پیدایش و توسعه بیمه های اجتماعی با پیدایش و توسعه فعالیت اتحادیه های کارگران و کارمندان موسسات دولتی و خصوصی همراه بوده است و راهی طولانی پیموده شد تا پس از جنگ جهانی دوم انواع مختلف آن در بیشتر کشورهای جهان رواج یافت و بر اثر پیشرفت آن کم کم مساله رفاه اجتماعی که از قرون پیشین مورد بحث محققان بود جدا مطرح شد و دامنه وسیعی به خود گرفت و در کشورهای مترقی قسمتهایی از آن به مرحله عمل درآمد. تامین اجتماعی وسیله ایست در دست دولت و یا سایر سازمانهای عمومی که به وسیله آن با خطراتی که زندگی و معاش افراد اجتماع را تهدید می کند مقابله نماید و بیماری، پیری، ناتوانی، بیکاری و بحران اقتصادی نتواند آنها را فلج کرده و یا سلامت و حیات آنان را متزلزل سازد.[32] تهیه اعتبار مالی برای این وظایف در هر حال به عهده دولت است و اوست که باید بودجه این خدمات را از هر طریق و منبع که آنرا با وضع جامعه مناسب می داند تامین کند.[33] لکن همانطور که می دانید این وظیفه در کشور ما توسط صندوق های متعددی انجام می گیرد که جهت تبیین موضوع یکسان سازی در جهت برابری حقوق شهروندان ناچار به توضیحی مختصر از هر یک از آنها خواهیم بود. 4-2:  انواع بیمه های اجتماعی 4-2-1: بیمه تامین اجتماعی امنیت  فردی و اجتماعی و جست و جوی بی وقفه آن، همواره یکی از خصوصیات ذاتی بشر بوده است. شیوه های تامین امنیت از دیرباز تاکنون دستخوش تغییر و تحول بسیاری شده است. مردم پیوسته کوشیده اند خود و خانواده خویش را از تهدیدها و پیشامد های ناگوار مانند حوادث و سوانح، بیماری ها و دیگر خطرات مصون دارند. شواهد تاریخی نشان می دهد که اغلب، بروز این بحران ها، بیشترین فشار را بر اقشار آسیب پذیر وارد نموده و آثار ناگواری را بر وضعیت اقتصادی و معیشتی آنان بر جای می گذارد. در این راستا تامین اجتماعی به مثابه ابزار توزیع مجدد درآمدها، مظهر استقرار و تضمین امنیت و عدالت اجتماعی و موجب آرامش خاطر و عزت نفس در افراد، می تواند نقش بسزایی در حمایت از مردم در برابر تمامی مخاطرات ناشی از بحران های اقتصادی و اجتماعی ایفا نماید، به نحوی که امروزه به جهت اهمیت سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و حتی امنیتی، از آن نه تنها به عنوان ابزار و بستر توسعه، بلکه به عنوان یکی از اهداف توسعه پایدار نام می برند. فعالیت بیمه های اجتماعی در ایران با تشکیل صندوق احتیاط کارگران شبکه راه آهن کشور در سال 1310 پایه ریزی شد گسترش شمول حمایت های بیمه ای منجر به تصویب لایحه بیمه کارگران در 29 آبان 1322 و سپس تصویب لایحه بیمه های اجتماعی کارگران در سال 1332 و آغاز به کار سازمان بیمه های اجتماعی کارگران شد. سازمان بیمه های اجتماعی کارگران در سال 1342 بنا به پیشنهاد وزارت کار و امور اجتماعی و تایید هیات وزیران وقت به سازمان بیمه های اجتماعی تغییر نام یافت و در نهایت در تیر ماه 1354 با گسترش یافتن دامنه پوشش و شمول تعهدات آن و ادغام برخی سازمان های بیمه های اجتماعی دیگر، سازمان تامین اجتماعی تشکیل شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تعمیم و گسترش تامین اجتماعی برگرفته از اصل 29 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر برخورداری آحاد مردم از مزایای تامین اجتماعی به عنوان حقی همگانی سرلوحه کار قرار گرفت. در آذر ماه سال 1358، ضمن واگذاری اداره امور بیمارستان ها و درمانگاههای تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی به وزارت بهداری و بهزیستی (با حفظ ملکیت سازمان) مقرر گردید تا 9 درصد ار حق بیمه های وصولی سازمان بابت درمان نیز در اختیار این وزارتخانه قرار گیرد. این وضعیت تا سال 1369 ادامه یافت تا آنکه در این سال با تصویب