توجه به این نکته در ادبیات اخلاق حرفه‌ای موجب شکل گیری انتقاداتی نسبت به رویکرد ابزاری به اخلاق کسب و کار شده است. بر این اساس، استدلال شده است که مشتری مداری ابزارانگارنه، نمی‌تواند هدف سودآوری در کسب و کار را به دنبال داشته باشد. در مقابل، مشتری مداری اصیل، که مبتنی بر احترام اصیل به مشتریان است، به صورت غیرمستقیم به رونق تجارت و افزایش سود می‌انجامد. در این راستا، نکته مهم آن است که چگونه می‌توان از یک تاجر خواست که با انگیزه درونی و بدون هیچ چشم داشتی در مسیر تحقق مشتری مداری اصیل گام بردارد؟ این مشکل را می‌توان با اتخاذ رویکردی اسلامی به اخلاق تجارت، به عنوان نوعی نگرش دینی حل نمود. اسلام تلاش دارد تا با گسترش نگاه انسان‌ها نسبت به بُعد زندگی (توجه به دنیای پس از مرگ)، امانت دار پنداشتن آنان نسبت به نعمت‌های الهی، و همچنین تعریف هویت دینی برای صاحبان کسب و کار به کسب و کار رنگ و بوی الهی و عبادی بخشد. این چارچوب فکری می‌تواند زمینه شکل‌گیری مشتری مداری اصیل و اخلاق متعالی کسب و کار، مبتنی بر رویکردی اصیل و فراکارکردگرایانه به اخلاق کسب و کار، را فراهم آورد. این جهت گیری در جای جای متون اسلامی و سیره معصومان(ع) به چشم می‌خورد. تلاش برای نهادینه کردن ارزش‌هایی از جمله انصاف و ایثار در بازار، بینگر رویکرد متعالی اسلام به اخلاق کسب و کار دارد. توجه به رویکرد یکپارچه و فراکارکردگرایانه فلسفه اسلامی اخلاق تجارت، می‌تواند جهت گیری مطلوب در سیاست گذاری اخلاق کسب و کار را متأثر سازد. بر این اساس، گسترش ارزش‌های اخلاق کسب و کار اسلامی در جامعه می‌باید با درونی سازی غیر ابزاری ارزش‌های اخلاق کسب و کار و با بهره گیری از ابزارهای تربیت دینی صورت گیرد. این رویکرد می‌تواند بر چگونگی نگارش نظام نامه‌های اخلاقی کسب و کار، سازمان دهی دوره‌های آموزشی اخلاق حرفه‌ای، سیاست گذاری تبلیغات تجاری و جهت گیری نهادهای فعّال در حوزه اخلاق حرفه‌ای مؤثر باشد. به طور خاص، مسئولیت‌های متقابل میان صاحبان حرفه‌ها و مشتریان می‌تواند با توجه به مفهوم امانت بودن نعمت‌های الهی و توجه به مسئولیت‌های انسان نسبت به خالق هستی تبیین شود. شاید بتوان چالش اساسی در این زمینه را یافتن راهکارهایی کارآمد برای نهادینه کردن اخلاق اسلامی کسب و کار و مهندسی فرهنگی بازار اسلامی دانست. نیل به این هدف، نیازمند بررسی نظری و کاربردی در مورد زمینه‌های شکل‌گیری تخلفات اخلاقی در بازار و همچنین طرح و آزمون راه کارهای مناسب برای مقابله با آنها است. این هدف تنها با گسترش مباحث اخلاق تجاری با رویکرد کاربردی و با اتخاذ نگرشی واقع گرایانه به مشکلات اخلاقی موجود در فضای کسب و کار جوامع اسلامی امکان‌پذیر است. مطالعات بعدی می‌توانند به تبین روشن‌تر رویکرد اخلاقی خاص اسلام در ارزیابی اخلاق تجارت در مقابل رویکردهایی چون نتیجه‌گرایی و وظیفه‌گرایی بینجامند. بررسی و پیشنهاد راه کارهای عملیاتی برای نهادینه کردن اخلاق اسلامی تجارت با بهره گرفتن از نهادهایی چون نظام آموزش و پرورش و