نتیجه گیری فصل سوم چک در حکم اسناد لازم الاجرا است و در صورت برگشت آن دارنده می تواند از طریق اجرای اداره ثبت بر علیه صادر کننده مبادرت به صدور اجراییه نماید.. حقوق مبادله ای نیز که شامل خصوصیاتی از قبیل تجارتی بودن سند و مسؤلیت تضامنی امضاکنندگان و اصل غیر قابل استناد بودن ایرادات در مقابل دارنده با حسن نیت و غیر قابل تمدید بودن سررسید سند توسط دادگاه و بالاخره حق استفاده از مرور زمان کوتاه مدت و یک طرفه بودن هر یک از امضاکنندگان است، در چک نیز مانند برات مورد شناسایی قرار گرفته است. از سوی دیگر دیون متوفی به عهده ماترک او است. در واقع در صورت عدم وجود ماترک، وراث مسئولیتی ندارند ، اما اگر ماترک داشته باشد و هنوز به وراث نرسیده باشد و  طلبکاران نیز طلب خود را خواستار و دادخواست ارائه نموده باشند، در این صورت مبلغ چک ها از ماترک متوفی برداشته و پرداخت می شود. چنان چه صاحب حساب و در مورد حساب های مشترک، یکی از دارندگان حساب فوت نماید مادام که اطلاع کتبی به بانک نرسیده باشد و چک های صادره عهده حساب مزبور پرداخت شود، هیچ گونه مسئولیتی متوجه بانک نخواهد بود. پس از اطلاع از فوت مشتری، بانک چک هایی را که تاریخ مندرج در آن، مقدم بر تاریخ فوت باشد پرداخت و از پرداخت چک هایی که تاریخ مندرج در آن مؤخر به تاریخ فوت باشد، خودداری خواهد نمود. لازم به ذکر است میان ضامن و ظهر نویسان اسناد تجاری تفاوت وجود دارد. بر اساس ماده 19 ق.ص.چ، صادر کننده یا صادرکنندگان مسئولیت کیفری دارند، اما از نظر حقوقی صادر کننده چک، ظهر نویسان و صاحب حساب مسئولیت تضامنی در قبال وجه چک دارند. از طرف دیگر به عکس برات که موجود بودن محل در موقع صدور شرط نیست از مواد 310 ق.ت و ماده 3 ق.ص.چ وجود محل به هنگام صدور آن الزامی است و هم چنین محل چک باید قابلیت نقل و انتقال و دخل و تصرف را داشته باشد، یعنی در حساب صادر کننده چک مبلغی وجه نقد موجود باشد یا این که بانک اعتباری برای او باز کرده باشد. این محل با صدور چک به دارنده چک منتقل می شود، زیرا دستور پرداخت مبلغ مندرج در چک غیر قابل فسخ است. و در نهایت باید اشاره نمود که در خصوص دادگاه صلاحیتدار برای رسیدگی به دعوای مطالبه چک، دارنده چک مخیر است به دادگاه محل صدور چک یا دادگاه محل استقرار بانک محال علیه یا دادگاه محل اقامت خوانده یا محل تنظیم قرارداد (طبق ماده 24 آ.د.م) مراجعه کند. نتیجه گیری و پیشنهادات الف-نتیجه گیری به طور کلی می توان در نتیجه گیری این پژوهش موراد زیر را متذکر نمود: 1- طبق مواد 868 و 869 قانون مدنی با فوت متعهد یا ظهر نویس سفته، دین ناشی از آن با وصف تضامنی به ما ترک متوفی تعلق می گیرد و وراث به اعتبار این که قایم مقام قانونی متوفی در ما ترک مزبور هستند چنان چه ترکه را قبول نمایند طبق ماده 248 قانون امور حسبی هر کدام از آنان مسئول ادا تمام دیون مورث به نسبت سهم خود خواهند بود مگر این که ثابت کنند دین زاید بر ترکه است یا این که تمتم ترکه یا قسمتی از آن بعد از فوت مورث بدون تقصیر آن ها تلف شده باقی مانده ما ترک برای پرداخت دیون کافی نیست که در این صورت نسبت به زاید از ترکه مسئول نخواهد بود. 2-در صورت فوت صادر کنندگان اسناد تجاری در صورتی که موعد پرداخت اسناد فرا نرسیده باشد این اسناد با توجه به رعایت تخفیفات مقتضی حال می شوند. 3-اسناد تجاری متضمن شرایط شکلی طبق قانون تجارت و شرایط ماهوی طبق قانون مدنی هستند. صادر کننده اسناد تجاری با امضا یا مهر برای برات و سفته و امضا برای چک قصد و رضای خود را بیان می‌کند، اگر فاقد اهلیت باشد و ادعای جهل نماید، مسئولیتی ندارد، ولی مسئولیت سایر امضا کنندگان به قوت خود باقی است از سوی دیگر وکالت در اسناد تجاری پذیرفته شده و اگر وکیل سمت خود را ذکر نکند، خودش در مقابل دارنده مسئول است. 4-با توجه به قانون امور حسبی این دین نیز مانند دیگر دیون موجل متوفی حال شده و دارنده سند می تواند درخواست تأدیه نماید. 5-بعد از فوت متعهد و قبل از سر رسیدن موعد مقرر، اعتراض عدم تأدیه از تاریخ فوت به عمل نمی آید.. ب- پیشنهادات 1- قانونگذار در مورد حال شدن دین مسئولین سند تجاری در صورت فوت در قانون تجارت و لایحه ی اصلاحی قانون تجارت پیش بینی خاصی ننموده است، که لازم است این امر مورد توجه قرار گیرد. 2-لازم است به صورت روشن و صریح فوت صادر کننده و تأثیر آن بر ظهر نویسان و ضامنین مشخص شود. 3- با توجه به این که در قانون تجارت نیز متأسفانه لایحه ی جدید به موت فرضی و مغزی توجهی نشده است لازم است قانونگذار این امر را مورد بررسی و مداقه خود قرار دهد. 4- به اعتقاد نگارنده یکی از خلأ های قانونی مسؤلیت مدیران شرکت ها است که فوت می کنند و این که چه تأثیری بر شرکت و اجزای آن می گذارند، که باید روشن شود. 5- در خصوص ورشکستگی دارنده سند تجاری، قانونگذار توجه چندانی نداشته است، لذا لازم است به این امر نیز توجه شود.