مهمی ایفا می‌کند. یکی از ساده‌ترین روش‌ها برای محاسبه و تحلیل مؤثر نقشه‌های مفهومی فازی استفاده از گراف‌های جهت‌دار و ماتریس‌های اتصال است.
تا کنون پژوهش در خور بیانی در زمینه مطالعه رفتار کاربر در شبکه‌های اجتماعی با بهره گرفتن از نقشه‌های مفهومی فازی صورت نگرفته است. در این پایان‌نامه عوامل دخیل در رفتار کاربر در شبکه‌های اجتماعی با بهره گرفتن از روش دلفی از چندین خبره جمع‌آوری شده و با بهره گرفتن از نقشه‌های مفهومی فازی تحلیل شده و روابط بین این عامل‌ها استخراج گردیده است.
کلمات کلیدی: رفتار کاربر، نقشه مفهومی فازی، شبکه‌های اجتماعی



فهرست مطالب

فصل اول – کلیات تحقیق. 1
1-1- مقدمه. 2
1-2- ضرورت مطالعه رفتار کاربر. 2
1-3- نیاز به نقشه‌های مفهومی فازی. 4
1-4- تعریف مسئله. 4
1-5- چالش‌های پیش رو. 5
1-5-1- پویا بودن سامانه. 5
1-5-2- عدم قابلیت تفکیک پارامترهای کیفی. 5
1-6- روش تحقیق. 6
1-7-ساختار پایان‌نامه. 6
فصل دوم – نقشه‌های مفهومی فازی. 8
2-1- مقدمه. 9
2-2- تئوری مجموعه‌های کلاسیک. 9
2-3- تئوری مجموعه‌های فازی. 10
2-4- نقشه‌های شناختی فازی. 12
2-4-1- خصوصیات نقشه‌های مفهومی فازی. 16
2-4-2- انواع نقشه‌های مفهومی فازی. 21
2-5- نتیجه‌گیری. 28
فصل سوم – رفتار کاربر. 29
3-1- مقدمه. 30
3-2- رفتار مصرف‌کننده. 30
3-3- رفتار مصرف‌کننده در اینترنت 33
3-4- رفتار کاربر در شبکه‌های اجتماعی. 34
3-4-1- پارامترهای مربوط به اجتماع 34
3-4-2- پارامترهای مربوط به وب‌سایت 35
3-4-3- پارامترهای مربوط به کاربر. 35
3-5- مدل‌های رفتار خرید 35
3-5-1- مدل رفتار خرید هاوکینز. 36
3-5-2- مدل رفتار خرید هاوارد- شیث 36
3-5-3- مدل رفتار خرید انگل–کولات–بلک ول 36
3-6- مروری بر تحقیقات انجام شده. 37
3-7- نتیجه‌گیری. 39
فصل چهارم – مدل پیشنهادی. 40
4-1- مقدمه. 41
4-2- روند انجام تحلیل. 42
4-2-1- مطالعه موردی و استخراج عامل‌ها 42
4-2-2- عامل‌های مربوط به جامعه. 43
4-2-3- عامل‌های مربوط به کاربر. 48
4-2-4- عامل‌های مربوط به وب‌سایت 61
4-2-5- جدول مقایسه عامل‌ها 71
4-3- روش دلفی. 74
4-4- ماتریس مجاورت FCM. 77
4-5- نقشه مفهومی فازی. 78
4-6- تحلیل FCM. 83
4-7- نتیجه‌گیری. 86
فصل پنجم – نتیجه گیری و پیشنهادها 87
5-1- نتایج 88
5-2- مزایا و موانع 90
5-3- پیشنهاد‌ برای تحقیقات آتی. 90
مراجع 92




فهرست علائم و نشانه­ها
ATT Attitude
CLT. Culture
DGF Demographical Factors
ECF Economical Factors
ENT. Entertainment
EOI Effective of Information
EXB Exloratory Behaviour
FCM Fuzzy Cognnitive Map
GND. Gender
INF. Informativeness
INV Involvement
NFC. Need for Cognition
ORG Organization
OSL. Optimum Stimulation Level
SNT. Social Network Trust

