از استاد گرامی و بزرگوار جناب آقای دکتر ساریخانی که راهنمایی اینجانب را در انجام تحقیق، پژوهش و نگارش این پایان نامه تقبل نموده اند نهایت تشکر و سپاسگزاری را دارم. از جناب آقای دکتر صدیقی‌آخا به عنوان مشاور که با راهنمایی خود مرا مورد لطف قرار داده‌اند کمال تشکر را دارم. از داوران و اساتید و سایر حضار در جلسه که با حضور خود بنده را مورد لطف قرار دادند متشکرم. چکیده: مشکلات و سوالات موجود در میزان جبران صدمات وارد بر استخوان با وجود نظریه‌های مطرح شده در این موضوع حل نشده و در مواردی نمی توان با توجه به متون قانونی به کشف حکم پرداخت. هر چند قوانین در طول زمان، برخی از این مشکلات و ابهامات را حل کرده‌اند. علاوه بر این نفس قواعد و نظریه‌های مطرح شده در این خصوص با تناقضات بسیاری در متون فقهی همراه است. قانون مجازات برخی از این قواعد و نظریه‌ها را پذیرفته و متن قانون دارای ابهام‌هایی بوده که برای حل و یا حتی اصلاح آن در صورت تناقض با احکام معتبر شرعی، می‌بایست به متون فقهی مراجعه شود. رویه متاخرین و معاصرین فقها بر تبعیت از نظرات قدما بوده و اکثر ایشان بدون توجه و بررسی مستندات ارائه شده، به ذکر نظر قدما در کتب خود پرداخته‌اند. گویا اکثر ایشان از بررسی کلام قدما ابا داشته‌ و تنها برخی به بررسی کلام قدما با استناد به متون روایی مورد قبول ایشان پرداخته‌اند. در حال حاضر در بررسی میزان جبران برخی صدمه‌ها می‌توان به چند نظر رسید. در یک طرف قانون مجازات قرار دارد و سازمان پزشکی قانونی با تدوین کتاب‌هایی به تعیین و تدوین ارش در قالب جدول‌هایی، به منظور صدور گواهی‌های یکسان پرداخته است. در مقابل، کلام فقها قرار داشته که خود به دو گروه تقسیم می‌شوند. هر چند قانون ما بر گرفته از شرع مقدس است لکن ممکن است همانند موضوع این نوشتار، تناقضاتی میان قانون و شرع یافت شود. این نوشتار به بررسی میزان جبران این صدمات در متون روایی و کلام فقها، و استخراج قواعد و نظریه‌هایی جدید و نیز حل برخی از ابهامات و سوالات موجود برای محاکم و سازمان پزشکی قانونی، در حد امکان که از موضوع اصلی خود خارج نشود پرداخته است. در پایان برای حل این تناقضات پیشنهادی را ارائه داده‌ایم. کلمات کلیدی: صدمه، استخوان، دیه، فقه، قاعده فهرست مطالب عنوان                                                                                                                          صفحه