در مستدرک الوسائل به نقل از کتاب جعفریات روایتی از امام صادق(ع) آورده است بدین مضمون که شیوه علی(ع) برای این بود که فاسقان را برای نماز جمعه بیرون می آورد و دستور می داد در این مورد بر آنان سخت بگیرند.[358] شیوه علی(ع) بر این بود که زندانیان در رابطه با دین و یا تهمت را جهت شرکت در نماز جمعه آزاد می کرد و آنان نیز در مراسم نماز شرکت می کردند و آن حضرت از اولیاء زندانیان ضمانت می گرفت تا آنان را دوباره به زندان بازگردانند.[359] در روایت دیگری نیز از امام صادق(ع) آمده است بر امام مسلمین واجب است افرادی را که در رابطه با بدهی زندانی شده اند در روزهای جمعه برای نماز جمعه و در روزهای عید برای نماز عید بیرون آورد و کسانی را همراه آنها بفرستد که پس از اقامه نماز و پایان مراسم مجدداً آنان را به زندان بازگردانند.[360] البته لازم بذکر است که در روایات مذکور ظاهر این است که موارد مربوط به دین و تهمت خصوصیت ندارد بلکه این حکم یعنی لزوم شرکت دادن زندانیان در نماز جمعه و عید تمامی زندانیان مسلمان را در می گیرد.[361] فقهای شیعه نیز در این باره مطابق روایات وارده فتوا داده اند [362] اما دانشمندان اهل سنت – بر خلاف روایات وارده حکم داده اند.[363] بنظر ایشان کسی که بدلیل بدهی زندانی شده است برای نماز جمعه و یا عید یا حج . . . از زندانیان خارج نمی شود چرا که حبس اصولاً وسیله ای برای وادار کردن شخص به پرداخت بدهی است و با جلوگیری از امور فوق فشاری بر زندانی وارد می شود تا از این طریق بسرعت بدهی اش را بپردازد از میان فقهای معاصره آیت اله حسینی شیرازی نیز ضمن تأکید بر شرکت زندانی در شعائر دینی و انجام فعالیتهای مذهبی، معتقد است.[364] به هر زندانی اجازه داده می شود که به امور دینی خود از قبیل نماز و روزه پرداخته و قرآن کریم و کتابهای دینی مانند کتابهای دعا و امثال آن را نگهداری نماید کما اینکه در صورت تقاضای زندانی برای وی نماینده مذهبی نیز تأمین خواهد گردید. زندانیان مجاز خواهند بود که نماز جماعت به پا دارند خواه اینکه شخصی از میان خودشان امامت را بعهده گیرد یا اینکه کسی از خارج زندان بیابد. در ایام ماه رمضان نیز باید برای زندانیان روزه دار افطاری و سحری تهیه گردد – غیر مسلمانها نیز در صورتیکه شعائر خاصی داشته باشند، مسلمانان ملزم به فراهم نمودن امکان انجام آن شعائر خواهند بود. همچنین به اعتقاد ایشان در ایام حج باید به زندانیان مستطیع با اخذ کفالت یا تضمین مشابه اجازه داده شود به حج بروند. استاد توفیق فکیکی نیز در مقاله ای دربارۀ زندانیان اصلاحی نوشته، خاطرنشان می کند که با توجه به احادیث و روایات و دیگر علوم که انجام دادن عبادتهای شرعی و تنظیم برنامه های تهذیبی و آموزش قرآن و غیره در دو زندان یا «نافع» و «مخیس» کامل مراعات می شده و یکی از برنامه های اجباری بوده است. همچنین در ادامه می افزاید امیرالمؤمنین(ع) زندانیان را در صورت ترک شعائر دینی با عصا تأدیب می کرد و کسانی را که در انجام دادن وظایف دینی سستی و اهمال به خرج می دادند تعزیر می فرمود.[365] بند 2-اسناد بین المللی مجموعه قواعد حداقل رفتار با زندانیان سازمان ملل متحد نیز ضمن احترام به عقاید مذهبی زندانیان، فراهم نمودن زمینه های آن را به عنوان یکی از حقوق فرد زندانی قلمداد نموده است. ماده 41 قواعد حداقل در این باره مقرر می دارد. چنانچه زندان دارای چند گروه زندانی با مذاهب واحد باشد، باید یک نماینده مذهبی واجد شرایط آن مذهب تعیین یا پذیرفته شود در صورتی که تعداد زندانیان و اوضاع و احوال اجازه دهد ترتیب کار باید برای تمام وقت داده شود. نماینده واجد شرایط مذهبی که حسب شرایط فوق تعیین یا پذیرفته شده است باید متناوباً مجاز به تنظیم برنامه خدمات مذهبی بوده و در مواعدی که تعیین می شود بازدیدهای روحانی، بخصوص از زندانیان هم مذهب خود بعمل آورد. بعلاوه به هیچ وجه نباید حق تماس زندانی با نماینده واجد شرایط مذهبش از او سلب شود. بالعکس هر گاه زندانی با ملاقات نماینده مذهبی مخالف باشد تمایل او باید مورد احترام واقع گردد. همچنین باید هر زندانی مجاز باشد تا با شرکت در بخشهای متشکله در زندان ضمن استفاده از کتب مربوط به عقاید مذهبیش، در حدود امکان فرائض مذهبی خود را بجا آورد.[366] ماده 27 میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی نیز در مقام بیان این اصل کلی ، کلیه افراد بشر و از جمله حقوق مدنی و یا سیاسی آنها مقرر می دارد : «در کشورهائی که اقلیت های نژادی، مذهبی یا زبانی وجود دارند، اشخاص متعلق به اقلیتهای مزبور را نمی توان از این حق محروم نمود که مجتمعاً با سایر افراد گروه خودشان از فرهنگ خاص خود متمتع شوند و به دین خود متدین بوده و بر طبق آن عمل کنند یا بزبان خود تکلم نمایند.[367] بند 3 حقوق ایران هنگام پذیرش محکوم دین رسمی او در برگه پرسشنامه درج و بمنظور تقویت و تحکیم مبنای دینی محکومان و اجرای آداب و مراسم دینی آنان با جلب کمک وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بوسیله مسئولان مربوط در زندان ( در محل) تسهیلات لازم بمنظور انجام امور واجب مذهبی آنها فراهم می گردد[368] هر محکومی که دارای یکی از ادیان رسمی کشور باشد می تواند در آسایشگاه عمومی و یا انفرادی خود یک جلد کتاب آسمانی ، کتاب دعا، سجاده، و مهر نماز برای اجرای امور واجب مذهبی آنها فراهم می گردد.[369] هر محکومی که دارای یکی از ادیان رسمی کشوراست در صورت لزوم می تواند تقاضا نماید تا پس از موافقت رئیس زندان نماینده مذهبی او در موسسه یا زندان حضور یافته در اجرای آداب و مسائل  مذهبی او را راهنمائی و ارشاد نماید[370] ج-فعالیتهای ورزشی تنظیم برنامه های ورزشی در زندانها برای بالا بردن قابلیت و پرورش جسمی زندانیان فوق العاده مؤثر است. شرکت در گروه های ورزشی، آنان را به تعاون و همکاری و مشارکت