همچنین رسانه‌های غیر رسمی همانند صدا و سیما و مطبوعات نیز می‌تواند به کاربردی‌ترکردن اخلاق اسلامی تجارت کمک نماید. منابع الحر العاملی، محمد ابن حسن، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، بیروت، موسسه آل البیت لاحیا التراث، 1412ق. اسلامی، محمدتقی و دیگران، اخلاق کاربردی؛ چالش‌ها و کاوش‌های نوین در اخلاق عملی، قم، پژوهشکاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1386. ایروانی، جواد، اخلاق اقتصادی از دیدگاه قران و حدیث، مشهد، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، سال 1384. حیدری نراقی، علی‌محمد، آئین تجارت از دیدگاه اسلام: موضوع آداب کسب و تجارت، قم، مهدی نراقی، چ پنجم، 1382 شریفی، احمدحسین، آیین زندگی، اخلاق کاربردی، قم، دفتر نشر معارف، 1384. فرامرز قراملکی و رستم نوچه فلاح، احد، موانع رشد اخلاق حرفه‌ای در سازمان، تهران، موسسه فرهنگی دین پژوهی بشرا، 1386. فرامرز قراملکی، احد، اخلاق حرفه‌ای، تهران، احد فرامرز قراملکی1382. کامنیش، پاول، «اخلاق کسب و کار؛ دست یابی به اصل موضوع»، ترجمه امید فرمان آرا، در کتاب درامدی بر اخلاق کسب و کار در محیط جهانی، تدوین محمد نهاوندیان، تهران، مرکز ملی مطالعات جهانی شدن، 1385، ص 64-45. معصومی‌نیا، غلام‌علی، «اخلاق اقتصادی، مبانی بینشی، آموزه‌ها و آثار»، اقتصاد اسلامی، ش 26، 1386، ص 149-119. نهاوندیان، محمد، کتابشناسی اخلاق کسب و کار، تهران، شرکت چاپ و نشر بازرگانی، 1385. گاستافسون، اندرو، «حمایت از کل‌گرایی اخلاقی، پاسخی به رویکرد‌های دینی در اخلاق کسب و کار»، ترجمه محمدحسین نوروزی، در کتاب درآمدی بر اخلاق کسب و کار در محیط جهانی، تدوین محمد نهاوندیان، تهران، مرکز مطالعات جهانی شدن، 1385، ص 64-45. سالامون، آلبرت سی، «اخلاق تجارت»، در کتاب اخلاق کاربردی، چالش‌ها و کاوش‌های نوین در اخلاق عملی، جمعی از نویسندگان، قم، نشر پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1386. گئورگه، ریچارد، «تاریخچه اخلاق کسب و کار»، ترجمه جواد ابراهیمی، در کتاب درامدی بر اخلاق کسب و کار در محیط جهانی، تدوین محمد نهاوندیان، تهران، مرکز ملی مطالعات جهانی شدن، 1385، ص 35ـ9. رجائی، سیدکاظم و همکاران، معجم موضوعی آیات اقتصادی قرآن، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1382. طباطبائی، سیدمحمدحسین المیزان فی تفسیر القرآن، دار الکتب السلامیه، چ سوم، 1397. عیاشی، محمدابن مسعود، تفسیر عیاشی، تهران، المکتبه العلمیه الاسلامیه، بی‌تا. Bergman, Roger 2004. Identity as Motivation: Toward a Theory of the Moral Self, in Lapsley & Narvaez (eds.) Moral Development, Self, and Identity, Mahwah, New Jersey and London. Beekun, Rafik Issa 1997. Islamic Business Ethics, USA: The International Institute of Islamic  

