اولاً: وقوع رفتار مجرمانه یا پدیده جزایی از میل و اراده آگاهانه مرتکب آن نشأت گرفته باشد و نیز نحوه پندار وکردار و جریان تصمیم گیری او را مشخص کند. ثانیاً: عمل مجرمانه که با اندیشه و قصد و میل مرتکب در خارج تحقق یافته است باید حاکی از سوء نیت مرتکب یا ناشی خبط و خطای او باشد. رعایت نکات فوق الذکر در امر رسیدگی به مسائل کیفری ، متداول و لازم الاجراست و احراز وقوع جرم از ناحیه مرتکب شرط اساسی و پایه اولیه مسئولیت کیفری محسوب می شود. ثالثاً: به نظر عدالت کیفری ،برای اینکه جرم را مسئول بشناسیم ، علاوه بر اراده ارتکاب و سوء نیت یا تقصیر جزایی، باید بین جرم انجام یافته و فاعل آن ، قابلیت انتساب موجود باشد، تا بتوان او را مستحق مجازات دانست. لذا قابلیت انتساب نیز از اجزای لازم مسئولبت کیفری است که به آن اشاره می کنیم. به طور کلی، هر کس که با علم و اطلاع ، دست به ارتکاب جرم می زند لزوماً مسئول شناخته نمی شود بلکه علاوه بر تحقق اراده ارتکاب سوء نیت با تقصیر جزایی باید دارای اهلیت و خصوصیات فردی متعارفی باشد تا بتوان وقوع جرم را به او نسبت داد. در نتیجه، وقتی انسان از نظر کیفری مسئول شناخته می شود که سبب حادثه ای باشد یعنی بتوان آن حادثه را به او نسبت داد. پس مسئولیت کیفری، محصول نسبت دادن و قابلیت انتساب است و مقصود از قابلیت انتساب آن است که بر مقامات قضایی معلوم گردد که فاعل جرم، که از نظر رشد جسمی و عقلی و نیروی اراده و اختیار، دارای آنچنان اهلیتی بوده که میتوان رابطه علیت بین جرم انجام یافته و فاعل آن برقرار کرد. در حقیقت مسئولیت کیفری از نتایج مستقیم انتساب جرم به فاعل آن احراز می شود. با توجه به توضیحات ، می توان عامل موثر در تحقق مسئولیت کیفری را به صورت این رابطه خلاصه کرد:   قابلیت انتساب + سوء نیت یا تقصیر جزایی + اراده ارتکاب= مسئولیت کیفری.

2-11-دیدگاه حقوقدانان جزا ایران در مورد مسؤولیت کیفری

دکتر محمد صالح ولیدی مسؤولیت جزایی عبارت است از التزام شخص مکلف به پاسخگویی آثار و  نتایج زیانبار فردی و اجتماعی جرمی که انجام داده است. تعریف مسؤولیت از نظر دکتر عبدالحسین علی آبادی ایشان تعریف دقیقی از مسؤولیت ارائه نمی دهد اما می توان از مباحث مطرح شده در کتاب حقوق جنایی  این گونه استنباط کرد که مرحوم علی آبادی عوامل بلوغ،عقل،اختیار،قصدرادرمسؤولیت جزایی موثرمی داند. مرحوم علی‌آبادی در کتاب  حقوق جنایی می گوید: هر کس با علم و اطلاع دست به ارتکاب جرم می‌زند لزوماً مسئول شناخته نمی‌شود بلکه علاوه بر تحقق اراده ارتکاب و سوء‌نیت و یا تقصیر جزایی باید دارای اهمیت و خصوصیات فردی متعارف باشد تا بتوان وقوع جرم را به او نسبت داد. در توجه وقتی انسان از نظر کیفری مسئول شناخته می‌شود که سبب حادثه‌ای باشد. بتوان آن حادثه را به او نسبت داد پس مسئولیت کیفری محصول نسبت دادن و قابلیت انتساب است و مقصود از قابلیت انتساب آن است بر مقامات قضایی معلوم گردد که فاعل جرم از نظر رشد جسمی و عقلی و نیروی اراده و اختیار دارای آن چنان اهلیتی باشد که بتوان رابطه علیت بین جرم انجام یافته و عامل آن مسئولیت کیفری از نتایج مستقیم انتساب جرم به فاعل آن احراز می‌شود. دکتر لنگرودی در تعریف مسؤولیت کیفری میگوید: مسؤولیت مرتکب جرمی از جرایم مطرح در قانون را می گویند و شخص مسئول باید یکی از مجازات های مقرر در قانون را تحمل و تقبل نماید. دکتر آزمایش مسؤولیت کیفری را چنین تعریف نموده است: تکلیف شخص در پاسخگویی نتیجه ی عمل مجرمانه ی خود . -دکتر شامیبیاتی در مورد مسؤولیت کیفری می گوید: بطور کلی الزام شخص به پاسخگویی در قبال تعرض به دیگران به جهت حمایت از حقوق فردی و یا آزادی‌های فردی صورت می‌گیرد و این  به منظور دفاع از جامعه تحت عنوان مسئولیت جزایی مطرح می‌شود.

2-12-شرایط لازم در تحقق مسؤولیت کیفری