قریب به همین مضمون، روایت دیگرى پیرامون همه حیوانات وارد شده است.((۳۱۱)) بر این اساس فقهاى بزرگوار، کشتن بى دلیل حیوانات را جایز نمى دانند. سیدمرتضى(ره) در پاسخ به پرسشى در این باره تصریح مى کند: از آنجا که دلیل شرعى بر اباحه کشتن حیوانات غیر موذى و یا آنها که اذیتشان ناچیزاست – مانند مورچه – نداریم ، کشتن آنها جایز نیست. اما کشتن حیوانات موذى مانند درندگان و مارها جایز است.((۳۱۲)) از جمله شواهد دیگر بر رعایت حق حیات حیوانات در فقه اسلامى این است که فقهادر ضمن مساله جلوگیرى از غرق شدن کشتى اشاره نمودند که اگر براى خلاصى کشتى طوفان زده، مجبور باشند که آن را سبک و وسایل درون آن را کم کنند و امردائر شود به این که برخى از اشیاء را به آب اندازند و یا حیوانات موجود در کشتى را،در این جا واجب است براى نجات جان موجودات داراى روح، وسایل دیگر را به آب اندازند و مادامى که نجات کشتى با انداختن این وسایل حاصل شود، به آب انداختن حیوانات جایز نیست.((۳۱۳)) ۲. کشتن حیوان، هنگام جنگ رعایت حال حیوانات و پرهیز از کشتن آنها تا بدان جا در معارف اسلامى و فقه شیعه مورد تاکید قرار گرفته است که درجنگ با کفار، زمانى که هنوز جنگ آغاز نشده، ازکشتن بى دلیل حیوانات نهى شده است. در اهمیت مطلب، توجه به این نکته جالب است که در زمان گذشته اسب ها همانند جنگ افزار ماشینى امروز نقش محورى رابر عهده داشتند و تعداد بیشتر آنها موجب تقویت سپاه مى گردید. على رغم این نکته مى بینیم، جز در موارد اضطرار و در میدان جنگ و کارزار کشتن حیوانات منع شده است. حتى در صورتى که اسب هایى را از سپاه دشمن به غنیمت گرفته باشند و درحال عقب نشینى ترس آن را دارند که دوباره اسب ها در دست دشمن بیفتند، باز دراین حال کشتن آنها تجویز نشده است. شیخ طوسى و علامه حلى به این نکته تصریح کرده اند.((۳۱۴)) ۳. صید و شکار از جمله مواردى که در کتب فقهى ما به آن اشاره شده و از آن، حکم حرمت کشتن بى دلیل حیوانات استفاده مى شود، حکم به حرمت صید و شکار حیوانات است. لذاصید حیوانات در غیر نیاز شخصى – براى تهیه غذا ویا فروش آن براى امرار معاش – جایز نیست و اگر صید و شکار حیوانات نیازمند به سفر باشد، آن سفر، معصیت به حساب مى آید و نماز صیاد مسافر کامل بوده و شکسته نمى باشد و اگر در ماه رمضان باشد روزه بر او واجب است. لذا فقها سفر براى شکار را از مصادیق بارزسفر معصیت، ذکر فرموده اند. علامه حلى در این باره مى گوید: [عدم قصر الصلاه فی] المتصید لهوا دون المتصید للقوت او التجاره على راى،((۳۱۵)) نماز در سفر براى صید لهوى و بى دلیل، شکسته نبوده و کامل مى باشد و روزه نیزواجب است. اما بنابر نظر گروهى، کسى که براى غذاى خود یا براى امرار معاش وتجارت، صید مى کند چنین حکمى ندارد. قبل از ایشان نیز ابن سعید حلى به این نکته تصریح کرده اند.