الف) تعیین حداقل سن برای یک کودک که در صورت ارتکاب جرم، بتوان او را مجرم شناخت. ب) کوشش برای حل مسایل بدون دخالت دادگاه ولی اکیدا بر پایه رعایت حقوق بشر و قوانین مدنی. 4) برای اطمینان از سلامتی جریان حقوقی و اینکه به کودک اجحافی نشود، باید تدارکات زنجیره ای گوناگونی انجام شده یا دردست اجرا باشد مانند: تعیین سرپرست، نظارت و مشاوره آزادی مشروط و مسایل مربوط به قیم، آموزش و پرورش و بسیاری نکات روانشناسی و اجتماعی دیگر. ماده 41 (برتری حقوقی برخی از کشورهای دنیا) این پیمان نامه تباینی با حقوق کودکان در کشورهای از این نظر پیشرفته تر ندارد و در اجرای بهتر احقاق حقوق کودکان دخالتی نمی کند. حقوقی که برای کودکان مناسب تر هستند و: الف) جزو قوانین یک حکومت عضو این پیمان محسوب می شوند. ب) جزو حقوق ملی و مدنی آن کشور هستند. بخش دوم عهدنامه ماده 42 (معرفی عهدنامه) حکومت های عضو پیمان خود را موظف می دانند که مفاد و مصوبات این پیمان نامه را از راه های گوناگون و موثر در اختیار بزرگسالان و همچنین کودکان قرار دهند تا آنها با این پیمان نامه آشنا شوند. ماده 43 (کمیسیون حقوق کودکان) 1) کمیسیون حقوق کودکان، برای کنترل پیشرفت اموری که حکومت های عضو پیمان، تضمین آنرا داده اند، تشکیل می شود. این کمیسیون تکالیف و وظایف زیر را بر دوش می گیرد. 2) کمیسیون از ده نفر که از نظر حرفه ای و اخلاقی، کارشناسان بلندپایه هستند تشکیل شده است که از طرف حکومت های حاضر در این پیمان نامه و از میان افراد تابع همان حکومت ها انتخاب می شوند. در ترکیب افراد این کمیسیون به پراکندگی جغرافیایی و سیستم حقوقی کشورها توجه می شود. 3) اعضای کمیسیون به روش مخفی از لیست پیشنهادی حکومت های عضو پیمان انتخاب می شوند. هر حکومت می تواند فقط یک نفر از تابعین خودش را پیشنهاد کند. 4) اولین انتخابات کمیسیون حداکثر شش ماه بعد از تصویب این پیمان نامه برگزار می شود و انتخابات بعدی هر دو سال یکبار انجام می پذیرند. دبیرکل بطور کتبی و حداکثر چهارماه قبل از انتخابات، از حکومت های عضو پیمان درخواست می کند که پیشنهادات خودشان را ظرف دو ماه ارائه دهند. دبیرکل بر پایه این پیشنهادات همه اسامی را برطبق حروف الفبا و ذکر نام حکومت پیشنهاد دهنده تهیه کرده و به اطلاع همه حکومت ها می رساند. 5) جلسه برای انتخابات که از طرف دبیرکل سازمان ملل اعلام و تشکیل شده است در صورت حضور دوسوم حکومت های عضو پیمان، قدرت تصمیم گیری دارد. افراد پیشنهاد شده در لیست که اکثریت مطلق آرای حاضرین را کسب کنند بعنوان نماینده و کارشناس عضو کمیسیون شناخته می شوند. 6) اعضای کمیسیون برای مدت چهارسال انتخاب می شوند و در صورت پیشنهاد مجدد، می توانند دوباره انتخاب شوند. مدت عضویت پنج نفر از اعضای کمیسیون که در بار اول انتخاب شده اند، بعد از دو سال تمام می شود که نام آنها در قرعه تعیین و بلافاصه بعد از انتخابات اعلام می شود. 7) در صورت فوت یا استعفای یکی از اعضای کمیسیون و یا اگر یک عضو به هر دلیلی نتوانست انجام وظیفه کند، حکومتی که آن عضو را پیشنهاد کرده است از بین تابعین خود، یک کارشناس را معرفی می کند که با موافقت کمیسیون، برای مدت باقی مانده، به عضویت کمیسیون درمی آید.  