کشورهایی که از نظر کمی و کیفی در فقر غذایی هستند حبوبات اهمیت ویژه ای داشته و جزء اصلی رژیم غذایی مردم فقیر جهان محسوب می شوند. میزان انرژی در حبوبات معادل غلات بوده و از نظر اسیدهای آمینه (به خصوص لایسین) غنی هستند ، با توجه به داشتن ریشه های عمیق، لگوم ها علاوه بر تحمل شرایط خشکی که جهت کشت در مناطق خشک توصیه می شود از توانایی تثبیت نیتروژن نیز برخوردار هستند که موجب بهبود حاصلخیزی خاک اعم از خواص فیزیکی، شیمیایی و زیستی شده و نقش مهمی را در پایداری نظام کشاورزی ایفا می کنند، به همین خاطر حبوبات در تنوع زراعی جایگاه خاصی داشته و دامنه سازگاری وسیعی دارند. در عرض های جغرافیایی و دامنه های حرارتی مختلف اعم از مناطق گرمسیری و سردسیری قابل کشت می باشند. این محصولات هم به طور منفرد و هم به صورت کشت مخلوط با سایر محصولات قابل کشت هستند.
رشد جمعیت و توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور در دو دهه اخیر باعث شده تا مصرف مواد پروتئینی به خصوص گوشت قرمز افزایش چشم گیری یابد، بر این اساس افزایش تولید مواد پروتئینی به ویژه پروتئین های گیاهی که منابع ارزشمندتری در تغذیه هستند، اجتناب ناپذیر است، از طرفی حبوبات منبع مناسبی برای تغذیه احشام و حیوانات محسوب می شوند. ماش، در کشورهای پرجمعیتی نظیر هندوستان با مصرف سرانه 7/11 کیلوگرم، سهم بیشتری در رژیم غذایی مردم نسبت به سایر کشورها دارد، در کشور ما مصرف سرانه ماش 8/4 کیلوگرم است. اگرچه مصرف آن از متوسط جهانی (1/6 کیلوگرم) پایین تر است ولی نقش مهمی در تغذیه افراد کم درآمد ایفا می کند، لذا افزایش تولید حبوبات به عنوان مکمل منابع پروتئینی در برنامه های توسعه اقتصادی کشور مورد توجه قرار گرفته است(پارسا و باقری،1387). لگوم ها از نظر حجم تولید غلات به دلیل تولید کربوهیدرات ها که بخش عمده رژیم غذایی انسان و دام را شامل می شوند، مهم ترین گیاهان هستند. از طرف دیگر بر اساس تعداد جنس و گونه مورد استفاده انسان، بقولات تا به حال پرمصرف ترین خانواده گیاهی هستند، لگوم ها جهت تولید مواد شیمیایی، مواد معطر، الوار سوخت، سرشاخه های علوفه ای، علوفه، گیاهان پوششی، کود سبز، دانه و غذا استفاده می شوند(مجنون حسینی ،1387 ). حبوبات با داشتن پروتئینی در حدود 20 درصد و گاهی بیشتر نقش مهمی در تأمین پروتیئن مورد نیاز انسان دارند. در کشورهایی که تولیدات دامی و محصولات کشاورزی آن ها کم است حبوبات در تغذیه انسان می توانند یک مکمل غذایی خوبی برای غلات محسوب شوند. میزان پروتئین در غذاهای حیوانی معمولاً کمتر از میزان پروتئین در منابع گیاهی است ولی پروتئین های موجود در غذاهای حیوانی به علت داشتن تعداد اسید آمینه های بیشتر و مقدار بیشتر اسید آمینه، باارزش تر از پروتئین های گیاهی هستند (مجنون حسینی، 1375). با ترکیب پروتئین های گیاهی و حیوانی می توان کمبود اسیدهای آمینه را برطرف کرد، بنابراین در مواردی که پروتئین غلات و حبوبات با هم مصرف شوند توازن اسیدهای آمینه و مخلوط پروتئین از نظر کیفیت بهتر از حالتی است که هر کدام به تنهایی مصرف می شوند (کوچکی، 1368). هم چنین این گیاهان به عنوان گیاهان جایگزین، باارزش هستند اما در شیوه های زراعی و تحقیقات کشاورزی کمتر مورد توجه واقع شده اند (احمدی، 1387). دانه های خشک و خوراکی لگوم ها را حبوبات می گویند.
زراعت حبوبات سریع ترین راه افزایش تولید پروتئین در کشورهای در حال توسعه آسیا، آفریقا و آمریکای لاتین است. پتانسیل عملکرد حبوبات بالا و به 3000 – 2500 کیلوگرم در هکتار می رسد ولی بنا به دلایلی از جمله عوامل بوم شناختی، فقدان فرصت و موقعیت برای تولید حبوبات، ضعف در فناوری پس از برداشت، کمبود تحقیقات بنیادی، محدودیت اقتصادی – اجتماعی، فقدان مدیریت زراعی مناسب و عدم دسترسی کافی به بذور اصلاح شده و باکتری های ریزوبیوم میزان عملکرد آن ها در اکثر کشورها پایین است. حبوبات در حاصل خیزی خاک مؤثر بوده و علاوه بر عدم نیاز چندان به نیتروژن، هر ساله مقادیری نیتروژن از طریق فرآیند تثبیت به خاک می افزایند. این گیاهان به دلیل کوتاهی فصل رشد و لطافت بقایای گیاهی بر جای گذاشته، گیاهان مناسبی برای قرار گرفتن قبل از محصولات پاییزه و پس از محصولات وجینی و دیررس هستند (باقری و همکاران، 1376). شاخص برداشت پایین در این گیاهان باعث شده مواد تولیدی کمتری از بخش های رویشی به غلاف ها منتقل شوند هم چنین رشد نامحدود و ریزش گل ها و غلاف ها سبب کاهش عملکرد می گردد.
ماش (Vigna radiate (L.) Wilczek) یکی از گونه‌های خانواده بقولات می‌باشد که دانه آن به واسطه داشتن 27-24 درصد پروتئین و حدود 340 کالری انرژی که از مصرف 100 گرم دانه خشک آن حاصل می‌شود از منابع مهم تأمین‌کننده پروتئین گیاهی برای انسان به شمار می‌رود (کوچکی و بنایان اول، 1372).
ماش از معمول‌ترین گیاهانی است که در اکثر مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری ایران بعد از برداشت گندم کشت شده و قبل از شروع کشت پائیزه برداشت می‌شود. ماش به علت دوره رشد و نمو کوتاه، قابلیت تثبیت نیتروژن هوا، تقویت زمین و جلوگیری از فرسایش خاک بر سایر گیاهان به منظور کشت دوم برتری دارد. این گیاه می‌تواند در بعضی مناطق به شرطی که توجیه اقتصادی داشته باشد به صورت کود سبز در تناوب‌های زراعی جهت نیل به کشاورزی پایدار به کار گرفته شود. (مجنون حسینی، 1387).
1-2- فرضیه های تحقیق
1- کود زیستی ازتوباکتر تأثیر مثبتی بر عملکرد و اجزای عملکرد و خصوصیات ریخت شناسی و صفات کیفی ماش دارد.
2- ماش به مقادیر مختلف بیوسوپر جاذب عکس العمل نشان می دهد.
3- اثرات متقابل کود زیستی ازتوباکتر و بیوسوپر جاذب بر روی عملکرد و اجزای عملکرد و خصوصیات ریخت شناسی گیاه ماش مؤثر است.
1-3- اهداف تحقیق
الف- مقایسه تأثیر کود زیستی ازتوباکتر و بیو سوپر جاذب بر عملکرد گیاه ماش
ب- مطالعه تأثیر کود زیستی ازتوباکتر بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه ماش
ج- کاهش و یا حذف مصرف کودهای شیمیایی در راستای کشاورزی پایدار
د- افزایش تولید و عملکرد در واحد سطح و تأمین نیازهای غذایی انسان و سایر موجودات زنده.
1-4- گیاه ماش
ماش از حبوبات با ارزش بوده و سرشار از فسفر (326 میلی‌گرم در هر گرم دانه) است. دانه آن به صورت کامل، لپه و یا آرد شده مورد استفاده قرار می‌گیرد. دانه ماش حدود 25-24 درصد پروتئین و مقادیر متنابهی کربوهیدرات (7/56 درصد)، مواد معدنی (1/4 درصد) و ویتامین (کاروتن، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین و غیره) دارد. پروتئین ماش تمام اسید آمینه‌های ضروری را دارد. در مقایسه با انواع لوبیاها، ماش بسیار قابل هضم، خوش طعم و خوشمزه‌تر است. دانه‌های رسیده آن به صورت پخته در تهیه سوپ و خورشت، دانه‌های سبز آن در تهیه کنسرو و جوانه‌های سبز شده ماش سرشار از ویتامین ث و مقدار زیادی تیامین و ریبوفلاوین هستند که در تهیه انواع غذا و سالاد در کشورهای آمریکا و چین هواداران بسیار دارد. افزودن 30 درصد آرد ماش به رشته فرنگی، بدون ایجاد تغییرات ساختار در ماکارونی، در بهبود فقر غذایی مردم هندوستان موثر گزارش شده است.
واویلوف ماش را از جنس فازلوس (با نام علمی Phaseohus aureus) معرفی کرد، در حالی که ویلسزک آن را تحت جنس ویگنا (Vigna) طبقه‌بندی نمود . در جنس فازلوس لوله مادگی (خامه) خمیده، کرک دار و در زیر کلاله قرار دارد در حالی که، در جنس ویگنا خامه کم و بیش راست می‌باشد و طویل و دورتر از کلاله قرار دارد. جنس ویگنا را ساوی کشف کرد. ماش سبز از هندوستان و آسیای مرکزی منشاء یافته و به احتمال قوی اولین منطقه اهلی شدن ماش سبز هندوستان است، زیرا تنوع زیادی از فرمهای زراعی و وحشی این گیاه در آنجا یافت شده است. (مجنون حسینی ،1388). همچنین فرمهای وحشی ماش سبز در سطح وسیعی از مناطق گرمسیری جنوب، جنوب شرقی، شرق آسیا و شمال استرالیا پراکنده هستند. گونه وحشی vigna radiata var. sublobatus که در هندوستان و اندونزی می‌روید، به احتمال زیاد به عنوان جد ماش سبز و سیاه شناخته شده است. جنس ویگنا در مناطق گرمسیری انتشار دارد و مشتمل بر حدود 150 گونه است که اکثر آنها در آسیا و آفریقا هستند. فاریس به نقل از مجنون حسینی (1388) گزارش نموده است که فقط هفت گونه این جنس زراعی هستند، دو گونه منشاء آفریقایی (vigna radiata, vigna subterranean) و 5 گونه منشاء آسیایی (V. umbellate, (V.mungo ,V. unguicilata, V. aconitifolia, V. anaularis) هستند جنس vigna radiate دارای سه زیر گونه است:
V.indicus-واریته‌هایی دیررس با وزن هزار دانه 30-15 گرم هستند.
V.iranicus–واریته‌هایی متوسط‌رس با وزن هزار دانه 40-35 گرم دارد.
V.chinensis-واریته‌هایی زودرس با وزن هزار دانه 80-60 گرم دارد.
کاه و کلش ماش در تغذیه دام‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و تولید سنگینی و یا چاقی در دام نمی‌کند. کاشت ماش به عنوان کود سبز به منظور تقویت زمین معمول است و چون گیاهی لگوم بوده قابلیت تثبیت نیتروژن جوی به میزان 100-50 کیلوگرم در هکتار را دارد. ماش به علت داشتن دوره رشد کوتاه، مناسب تناوب زراعی در زراعتهای فشرده است، همچنین در جلوگیری از فرسایش خاک مفید شناخته شده است. سطح زیر کشت ماش در جهان حدود 5/2 میلیون هکتار است و سالانه 8/1 میلیون تن محصول دانه خشک تولید می‌کند. متوسط عملکرد ماش در جهان بین 770-580 کیلوگرم در هکتار گزارش شده است. سطح زیر کشت ماش در ایران حدود 25 هزار هکتار و عملکرد متوسط آن 750 کیلوگرم درهکتار می باشد. 75 درصد تولید جهانی ماش متعلق به هندوستان می‌باشد و کشورهای برمه (میانمار)، تایلند و اندونزی از تولیدکنندگان عمده آسیایی آن بشمار می‌روند. ماش ایران به طور پراکنده در آذربایجان، خراسان، اصفهان، فارس، خوزستان و استانهای شمالی به صورت آبی و در کوهپایه‌های گرگان به صوردت دیم کشت می‌شود( پارسا و باقری ،1387).

