد از این دو می توان اینگونه بیان داشت؛ عدم انتشار می تواند موجب شود که افراد از طرق غیر رسمی نسبت به وقوع جرم اطلاع یابند ومسلماً اخبار منتشره از واقعیت دور می شود چرا که هر شنونده ای با درک خود از خبر آن را برای دیگری بیان می کند تا جایی که در نهایت آن خبر فاصله زیادی با اصل خود پیدا می کند و همین امر ممکن است موجب بدبینی افراد جامعه نسبت به دستگاه های اجرایی و قضاء شود. از طرفی انتشار کامل با تمام جزئیات می تواند محرکی برای افراد مستعد جرم باشد. بنابراین به عنوان نظری بینابین می توان گفت که اخبار باید بدون ذکر جزئیات از طریق رسانه انتشار یابد. در رابطه با جرایم ارتکابی متأثر از اخبار منتشره در رسانه ها در یک پژوهش نتایج ذیل حاصل شد . این مقاله با بررسی صفحه حوادث یکی از پر تیتراژترین روزنامه ها یعنی  روزنامه جام جم در روزهای دوشنبه سال 88 به بررسی نقش روزنامه جام جم در آموزش ونحوه ارتکاب جرم از طریق تحلیل پرسشهای تکمیل شده از محتوی حوادث مورد مطالعه پرداخته است. نتایج به دست آمده بدین شرح است :” از مطالعه صفحه حوادث مورد نظر این روزنامه می توان چنین نتیجه گرفت که 2/18% حوادث ذکر شده به میزان زیادی به آموزش ارتکاب جرم می پردازند، 32% درحد متوسط و 48% به میزان کمی این نقش را می کنند. 16% حوادث ذکر شده به نحوی است که خواننده را به میزان زیادی تشویق به ارتکاب جرم می کنند، 29% در حد متوسط و 54% حوادث بسیار کم یا اصلاً این نقش را ایفا نمی کنند. گفته شد که پرداختن به جزئیات موضوع و نحوه ارتکاب جرم می تواند موجب آموزش ارتکاب جرم در افرادی که زمینه مساعدی داشته و شرایط لازم برای جرم را دارند، شود. با مطالعه حوادث ذکر شده در روزنامه جام جم در سال 1388، 16% آنان به میزان زیادی به بیان جزئیات پرداخته بودند، 44% در حد متوسط (که رقم قابل توجهی است) و 5/38% به میزان کمی به جزئیات پرداخته و لذا نقش آموزشی آنها در زمینه ارتکاب جرم کم بود. از طرفی بیان حوادث که موجب ترس مردم از ارتکاب جرم شده ونقش پیشگیرانه داشته باشد، از وظایف رسانه ها است که با مطالعه 247 حادثه ذکر شده در روزنامه جام جم 21% نقش بازدارندگی زیادی داشتند، 38% در حد متوسط و 49% حوادث به میزان کمی نقش ترسانندگی وبازدارندگی را ایفا می کردند. این درصد نشان می دهد که روزنامه جام جم باید در این زمینه تلاش بیشتری نماید و نقش بازدارندگی خود را بصورت پررنگ تری ایفا نماید . بیان حوادث، پررنگ کردن آنها، انتخاب تیتر درشت و تصاویر خشن و تکرار هر روزه بیان عدم موفقیت پلیس و دستگاه های امنیتی در مهار جرایم و نیز دستگیری مجرمین، موجب افزایش احساس ناامنی خوانندگان می شود. با مطالعه 247حادثه ذکر شده در این روزنامه، می توان به این نتیجه رسید که 28% این حوادث احساس ناامنی را به میزان زیاد 31% در حد متوسط و 39% به میزان کمی رواج داده و موجب نگرانی خوانندگان می شود. رتبه بندی فوق نشان می دهد که حوادث ذکر شده به میزان زیادی موجب افزایش احساس ناامنی در خوانندگان می شود. بعد از آن میزان ترسانندگی و بازدارندگی، پرداختن به جزئیات، آموزش ارتکاب جرم و تشویق خواننده به جرم است .” این محقق با انجام آزمایش T رتبه بندی را تأیید نموده است. ” در کل می توان گفت حوادث روزنامه جام جم درحد متوسط موجب  آموزش ارتکاب جرم می شود “.[102] مبحث سوم : اهرم ها و راهکارهای موجود برای کنترل نقش جرم زایی همانطور که در مباحث قبلی در مورد جرم زایی رسانه  مطالبی بیان گردید به همان نسبت اهرم ها وراهکارهایی چه در قانون واز راه کیفری وچه راهکارهای غیر کیفری برای کنترل نقش جرم زایی رسانه پیش بینی شده است که در گفتارهای بعدی مورد بحث قرار خواهند گرفت . گفتار اول : بسترهای قانونی  کنترل فعالیت رسانه ها در رابطه با کنترل فعالیت رسانه ها قوانینی در زمان های مختلف و به تناسب هر رسانه وضع شده است که به قوانینی چند در این رابطه اشاره خواهد شد.

موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...