ماده واحده ای، اداره واحدهای درمانی و تامین خدمات درمانی مورد نیاز بیمه شدگان مجددا به عهده سازمان تامین اجتماعی قرار گرفت. در اوایل سال 1383 قانون نظام جامع رفاه و تامین اجتماعی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید و سازمان تامین اجتماعی به عنوان رکن اساسی نظام بیمه ای کشور مرتبط به این وزارتخانه و همسو با سیاست های کلان نظام جامع تامین اجتماعی به ادامه فعالیت می پردازد. جمعیت تحت پوشش سازمان تامین اجتماعی شامل حدود یازده و نیم میلیون نفر بیمه شده اصلی و بیش از 2/2 میلیون نفر مستمری بگیر (بازنشسته، ازکارافتاده و بازمانده) است که با احتساب افراد تحت تکفل آنها، بالغ بر 36 میلیون نفر می شود. این تعداد در بر گیرنده دو سوم جمعیت شهرنشین  و 46 درصد جمعیت کل کشور شامل بیمه شدگان اجباری، حرف و مشاغل آزاد، رانندگان، بیمه بیکاری و بیمه شدگان اختیاری و افراد تحت تکفل آنان است. 4-2-2 : بیمه خدمات درمانی در آبان ماه سال ۱۳۷۳ قانون بیمه همگانی خدمات درمانی کشور از سوی مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید که متعاقب آن سازمان بیمه خدمات درمانی در کشور تشکیل شد. هدف این سازمان رفع نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبتهای پزشکی درحوادث و سوانح به صورت بیمه همگانی برای کارمندان دولت و بیمه شدگان اختیاری می‌باشد. این سازمان با عقد قرارداد با کلیه بیمارستان‌ها و مراکز بهداشتی درمانی دولتی، برخی بیمارستانها، درمانگاهها، آزمایشگاه‌ها، داروخانه‌هاو پزشکان در بخش خصوصی به ارائه خدمات به بیمه شدگان خویش می‌پردازد. به این شکل که بیمه شدگان هنگام مراجعه به مراکز طرف قرارداد فقط بخشی از هزینه خویش را به عنوان فرانشیز پرداخت کرده و بقیه هزینه را مراکز طرف قرارداد از سازمان بیمه خدمات درمانی اخذ می‌کنند. این سازمان در قالب پنج صندوق کارکنان دولت، سایر اقشار شامل: مددجویان بهزیستی، خانواده‌های معظم شهدا، جانبازان، آزادگان، طلاب و دانشجویان، خویش فرمایان که منظور بیمه شدگانی است که با پرداخت حق سرانه کامل و یکجا و بصورت خانوار بمدت یک تا سه سال بیمه درمانی می‌شوند، خویش فرمایان بستری شهری که شامل بیمه شدگانی است که از اقشار محروم جامعه بوده و تحت پوشش هیچ نوع بیمه درمانی قرار نگرفته باشند، بدون پرداخت حق سرانه و بطور رایگان بیمه می‌شوند که با دریافت کارت بیمه مربوطه می‌توانند به بیمارستانهای طرف قرارداد، فقط جهت دریافت خدمات درمانی بستری مراجعه نمایند و روستاییان و عشایر، فعالیت می‌کند . شورای عالی بیمه خدمات درمانی با هدف اجرای سیاستگذاری واحد، برنامه ریزی، ایجاد هماهنگی های اجرائی، هدایت، نظارت و ارزشیابی  سطح کمی و کیفی خدمات درمانی با ترکیبی از مدیران عامل سازمان های بیمه گر، ریاست سازمان نظام پزشکی ( به نمایندگی از پزشکان کشور )، وزرای بهداشت درمان و آموزش پزشکی ( که با تشکیل وزارت رفاه و تامین اجتماعی این وزارت جایگزین شده است )، کار و امور اجتماعی(وزارت تعاون کا و رفاه اجتماعی جایگزین شده است) و اقتصادی و دارایی و 2 نفر از نمایندگان مجلس ( به عنوان ناظر ) تشکیل شد. این شورا محل بحث و تصمیم گیری درباره مهمترین موضوعات بیمه خدمات درمانی از جمله سطح خدمات، نرخ حق بیمه، تعرفه خدمات درمانی و چگونگی نظارت بر اجرای بیمه خدمات درمانی است. با وجود این تصمیم گیری در مورد موضوعات یاد شده در هیات وزیران انجام می شود و شورای عالی در این زمینه ها  نقش تصمیم ساز برای هیات وزیران را دارد.[34] پس از تشکیل وزارت رفاه و تامین اجتماعی این سازمان زیر نظر وزارت رفاه قرار گرفت .از طرح‌های خوب این سازمان طرح پزشک خانواده و نظام ارجاع و بیمه ایرانیان است .