((۳۱۶)) در مطالب پیش گفته، اشاره شد که شکار و صید بى جهت حیوان، معصیت و گناه به حساب آمده و مورد نهى قرار گرفته است. در سایر موارد نیز شکار حیوانات براى خود احکامى داشته و در مواردى براى رعایت حال حیوان محدودیت هایى در فقه ذکر گردیده است. ۴. شکار نوزاد حیوانات و پرندگان از جمله مواردى که در فقه ما به آن اشاره شده، جواز شکار در صورتى است که حیوان بتواند حداقل دفاع را از خود بکند و امکان فرار داشته باشد. لذا در صورتى که هنوز حیوان در سن نوزادى قرار دارد و امکان فرار و یا پرواز را نداشته باشد، باید ازشکار آن پرهیز کرد. شیخ صدوق در این باره مى گوید: لا یجوز اخذ الفراخ من اوکارها فی جبل او بئر او اجمه حتى تنهض،((۳۱۷)) شکار نوزاد حیوانات از لانه هایشان در کوه یا چاه و یا نیزار تا زمانى که قادر به پروازنباشند، جایز نمى باشد. شیخ مفید((۳۱۸)) نیز این مطلب را ذکر مى کند. در شرایط جواز صید نیز تصریح شده که حیوان باید «ممتنع » باشد، یعنى امکان فرارداشته باشد. لذا در جواز صید نوزاد پرندگان اشکال شده و در صورت صید، استفاده از گوشت آنها جایز نیست.((۳۱۹)) ۵. ذبح حیوان در برابر حیوان دیگر علاوه بر آنکه حیوانات رفتار خوب و بد را نسبت به خود تشخیص داده و داراى روح و احساس هستند، نسبت به رفتارى که با سایر حیوانات نیز مى شود، حساس بوده و ازرفتار بد و یا کشتن آنها رنج مى کشند. در همین راستا در متون روایى و فقهى ما ذکرشده است که: یکره ان یذبح و حیوان آخر ینظر الیه،((۳۲۰)) ذبح حیوان در مقابل حیوان دیگرى که این صحنه را مى بیند مکروه است. عده اى از فقها چون یحیى بن سعید، علامه حلى و دیگران((۳۲۱)) بر کراهت آن تصریح فرموده اند، حتى برخى همانند شیخ طوسى حکم به حرمت داده است.((۳۲۲)) شهید ثانى(ره) در این باره مى گوید: ذبح حیوان در مقابل حیوان دیگرى که به او نگاه مى کند، مکروه است و این به موجب روایت غیاث بن ابرهیم از امام صادق(ع) است که فرمودند: ان امیرالمومنین(ع) کان لایذبح الشاه عندالشاه، و لاالجزور عند الجزور و هو ینظرالیه، امیرال((۳۲۳))مومنین على(ع)، گوسفند و میشى را جلوى چشمان گوسفند و میشى که به او نگاه مى کرد ذبح نمى کرد. شهید ثانى، در ادامه فتواى حرمت ذبح در این حالت را از شیخ طوسى نقل کرده وآن را به سبب ضعف سندى روایت فوق به دلیل وجود غیاث، تضعیف مى کند و ترک ذبح از جانب امیرالمومنین(ع) را اعم از وجوب و استحباب مى گیرد.((۳۲۴)) فاضل هندى((۳۲۵))نیز پس از تضعیف قول به تحریم به سبب ضعف خبر، قول به کراهت را اولى دانسته است. اما در ادامه از باب اذیت شدن حیوان ناظر و عذاب کشیدن اواز دیدن صحنه ذبح هم نوع خود، قول به تحریم را پسندیده وآن را بعید نمى داند. این مسئله به خوبى بر احساس همدردى حیوان، نسبت به هم نوع خود گواهى مى دهد. ۶. ذبح حیوانات و شکار آنها در شب خداوند شب را براى استراحت وسکون ومایه آرامش قرار داده است ((۳۲۶)) واین امر اختصاص به انسان ندارد، بلکه در متون فقهى و روایى شیعه، از تعرض به حیوانات ویا ذبح آنها در شب نهى شده است.