– فرصتهائی را به یادگیرندگان بدهید تا در آن به یادگیریهای مورد علاقه خود بپردازند و یادگیری خود انگیخته آنان را تشویق کنید . – به کودکان فرصت دهید تا بدون ترس از عواقب ارزشیابی شما از کارشان به یادگیری ، تفکر و اکتشاف بپردازند . مشکل اساسی مدارس این است که در آنها اندیشه آفریننده یادگیرندگان به سبب معمول بودن به تنها مورد تشویق قرار نمی گیرد ، بلکه مورد ایراد و سرزنش هم واقع می شود سرزنش دانش آموزان به سبب داشتن رفتار و افکار غیر قالبی ممکن است ریشه های تفکر خلاق و توانائی کشف مسائل تازه را از همان روزهای نخستین آموزش رسمی در آنها خشک کند . فرصت دادن به کودک برای ارائه اندیشه های خود یکی از مهمترین اصول پرورش تفکر آفریننده و ویژگیهای ابداعی است . گیج و برلاینر در این مورد می گوید « معلمان باید محیطی را برای دانش آموزان فراهم آورند که مشوق و مولد رفتار آفریننده باشد ؛ آنها باید پس از بروز این رفتارها آنها را پاداش دهند و نیز فرصتهائی را برای استفاده از اندیشه های خلاق دانش آموزان در مدرسه فراهم آورند . » (آقائی قیشانی، 1377).  

4. تجارب کودکان را به موارد مخصوص محدود نکنید.

علاوه بر شرایط معمول و موقعبتهای متداول آموزش رسمی ، برای دانش آموزان فرصتهای تازه و متنوعی را فراهم آورید . برای مثال در درس علوم از دانش آموزان بپرسید اگر نیروی جاذبه وجود نمی داشت چه اتفاقی برای انسان می افتاد ؟ بیشتر سوالهائی را مطرح کنید که با «چگونه » و «به چه طریق» شروع می شوند از دانش آموزان بخواهید تا به طرح فرضیه بپردازند ، به استنباط دست بزنند و اطلاعات خود را برای تبین پدیده های جدید بکار برند سوالهائی را بپرسند که تعداد زیادی جواب داشته باشد سوالهائی که تنها یک جواب داشته باشند به تفکر همگرا می انجامند اما سوالهای دارای جوابهای زیاد مشوق به تفکر واگراهستند .(آقائی فیشانی،1377).

5. نسبت به اختلافات یادگیرنده گان با احترام برخورد کنید و در پرورش استعدادهای ویژه آنان بکوشید .

در یادگیری هرگز دانش آموزان را به رقابت با یکدیگر وادار نکنید ، و از یکسان بار آوردن آنان بپرهیزید هر فرد دانش آموز دارای استعدادهای ویژه و مخصوص به خود است که ممکن است از این لحاظ با سایر دانش آموزان فرق داشته باشد . در پرورش استعدادهای ویژه فرد فرد دانش آموزان بکوشید . شواهد موجود نشان می دهند که برخورد والدین و معلمان با کودکان در سالهای پائین کودکی بررشد استعدادهای کودکان تاثیر فراوان دارند . محققان همچنین در گزارش بررسیهای خود در رابطه با تاثیر معلمان بر ایجاد توانائیهای خلاق در کودکان چنین اظهار داشته اند: معلمانی که  بیش از همه مورد احترام علاقه افراد نخبه قرار داشتند معلمانی بودند که به این افراد امکان دادند تا متناسب با توانائیهایشان پیش بروند ، فرصت فعالیت کردن در موضوعهای دلخواهشان را به آنها می دادند و آنها را به تفکر وا می داشتند و کتابهای مهیج به آنان معرفی می کردند.