1-5- توصیف گیاه‌شناسی
ماش(Vigna radiate (L.) Wilczek ) گیاهی یکساله، یا بالا رونده به طول 90-45 سانتی‌متر بوده، ساقه‌ها زاویه دار با شاخه و برگ متعدد، کرک دار و در برخی نژادها ساقه پیچک‌دار است. ساقه اصلی ماش کم و بیش ایستاده ولی شاخه‌های فرعی نیمه ایستاده هستند. انواع ماش فرم بوته‌ای گل انتهایی و رشد محدود بوده، ولی انواع بالا رونده به طور معمول گل غیر انتهایی و رشد نامحدود می‌باشند. ریشه ماش مستقیم با گره‌های درشت روی آنها، برگ‌ها سه برگچه‌ای به رنگ سبز روشن یا تیره دارای دمبرگ بلند و پهنک بیضی شکل می‌باشند. در زیر برگ ماش زائده‌های قندی وجود دارد که مورد توجه زنبورعسل قرار می گیرد. گل آذین ماش به صورت خوشه متراکم و جانبی بر روی دمگل بلند قرار گرفته که دارای 20-10 گل (در ماش سبز و 6-5 گل در ماش سیاه) است که تنها 8-5 عدد آنها باز شده و تبدیل به میوه می‌شوند. شکوفایی گلها از کنار گل آذین شروع می‌شود. گلهای ماش کوچک (5/1-1 سانتی متر) به رنگ لیمویی زرد است. غلاف‌ها استوانه‌ای کمی خمیده، سبز رنگ و کرک‌دار به طول 15-5 سانتی‌متر هستند. در ماش سیاه غلاف‌ها کوتاه‌تر به طول 6-4 سانتی‌متر و به طور معمول کرک بیشتری روی آنها وجود دارند. رنگ غلاف‌ها در گونه ماش سبز پس از رسیدن به سبز مایل به قهوه‌ای، خاکستر یا زرد تیره و در ماش سیاه به رنگ سیاه تغییر رنگ می‌دهند. تعداد غلاف بارور در هر گل آذین بین 24-1 عدد متغیر می‌باشد و در هر غلاف تعداد 19-5 دانه به رنگ سبز روشن، سبز تیره (Green gram)، قهوه‌ای، سیاه(Black gram) و یا زرد طلایی (Golden bean) تشکیل می شود. وزن هزار دانه ماش بین 7/98-9/15 گرم، متغیر بوده ولی به طور معمول 40 گرم گزارش شده است.
نحوه جوانه زدن بذر ماش بالای زمین (اپی جیل) است. گلها 8-6 هفته بعد از خروج جوانه‌ها از خاک ظاهر شده و گرده افشانی در آنها کاملاً خودگشن بوده، ولی گاهی تا 42 درصد گرده‌افشانی تا قبل از باز شدن گلها رخ      می دهد (پدیده کلیستوگامی). چنانچه به هنگام گرده‌افشانی، آب و هوا بارانی باشد تشکیل دانه‌ها تحت تأثیر قرار گرفته و دانه کمتری تولید خواهد شد. بذرهای رسیده ماش سبز حدود 4 ماه پس از کاشت آماده برداشت می‌شوند. برای ژنوتیپ‌های مختلف ماش طول دوره رشد