( آقائی فیشانی ، 1377) آنچه مربی برای پرورش فکر خلاق باید انجام بدهد 1) معلم باید مطالب درسی را به صورت مسئله و معما برای شاگردان طرح کند: مطالعه کتاب یا گوش دادن به سخنان معلم در حفظ حقایق علمی و تاریخی در نحوه فکر و رشد قوه ابتکار شاگردان تأثیر ندارد. شاگرد باید مطالعه کند و به موقع خود به سخنان معلم گوش کند و حقایق علمی و ادبی و تاریخی را فرا گیرد ولی اینها همه به منزله وسیله‎ای است برای رشد تفکر در افراد. وقتی معلم به جای بیان مطالب درسی یا ذکر حقایق علمی یک یا چند مسئله را برای شاگردان طرح کند یا خود آنها را به طرح مسائل تشویق نماید و بعد شاگردان را به حل مسائل وادارد در این صورت مطالعه و بررسی حقایق علمی به عنوان وسیله‎ای برای حل مسائل ارزش خواهد داشت. مراحلی که درباره اجرای روش علمی یا روش حل مسئله بیان نمودیم باید مورد توجه مربیان قرار گیرد و کار تعلیماتی طبق آن تنظیم گردد. در این باره معلم باید موارد زیر را هم متمایز سازد: الف ـ خط مطالب یا فهم آنها. ب ـ فراگرفتن مطالب جزئی و بی اهمیت یا درک اصول و قواعد نسبتاً کلی. ج ـ تقلی و پذیرفتن آنچه دیگران گفته‎اند یا قضاوت مستدل درباره افکار و عقاید و پذیرفتن آنها. 2) تأمین احتیاجات اساسی روانی بچه‎ها: در این مورد توجه به احتیاج شاگردان به ابراز افکار و عقاید حود کمال اهمیت را دارد. معلم باید فرصت کافی برای همه شاگردان ایجاد نماید تا بتوانند افکار و عقاید و هنر خود را آزادانه بیان نمایند و به دیگران عرضه کنند. 3) اجرای روش های گوناگون:

بکوشید تا معارف با آزادی همراه باشند[31]. سه وسیله جلوگیری از جرم : – سیاست قضایی سالم بین قضات – پاداش دادن به پرهیزگاری – تکمیل موازین آموزش و پرورش   مقدمه – با توجه به به گسترش روزافزون جرائم و پیچیدگی آنها و اینکه به میزان بسیار زیادی وقت و سرمایه مردم در راه مواجهه با مشکلات قضایی صرف می شود. از آن جایی که وقت مردم در اثر اطاله دادرسی هدر می رود متخصصان امر و حتی افکار عمومی هر چه بیشتر بر این اصل توجه می کنند که پیشگیری بهتر از درمان است. حال باید دید چه راه کارهایی را می توان در قانون به عنوان اقدامات پیشگیری کننده از جرم گنجاند که این راه کارهای اقدامات تأمینی و تربیتی گویند. با توجه به فرهنگ غنی اسلامی راه های زیادی وجود دارد اما باید فرهنگ استفاده از آن راه ها و وسایل را گسترش داد. هم چنین در صده های اخیر دانشمندان غربی و شرقی نیز به اهمیت فراوان اقدامات پیشگیری کننده بیش از پیش پی برده و در پی طرح ریزی و استفاده از آنها می باشند. حال در این مجال ابتدا به بررسی تاریخ و ماهیت اقدامات تأمینی و تربیتی          می پردازیم و سپس نظرات اندیشمندان را کنکاش می کنیم. بعد انواع این اقدامات را مروری کرده و با راه کارهای اسلامی آن آشنا می شویم. نتیجه :   – با نگاهی اجمالی به روند تغییرات برخورد قانون با جرائم و نحوه سیاست کیفری کشورها متوجه می شویم با گذشت زمان توجه افکار قانون گذاران به امر پیشگیری و اقدامات تأمینی و تربیتی هر چه بیشتر متوجه شده است و کوشش آنها این است که با بازآموزی