میزان آب قابل استفاده و متعارف برای ساکنین مناطق تحت تاثیر کاهش پیدا می­ کند. به عبارتی تعادل بین تقاضا و منابع موجود بر هم می­خورد. در منطقه مورد مطالعه دو رودخانه تالار و سیاه رود جریان دارند استفاده از آب این رودخانه ها به دلیل هزینه بالا و نیاز به ساخت کانال کمتر مرسوم است مگر در مناطقی نزدیک به رودخانه و از طریق پمپاژ، که به دلیل وارد شدن فاضلاب های شهری و صنعتی از کیفیت پائینی برخوردار است. این نکته شایان ذکر است که آب رودخانه­های موجود در منطقه دارای رسوبات بسیار زیادی هستند و آبیاری زمین­ها با آب این رودخانه­ها موجب تغییر بافت خاک زمین کشاورزی در بلند مدت می­شود و تخریب ادوات پمپاژ را نیز به دنبال دارد. بنابراین با توجه به این مسائل و آسانی و هزینه کم حفر چاه به دلیل سطح ایستابی بالا بهره ­برداری از آب زیرزمینی دارای روند صعودی بوده که این موجب کاهش سطح ایستابی و کاهش کیفیت آب زیرزمینی در بلند مدت می­شود و در مناطق ساحلی موجب لب شور شدن آب زیرزمینی می­شود. بنابراین بهتر است روند تغییرات کمیت و کیفیت آب زیرزمینی در طی زمان بررسی شود. که آیا روند معنی­داری داشته است و یا نه و در صورت وجود تغییرات اساسی، راهکارهای مدیریتی پیشنهاد داده شود. لذا در این تحقیق با بهره گرفتن از اخذ اطلاعات از سازمان آب منطقه­ای استان مازندران و تجزیه و تحلیل داده ها، اطلاعاتی در این زمینه بدست آمده است. با دانش به اطلاعات موجود روند شوری در آبهای زیرزمینی موجود در منطقه رو به افزایش می­باشد. یکی از گزینه هایی که در این تحقیق مورد نظر بوده است تا بتوان مشکل منابع آبی موجود در منطقه (در صورت وجود) را حل نمود استفاده از روش­های نمک زدائی از آب های شور زیرزمینی (به دلیل نفوذ آب دریای خزر به درون چاه های آب های زیرزمینی) بوده است. با بهره گرفتن از روش­های چندمعیاره تصمیم ­گیری بهترین روش نمک­زدائی را در سال های 1996-2050 در جهت استفاده از آب­های شور موجود در منطقه در جهت افزایش منابع آبی شیرین در دسترس ارائه خواهیم داد.
1-1-تعریف مسئله
حفر چاه های متعدد آب و برداشت بیش از اندازه آب­های زیرزمینی در بخش­هایی از نوار ساحلی مازندران سبب نفوذ آب شور در مناطق ساحلی و بالا رفتن هدایت الکتریکی آب چاه­ها شده است. در مناطق ساحلی سفره­ی آب شیرین بر روی سفره­ی آب شور واقع شده است. بهره ­برداری بیش از اندازه از سفره­های آب شیرین منجر به کاهش فشار آب شیرین بر آب شور گردیده در نتیجه سفره­ی آب شور پیشروی می نماید و چاه­ها شور می­گردند. در تمام مناطقی که سفره­های آب ساحلی با آب­های شور دریاها، دریاچه ها و منابع آب شور در تماس هستند، به واسطه شرایط خاص طبیعی، آب­های شیرین به طرف آب­های شور جریان دارند و در این جهت تخلیه میشود. به عبارت دیگر یک جریان آب شیرین از خشکی به سمت دریا و منابع آب شور جریان دارد، مگر آن­که با بهره برداری بیش از حد از منابع آب شیرین این حالت تغییر نماید. در بعضی از موارد حتی جریان آب شور به سمت ساحل ایجاد می­شود. پیشروی آب شور می تواند در اثر عوامل متعدد صورت گیرد. در مطالعه­ای که توسط فاطمی و آشتیانی (1387) و رحمانی (1389) صورت گرفته است مشخص شده که حوضه تالار در قسمت­های غربی به شدت تحت تاثیر هجوم آب شور قرار دارد. به عبارتی نتایج شبیه­سازی پیشروی آب شور دریا در این ناحیه نشان داد که در ناحیه غربی زیر حوضه تالار ارتفاع فصل مشترک به سمت بالا حرکت کرده است و سبب تشکیل مخروط رو به بالا شده است. به دلیل وسعت زیاد و هم چنین به دلیل به شدت تحت تاثیر بودن انتقال آلاینده­ها در این ناحیه نسبت به پیشروی آب شور و نوسانات سطح آب دریا و هم چنین نزدیکی این منطقه به دریای خزر بررسی مشکلات منابع آب منطقه ساحلی در این ناحیه و ارائه راه کارهایی برای برطرف نمودن مشکل آن بسیار حائز اهمیت می­باشد. از طرفی جهت مشخص نمودن مسیر مناسب برای برطرف نمودن مشکل کمبود آب در دسترس، نیاز است تا از روش­های برنامه ­ریزی مناسب استفاده شود.
در استان مازندران به خصوص در شهر ساری مقدار بارش به اندازه کافی و یا حتی در بعضی از مواقع بیش از اندازه مورد نیاز، ریخته شدن سالانه مقدار زیادی آب از رودخانه ها به درون دریای خزر، وجود آب بندان و غیره و از طرفی وجود مقدار کافی منابع آب سطحی و زیرزمینی در منطقه پائین دست حوضه تالار، یک سوال بسیار عمده ای را در ذهن خواننده ایجاد می نماید که چرا به بررسی امکان استفاده از آب شور با بهره گرفتن از واحدهای نمک زدایی با هزینه های مختلف و بیش از حد معقول برای حوضه تالار و ساکنین آن پرداخته شده است. پاسخ سوال را می توان به این صورت داد:
شورای عالی علوم تحقیقات و فناوری (عتف) به منظور تسهیل در فرایند تأمین مالی و اجرای طرح های کلان، دستگاه های اجرایی کشور را موظف کرد میزان هم‌راستایی طرح های کلان ملی حوزه پژوهش و فناوری را با اهداف و ماموریت های خود و همچنین میزان نیازمندی به نتایج و دستاوردهای آن را به دبیرخانه شورا گزارش کنند.
مزایا و دستاوردهای طرح‌های کلان
انتخاب طرح‌های کلان پژوهش و فناوری و ایجاد همگرایی بین فعالیت‌های علمی و فناورانه کشور با تزریق منابع مالی بصورت هدفمند، یکی از رهیافت‌هایی است که توسط بسیاری از کشورها مورد بهره‌برداری قرار گرفته است. براساس نظر سازمان همکاری و توسعه اقتصادی، طرح علمی کلان، طرحی است که از نظر اهمیت، حیطه کار و پیچیدگی در حدی است که یک تلاش مشارکتی و هماهنگ بین عناصر و بازیگران مختلف را نیاز دارد و همچنین نیازمند منابع مالی، تجهیزات، تسهیلات، نیروی انسانی و پشتیبانی ویژه‌ای جهت انجام خواهد بود. اجرای طرح های کلان از یک سو با مشارکت دادن محققان و پژوهشگران و از سوی دیگر بهره‌‌گیری از توانمندی‌های دستگاه‌های اجرایی و ایجاد شرکت‌های دانش بنیان می‌تواند در کاهش شکاف علمی و فناوری کشور نقش حیاتی ایفاء کند.
طرح کلان ملی چیست
بر اساس ” بند 1″ کلیات آیین نامه اجرایی طرح های کلان ملی مصوب شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری “طرح کلان ملی” طرحی است که: 1- ارزش افزوده فراوان ایجاد می­ کند و منافع مختلف برای جامعه شامل مزایای اجتماعی، بهداشتی، اقتصادی و فرهنگی را در بردارد. 2- مبتنی بر توسعه علوم و فناوری های مستقر بر لبه دانش یا بومی سازی آن ها باشد. 3- اندازه و هزینه طرح عموماً فراتر از حیطه و توان یک بخش یا نهاد خاص باشد. 4- هم راستا با اولویت های ملی باشد. 5- همکاری نهادها و سازمان های مختلف در طرح را در برگیرد. 6- توسعه و هم­افزایی میان اهداف آموزشی و تحقیقاتی را موجب شود. 7- شامل طیف گسترده­ای از طرح های تحت حمایت طرح اصلی باشد.
عناوین طرحهای کلان ملی در حوزه پژوهش و فناوری
با توجه به نقش شورای عالی عتف در برنامه ریزی برای توسعه علم و فناوری، دبیرخانه این شورا از ابتدای سال 1389 تصویب طرحهای کلان ملی را مهمترین وظیفه خود دانست. در این راستا ابتدا معیارهای ارزیابی و انتخاب طرح های کلان ملی پژوهش و فناوری تدوین و هر یک از کمیسیونهای تخصصی شورای عالی با توجه به معیارهای مصوب و همفکری صاحبنظران دانشگاهی و خبرگان دستگاه های ذیربط، طرح های کلان ملی پژوهش و فناوری را انتخاب کردند.
دبیرخانه شورای عالی عتف با توجه به پیشینه و فعالیت‌های صورت گرفته در کمیسیون‌های تخصصی در دی‌ماه 1390 تعداد 37 طرح کلان ملی پژوهش و فناوری را با همکاری دستگاه‌های اجرایی تدوین کرد و در کمیسیون دائمی به تصویب رساند. بدین ترتیب تا پایان سال 1392 تعداد 47 طرح کلان ملی پژوهش و فناوری به تصویب شورایعالی رسید.
یکی از موضوعاتی که بعنوان طرح کلان از آن یاد می شود شامل بند 43 این عناوین بوده و طبق مصوبه برابر است با:
.

دانش و فناوری استفاده از آب دریا و آبهای شور برای استفاده در کشاورزی، شرب و صنعت.
این تحقیق در واقع مقدمه ای در جهت عملی ساختن بند شماره 43 از عناوین انتخابی می باشد.
مشکلاتی که گریبانگیر طرح های کلان ملی هستند
با گذشت حدود دو سال از شروع طرح های کلان پژوهش و فناوری، مشکلات و چالش‌های مختلفی از جمله عدم قطعیت در تخصیص منابع مالی طرح‌های کلان به صورت هدفمند، مطمئن و پیوسته، عدم شفافیت در فرایند تصویب طرح ها، مشخص نبودن حقوق مالکیت فکری طرح های کلان، تغییرات پی‌درپی در سطوح راهبردی و مدیریتی طرح‌های کلان، نبود سیستم جامع حسابداری بهای تمام شده و مالی طرحهای کلان در دبیرخانه شورای عالی عتف و عدم پاسخگویی مناسب مالی مجریان طرحهای کلان به دبیرخانه و عدم وجود روش‌شناسی خاص تدوین اسناد راهبردی طرح‌های کلان در حوزه فناوری‌های نرم (علوم انسانی) گریبان‌گیر این طرح‌ها هستند. با توجه به این مشکلات و چالشها، در اولین جلسه شورای عالی عتف در دولت یازدهم، به منظور تسهیل در فرایند تامین مالی و اجرای طرحهای کلان مقرر شد دستگاه های اجرایی میزان همراستایی طرح های کلان با اهداف و مأموریت های خود و همچنین میزان نیازمندی آنها به نتایج و دستاوردهای طرح های کلان را به دبیرخانه شورا گزارش کنند.
لذا در این تحقیق سعی شده است تا در یک سطح کوچکتر (بعبارتی در مسافت کمتر یا در نزدیک ترین منطقه ای که مشکل شوری وجود دارد و یا در حال بروز می باشد تا نزدیک ترین مصرف کنندگان (ساکنین بخش های پائین دست حوضه تالار)، شوری کمتر (مخلوط شدن آب دریا با آب زیرزمینی) و بطور کل مقیاسی کمتر در مقایسه با دریای خزر تا استان سمنان) و با در نظر گرفتن شوری بسیار کم تر از حد واقعی (شوری کمتر نسبت به آب دریای خزر) شماتیکی از آینده و امکان استفاده از آب شور دریای خزر با بهره گرفتن از واحدهای نمک زدائی در گذشته (اگر قرار بود تاسیساتی در گذشته ایجاد شود)، در حال حاضر و در آینده (افق 2020 و 2050) طرح ریزی شود. آنچه که می تواند بعنوان دلیل اصلی برای انتخاب منطقه دشتی واقع در پائین دست حوضه تالار ذکر شود، را می توان به مخلوط شدن آب زیرزمینی به آب دریا در منطقه غربی منطقه نسبت داد، که می تواند جهت ارائه شماتیک مذکور بهترین گزینه باشد. از طرفی در این تحقیق با دانش بر هدف اصلی که به نوعی ارائه راه حلی در جهت برطرف نمودن مشکل کمبود آب در سال های آتی می باشد سعی شده مسیری با عنوان امکان سنجی استفاده از آب شور در پائین دست حوضه تالار دنبال شود. امکان سنجی استفاده از آب شور به دو صورت تعریف می شود: 1- مقایسه روش های مختلف استفاده از منابع آبی موجود در منطقه در کنار گزینه استفاده از آب شور، 2-مقایسه گزینه های مختلف استفاده از آب شور در منطقه مورد مطالعه. در این تحقیق گزینه دوم را مورد بررسی قرار داده­ایم. به این نحو که اگر امکان استفاده از آب شور (در صورت وجود) میسر باشد لذا می­توان یک نظام کلی برای استفاده از آب شور (از طریق آب شیرین­کن ها) در هر کدام از بخش های شرب، کشاورزی و صنعت ابلاغ نمود. به عبارتی امکان­سنجی استفاده از آب شور را با بهره گرفتن از مسیر ذکر شده انجام داده، در نهایت اگر جواب حاصل شد به این معنی است که می توان از آب شور موجود در منطقه استفاده نمود. از طرفی علاوه بر آنچه که در رابطه با طرح کلان ملی اشاره شده است، مطالبی در ذیل مطرح شده است که به نوعی ضرورت اجرای طرح های شیرین نمودن آب دریا را در نواحی ساحلی (چه به عنوان انجام شماتیکی از یک طرح بزرگ و چه به عنوان انجام عملیات در سطوح بزرگتر برای خود منطقه) و در نواحی غیر ساحلی بیشتر می­نماید. نواحی شمالی، جایی که همیشه به‌عنوان پرباران‌ترین منطقه کشور شناخته می‌شد، حالا با مشکل کم‌آبی مواجه است. ساکنان تعدادی از روستاهای استان مازندران، آب آشامیدنی ندارند و کم‌آبی، برخی از شالیزارهای استان را خشک کرده است. به این‌ترتیب، استانی که همیشه به‌دلیل سرسبزی و روزهای بارانی طولانی، یکی از مناطق جذاب برای گردشگران داخلی شناخته می‌شد، این روزها در حال از دست دادن بخشی از طراوت و جذابیتش است. مسئولان استان مازندران هنگام تشریح دلیل اصلی بروز بحران کم‌آبی در برخی از مناطق این استان، یک توضیح بیشتر ندارند؛ کاهش بارندگی‌ها. مدیرعامل اسبق سازمان آب منطقه‌ای مازندران، علت کم‌آبی امسال در این استان را کاهش 20‌ درصدی بارندگی‌ها و در نتیجه کاهش 50‌ درصدی آب‌دهی رودخانه‌ها اعلام می‌کند.