و مراقبت و آماده سازی شرایط برای بازگشت مجرم به زندگی عادی، از میزان جرائم بکاهند. حال هر کشور با توجه به فرهنگ و سیاست کیفری خود راه هایی را برگزیده است. اما باید توجه داشت فقط که این اقدامات در پی ارتکاب جرم قابل عملند و اجرایی می شوند. اما باید راه کارهایی را پیش بینی نمود و آن را در فرهنگ عمومی نهادینه کرد که علاوه بر آنکه از ارتکاب جرم مجدد پیش گیری نماید از ارتکاب جرم برای اولین بار نیز جلوگیری کند. اقدامات تأمینی و تربیتی در شریعت اسلام : اسلام به اهمیت پیش گیری از جرائم واقف بوده و برای جلوگیری از وقوع هر دسته از جرائم وسیله ای خاص پیش گیری پیش بینی نموده است. الف – وام قرض الحسنه ربا دادن و ربا گرفتن در میان مردم بسیاری از کشورها رایج شده است و مردم احتیاجات خود را از راه تنزیل قرض می کنند و حال آنکه ربا و نزول خواری در اسلام بسیار تقبیح شده و حرام است و شاهد آن برای مثال آیات 275 سوره بقره و 279 سوره بقره می باشد[32].  

آموزش های فنی و حرفه ای نویدبخش آینده ای مطمئن برای جوانان است. (همان منبع) 2-1-4. اهـداف و نـگـرش سـازمـان یکی از کارکردهای اساسی نهاد آموزش , تسهیل نمودن فرآیند اجتماعی شدن انسانهاست با این دیدگاه : نهاد آموزش تنها وظیفه انتقال علم و تکنولوژی از یک نسل به نسل آینده را ندارد ، بلکه باید به نسل جوان بیاموزد که چگونه به عنوان یک عنصر فعال در زندگی اجتماعی شرکت نماید, با نگرشی عمیق به سیر تحولات در ایران و جهان پی خواهیم برد که نیاز انسان های امروز با دیروز متفاوت می باشد و بی تردید جوامع و انسانهای فردا مشکلات و مسائلی خواهند داشت که امروز حتی به ذهن و مخیله انسان نیز راه ندارد, دائما همه پدیده ها در حال تغییر هستند و نیازهای انسانی هم از نظر کمی و هم از نظر کیفی مرتبا تغییر می یابند ، بنابراین تصور جامعه ای ایستا امکان پذیر نیست, اگر اولویت را با توسعه اقتصادی بدانیم گام اولیه در مسیر حرکت بدان سمت آموزش است. بر این اساس اداره کل آموزش فنی و حرفه ای با سنجش دقیق توانائیهای موجود خود و با آگاهی از نیازهای واقعی محیط کار مجموعه فعالیتهای آموزش و پژوهشی خود را بر اساس تحقیقات منطبق با شرایط موجود و متناسب با استانداردهای بین المللی ارائه کرده است, یقیناً تحقق باورهای عمومی از دست اندرکاران و برنامه ریزان کلیه مسئولین محترم بوده تا با بهره گیری از توجهات معطوفه با به بکارگیری امکانات موجود در راه اعتلای میهن اسلامیمان و برای رسیدن به فردائی روشن و مطمئن گام برداریم.(همان منبع) 2-1-5. تعریف آموزشهای فنی و حرفه ای آموزشهای فنی و حرفه ای ‘ انجام فعالیتهایی است که می تواند فرد را برای احراز شغل ‘ حرفه و کسب و کاری آماده کند یا کارایی و توانایی وی را در انجام آن افزایش دهد. این آموزشها کسب مهارتها را در راستای تکنولوژی و علوم وابسته به همراه دانشهای خاص مربوط به مشاغل بخشهای مختلف اقتصادی و اجتماعی ارائه می دهد. افزایش کمی به همراه افزایش کیفی آموزشها دربخش دولتی به تنهایی قادر به پوشش