رویشی، تولید گل و تشکیل میوه را تحت تاثیر قرار داده(جیتش و همکاران، 2006) و ارتباط و همبستگی غشاهای سلولی و فعالیت آنزیم­ها و دستگاه فتوسنتز را مختل می­ کند. بنابراین در بسیاری از مناطق خشک و نیمه­خشک جهان، افزایش تحمل شوری به منظور تولید پایدار محصول، امری ضروری است و می ­تواند منجر به ثبات عملکرد در خاک­های شور شود(میلر و همکاران، 2009). یکی از تغییرات بیوشیمیایی که تحت تنش شوری اتفاق می­افتد، تولید بیش از حد رادیکال­های فعال اکسیژن ROS ( Reactive oxygene species ) می­باشدROS .ها در غلظتهای بالا برای سلول سمی هستند و می­توانند به طور جدی به کلروفیل II ، پروتئینها، لیپیدهای غشایی و اسیدهای نوکلئیک آسیب برسانند. تولید این ترکیبات نظیر پراکسید هیدروژن (H2O2 ,Hydrogen peroxide )، سوپراکسید (O2¯, Superoxide ) و رادیکال هیدروکسیل(HO¯ ,Hydroxil) باعث اکسیداسیون پروتئین­ها، DNA و لیپیدها می­شود(مودونالد، 1999). ROSها عموماً در غلظت­های پایین در ارگانل­ها تولید می­شوند اما در طی تنش، سرعت تولید آنها افزایش می­یابد. از این رو سلول مکانسیم­های آنتی­اکسیدانت را به منظور ایجاد تعادل بین تولید و تجزیه­ی ROS ها درخود ایجاد کرده است. اجزای ابتدایی این مکانیسم شامل آنتی­اکسیدانت­ها با وزن مولکولی پایین ) آسکوربات (Ascorbate)، گلوتاتیون(Glotathion) ، کارتنوئید (Cartenoeid) ، فلاونوئید (Flavnoeid) و توکوفرول(Tocopherol)
(، آنزیم­ها ) سوپراکسید دیسموتاز (SOD: SuperOxide Dismutase) ، کاتالاز (Catalase)،گلوتاردوکسین (Glutaredoxins)، گلوتاتیون پراکسیداز و پراکسیدازهای دیگر ( و آنزیمهای دخیل در سیکل آسکوربات-گلوتاتیون )گلوتاتیون ردوکتاز (GR, Glotathion Reductase) ، آسکوربات پراکسیداز (APX, Ascorbate Peroxidase)، مونودهیدروآسکوربات ردوکتاز (MDHAR, Monodehydro Ascorbate Reductase) و دهیدروآسکوربات ردوکتاز (DHAR) می­باشند. در این میان MDHAR یک آنزیم با کوآنزیم فلاوین آدنین دی نوکلئوتیدی (FAD) است که به فرم آیزوزیم­های کلروپلاستی، میتوکندریایی و سیتوسولی یافت می­شود. MDHAR برای مونودهیدروآسکوربات (MDHA) که پذیرنده­ی الکترون این آنزیم است، بسیار اختصاصی عمل می­ کند. و NADPH بخشنده­های الکترون برای این آنزیم محسوب می­شوند، حال آنکه از بین این دو MDHAR ، NADH را ترجیح می­دهد. باززایی فرم احیاشده­ی آسکوربات در سیکل آسکوربات – گلوتاتیون توسط این آنزیم انجام می­گیرد.
اعضای تیره ی Poaceae از رده­ی تک­لپه­ایها، به عنوان گیاهانی با مقاومت بیشتر به تنش­های محیطی شناخته شده ­اند(گرانتز و همکاران، 1995). آلوروپوس لیتورالیس گونه­ای متعلق به این تیره است که این قابلیت را دارد که به عنوان یک منبع مهم ژنتیکی برای برنامه ­های بیوتکنولوژی، به منظور بهبود مقاومت به شوری در گیاهان مهم زراعی مثل گندم و برنج، مورد استفاده قرار گیرد. این گیاه یک هالوفیت چند ساله، از خویشاوندان نزدیک گندم است و به صورت علف هرز در مرداب­ها و مناطق شور وخشک رشد می­ کند. آلوروپوس حاوی ژنوم دیپلوئید (2n=2X=14) با اندازه ی حدود 342Mb می باشد(کایا و همکاران، 2002). این گیاه قادر است نمک را توسط غدد نمکی به خارج ترشح کند و به این ترتیب شوری را تا 1 درصد، به خوبی تحمل می­ کند. علاوه بر این، فتوسنتز در این گیاه از نوع متابولیسم C4 است که به آن انعطاف پذیری بیشتری در برابر تنشهای شوری و خشکی می­دهد. با توجه به تحمل شرایط محیطی دشوار، این گیاه واجد خصوصیات فیزیولوژیکی و مولکولی برجسته­ای است که می ­تواند به عنوان منبعی برای شناسایی ژنهای جدید و مفید مقاوم به تنش، از جمله شوری جهت بهبود و اصلاح عملکرد محصولات زراعی مورد استفاده قرار گیرد (گرانتز و همکاران، 1995).
دانش مهندسی ژنتیک یا DNA نوترکیب در اوایل سال 1970 پس از کشف آنزیم­های برش­دهنده اسیدهای نوکلئیک، روش تعیین توالی نوکلئوتیدهای مولکول DNA ، پلاسمید و ناقل­های ویروس برای مهندسی ژنتیک پایه­گذاری شد و اولین گیاه تراریخت مقاوم به بیماری­ها در سال 1986 ایجاد گردید. سپس تکنولوژی تولید این گیاهان به سرعت پیشرفت نمود به طوریکه در حال حاضر سالیانه صدها گیاه تراریخت با خصوصیات جدید تولید می­شوند. تکنولوژی انتقال ژن، یک ابزار قدرتمند برای افزایش دانسته­های ما در مورد پتانسیل شبکه­ی دفاعی در برابر آسیب­های به وجود آمده در اثر تنش را فراهم می­آورد(ساکیهاما و همکاران، 2002). بررسی­های گیاهان تراریخته حاوی ژن­های آنزیم­های آنتی­اکسیدانت، افزایش مقاومت این گیاهان به آسیب­های آنتی­اکسیداتیو را نشان داده است(ساکیهاما و همکاران، 2002).
 
1-کلیات

شوری
1-1-1-مقدمه
شوری عبارت از حضور بیش از اندازه نمک­های قابل حل و عناصر معدنی در محلول آب و خاک است که منجر به تجمع نمک در ناحیه ریشه شده و گیاه در جذب آب کافی از محلول خاک با اشکال روبه رو می­شود . خاک شور به خاک­هایی اطلاق می­شود که بیش از 1 /0 درصد نمک داشته باشند. حد بحرانی نمک برای گیاهان 5/0 درصد وزن خاک خشک می­باشد(ابوگادالله، 2010).
شوری خاک یکی از عوامل غیرزنده­ی حساسی است که عملکرد محصول را در نواحی خشک و نیمه خشک تحت تاثیر فرار می­دهد. 4/3 سطح زمین حاوی آب­های شور می­باشد، بنابراین عجیب نیست که مقدار قابل توجهی از سطح زمین، تحت تاثیر نمک باشد. نزدیک به 800 میلیون هکتار از خشکی­های کره­ی زمین در شرایط شوری قرار دارند(مانس و تستر، 2008). میزان اراضی تحت شرایط شوری در ایران در حدود 24 میلیون هکتار گزارش شده است که معادل 15 درصد زمین­های کشاورزی کشور است(شاکر، 1996). شوری، خاک­هایی را که حاوی غلظت­های مشخصی از نمک­های محلول هستند را تحت تاثیر قرار می­دهد و می ­تواند رشد و حیات گیاه را تحت تاثیر قرار دهد(مانس و تستر، 2008) و سبب سمیت در گیاه شود. در کشاورزی شوری اثر منفی روی رشد وعملکرد اقتصادی بسیاری از محصولات مهم دارد (مس و هافمن، 1997، یوکوییو همکاران، 2002 و ویدایانتان و همکاران، 2003) .
مشخصه­های یک خاک شور، سطوح سمی کلریدها و سولفات سدیم آن است. مساله­ی شوری خاک به واسطه­ی آبیاری، زهکشی نامناسب، پیشروی دریا در مناطق ساحلی و تجمع نمک در نواحی بیابانی و نیمه بیابانی در حال افزایش است (احمدی­خواه 1389). بنابراین می­توان گفت که در آینده، شوری تهدیدی برای تامین غذا می­باشد. لذا برای غلبه بر این مشکل، تلاش بر این است تا گونه­های متحمل به شوری را با ارزش­های اقتصادی و اکولوژی در خاک­های شور تولید کنند(رزما و فلاورز، 2008).
1-1-2 اثرات شوری بر روی گیاهان
عدم توانایی گیاه برای جابجایی از زیستگاه طبیعی خود، سبب شده است که گیاهان متحمل شرایط نامطلوب بسیاری چون شوری، خشکی و دمای بالا شوند. داشتن خصوصیتی مانند تحمل به شوری، گیاهان را قادر به رشد و تکمیل چرخه­ی زندگی خود در محیط دارای غلظت زیاد نمک محلول می­سازد.
شوری برای رشد گیاه یک عامل محدودکننده است، زیرا سبب محدودیت­های تغذیه­ای از طریق کاهش جذب فسفر، پتاسیم، نیترات و کلسیم، افزایش غلظت یون­های درون سلول و تنش اسمزی می­گردد. جذب یون­های سمی به ویژهNa+ و Cl–با جذب سایر یون­های مغذی به ویژه K+ و Ca2+ رقابت می­نماید و موجب کاهش غلظت این یون­ها در گیاهان می­شود(خان، 2008). در نتیجه با افزایش غلظت یون­های سدیم و کلر و کاهش غلظت پتاسیم رشد گیاه مختل می­شود.
شوری ثبات یونی گیاه را مختل می­ کند که نتیجه­ی آن افزایش سمیت Na+ در سیتوپلاسم و کمبود یون­های ضروری نظیر K+ است(هاسگاوا و همکاران، 2000). در تنش شوری یون سدیم جذب یون پتاسیم را از سلول­های ریشه، مختل می­ کند. در این شرایط یون سدیم پس از ورود به سلول­ها با غلظت بالا انباشته می­شود که برای آنزیم­ها، سمی و مضر است. همچنین نفوذ یون­های سدیم و کلر در لایه­های آبدار پروتئین از ایجاد پیوند­های غیرکووالانسی در بین اسیدهای آمینه­ی پروتئین ممانعت می­ کند که این موجب تغییر ساختار و از کار افتادن پروتئین­ها و کاهش فعالیت بسیاری از آنزیم­ها از جمله روبیسکو می­گردد(احمدی خواه 1389). به نظر می­رسد این کاهش فعالیت ناشی از اختلال در اسیدیته­ی استرومای کلروپلاست به دنبال خروج یون پتاسیم و همچنین تغییر ساختار فضایی این آنزیم به دلیل آب کشیدگی سلول می­باشد(جسکه، 1984).
فتوسنتز از جمله مهمترین فعالیت­هایی است که تحت تنش، مورد بازدارندگی قرار می­گیرد. شوری از سه طریق سبب کاهش فتوسنتز می­گردد(ونگ و همکاران، 1997 و ملونی و همکاران، 2003) :
الف) کاهش سطح برگ
ب) بسته شدن روزنه­ها،کاهش تبادلات گازی، کمبود دی اکسید کربن و افزایش میزان گونه­های فعال اکسیژن (ROS) در کلروپلاست
ج) نقصان عمل کلروپلاست که بر فعالیت آنزیم­های فتوسنتزی و عمل فتوسیستم­ها تاثیر می­گذارد.
در شرایط تنش شوری تغییرات ساختمانی از جمله کاهش و تعداد روزنه­ها، ضخیم شدن کوتیکول، چوبی شدن زودرس و افزایش قطر و تعداد آوندهای چوبی حادث می­شود(رومرو-آراندا و همکاران، 2001)
1-1-3 -واکنش گیاهان به شوری
مکانیسم سازگاری همه­ی گیاهان به استرس شوری به دلیل غلظت­های بالایNaCl، به عنوان محلول­ترین و گسترده­ترین نمک، شامل تنظیم اسمزی، کاهش غلظت یون­های سمی در سیتوپلاسم از طریق دفع و/یا بیرون راندن Na+، تقسیم Na+ به درون واکوئل و مکانیسم دفاع آنتی اکسیدانت می­باشد. با این حال گیاهان را در ارتباط با تنش شوری به دو گروه هالوفیت (شوررست) و گلیکوفیت (شیرین رست) تقسیم­بندی کرده­اند. گیاهان بومی­خاک­های شور به شوری مقاوم بوده و غلظت­های بالایی از نمک را تحمل می­ کنند و گیاهان حساس به شوری غلظت­های پایین­تری از نمک را تحمل نموده و در غلظت­های بالاتر از حد آستانه، دچار بی­رنگی برگ و کاهش وزن خشک می­گردند(تایز و زایگر، 1381).
 