نیازهای گسترده آموزشهای مهارتی جامعه نبوده لذا سازمان برنامه ای خاص را به منظور جلب همکاری مؤسسات کارآموزی آزاد به اجراء درآورده تا بتواند با سقف حداقل 3 میلیون نفر-  دوره برنامه های سال جاری خود را تحقق بخشد. در سال 1939, سازمان بین المللی کار(INTERNATIONAL LABOUR RGANIZATION) اعلام کرد: واژه آموزش فنی و حرفه ای به هر نوع آموزش اطلاق می شود که به وسیله آن دانش و مهارت فنی یا تجاری حاصل می شود یا توسعه می یابد اعم از اینکه آموزش از طریق مدرسه ارائه شود یا در محیط کار , این تعریف بعدها تغییر یافت و در نتیجه ی آن , آموزش فنی و حرفه ای دیگر یک هدف صرف محسوب نمی شود, بلکه وسیله یا ابزاری است که هدفش اشتغال بوده و توسعه ی توانمندی ها و استعدادها را نیز مدنظر قرار می دهد. در سال 1962, سازمان بین المللی کار اعلام داشت: آزمون فنی و حرفه ای صرفا یک هدف نیست, بلکه وسیله ی توسعه ظرفیت های شغلی فرد بوده و به فرصت های شغلی توجه دارد و فرد را قادر    می سازد تا از توانمندیهایش حداکثر بهره را ببرد, آموزش فنی و حرفه ای , فعالیتی است که هدفش شناسایی و توسعه ی ظرفیت های انسانی به منظور یک زندگی کاری خلاق و رضایت بخش است بنابراین , کسی که از آموزش فنی و حرفه ای برخوردار می شوند می بایست توان درک و فهم را حاصل کنند و از نظر فردی یا جمعی , بتوانند بر شرایط کاری و محیط اجتماعی تاثیر بگذراند .بنابراین تعریف, کلایو معتقد است که آموزش فنی و حرفه ای: یک فعالیت آموزشی که هدفش ارائه ی دانش و مهارت لازم جهت انجام یک شغل خاص , یا یک فعالیت حرفه ای در بازار کار است و در عین حال , برای فراگیران , نه تنها به عنوان کارگر بلکه به عنوان شهروند , نقش آموزشی تکمیلی را ایفا می کند. یک فعالیت مرتبط با فرایند های انتقال تکنولوژی , نوآوری و توسعه است . انتقال دانش و مهارت از قبل مستلزم نوعی انتقال تکنولوژی به کارگران و از طریق آنها به موسسه تجاری است در عین حال , از آنجا که دانش , پایه ی اساسی فرایندهای نوآوری و توسعه تکنولوژیکی است, لذا آموزش فنی و حرفه ای یک ابزار استراتژیکی بسیار مهم و ضروری برای تحقق این فرایندها تلقی می شود و یک واقعیت و مساله کلیدی در روابط کارگری است. امروزه دولت ها , کارفرمایان و کارگران به آموزش                فنی و حرفه ای علاقه مند هستند , چرا که به اهمیت نقش آن در توزیع فرصت های اشتغال ,افزایش خلاقیت و ارتقای کیفیت و رقابت , کسب شرایط مناسب و بهداشتی کار و نیز امکان گفتگوی اجتماعی در سطوح مختلف واقف شدند. دارای محتوی تعلیمی و تربیتی هستند , در مقایسه با انواع دیگر    آموزش ها ,آموزش فنی و حرفه ای هم نسبت به مساله ارتباط میان محتویات و شیوه های این آموزش و هم نسبت به تغییراتی که در داخل تولید و جهان کار به وقوع می پیوندد, علاقه مندی بیشتری نشان می دهد. (صالحی ,1384) آموزشهای فنی و حرفه ای عبارتند از:  

• آموزش در مراکز ثابت بخش دولتی
• آموزش در زندان
• آموزش در پادگان ها
• آموزش در واحد های سیار
• آموزش در صنایع