1-1-3-1- اجتناب و تحمل
گیاهان سازوکارهای مختلفی دارند که از فروپاشی تعادل ترمودینامیکی یا شیمیایی بین محیط بیرون و درون سلول جلوگیری می­ کند. از آن جمله می­توان به سازوکارهای حفاظتی و مقاومتی در جهت اجتناب از تنش و توانایی پروتوپلاسم­های گیاهی برای مقاومت در برابر تنش اشاره کرد. بنابراین مقاومت در برابر تنش شامل کاهش تنش یا اجتناب از تنش و تحمل تنش می­باشد. این دو همان پاسخ دینامیکی گیاه در برابر تنش می­باشند (لارچر، 1995) . به طور کلی تحمل شوری در گیاهان به خصوصیاتی بستگی دارد که می­توان آنها را در سه دسته­ی اصلی جای داد(وینکوو، 1998):
1)جذب و دفع نمک گیاهان از طریق
الف) جلوگیری از ورود نمک
ب) دفع نمک از طریق غدد نمکی
برخی از گیاهان مقاوم به شوری مانع از نفوذ یون­ها به ریشه نمی­گردند، در عوض در سطح برگ­های آنها غده­های نمکی وجود دارد که دفع نمک از این طریق صورت می­گیرد. ترشح نمک از شیوه ­های تنظیمی گیاهان هالوفیت در تحمل به شوری محسوب می­شود(آتکینسون و همکاران، 1967). غده­های نمکی برای ترشح و دفع نمک، تخصص

موضوع:
 

اثرات میدان مغناطیسی محوری و کانال یونی بر انتشار امواج در لیزر الکترون آزاد با ویگلر پیچشی
 

استاد راهنما:
 

دکتر تقی محسن پور
 

استاد مشاور:
 

دکتر سعید میرزانژاد
 

اساتید داور:
 

دکتر خدیجه علوی
 

دکتر فرشاد صحبت زاده
 

 بهمن ماه 1392
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

چکیده              
در این پایان نامه ناپایداری امواج الکترومغناطیس پلاریزه راستگرد و چپگرد و امواج الکترواستاتیک در لیزر الکترون آزاد با ویگلر پیچشی و ترکیب کانال یونی و میدان مغناطیسی محوری بررسی می‌کنیم. ترکیب کانال یونی و میدان مغناطیسی محوری به عنوان عامل عدم واگرایی کانال یونی بکار می رود. با بهره گرفتن از معادلات سیالی رابطه پاشندگی امواج الکترومغناطیس و الکترواستاتیک بدست می‌آوریم. این رابطه پاشندگی به منظور مطالعه برهم کنش ناپایدار امواج به طور عددی برای مدارهای گروه I و II حل
می‌کنیم. حل عددی نشان می‌دهد که نرخ رشد در مدارهای گروه I در حضور کانال یونی و میدان مغناطیسی محوری افزایش می یابد و برای مدارهای گروه II کمی کاهش می یابد.
 
واژه های کلیدی:
لیزر الکترون آزاد، ویگلر پیچشی، کانال یونی، میدان مغناطیسی محوری، رابطه پاشندگی، نرخ رشد.
 فهرست مطالب
عنوان                                                                                                         صفحه
فصل اول- مقدمه ای بر لیزر الکترون آزاد
1-1- مقدمه 2
1-2- اجزاء لیزر الکترون آزاد .4
1-3- اصول کار لیزر الکترون آزاد . 7
1-4- رژیم های عملیاتی لیزر الکترون آزاد.11
1-5- مقدمه ای بر لیزر الکترون آزاد با کانال یونی 12
 
فصل دوم – دینامیک الکترون‌ها در لیزر الکترون آزاد با کانال یونی و میدان مغناطیسی محوری
 
2-1- مقدمه . 17
2-2- دینامیک الکترون‌ها در لیزر الکترون آزاد . 18
2-3- شرط پایداری مدارها . 22
2-4- حل عددی 26
فصل سوم- اثرات میدان مغناطیسی محوری و کانال یونی بر انتشار امواج در لیزر الکترون آزاد با ویگلر پیچشی
3-1- مقدمه 36
3-2- معادلات پایه 37
3-3- نتایج حل عددی.   54
3-3-1- حل عددی برای مدارهای گروه I .   54
3-3-2- نتایج حل عددی برای مدارهای گروه II با 57
3-3-3- نتایج حل عددی برای مدارهای گروه II با 60
 
فصل چهارم- نتیجه گیری
1-4- مقدمه 64
4-5- پیشنهادات.  66
منابع و ماخذ . 67
 
فهرست اشکال
عنوان                                                                                                                   صفحه