در تحقیق دیگری که محققینی مانند کارلسون و آهل اشتروم انجام داده اند یک مدل عملیاتی از اصول تولید ناب ارائه شده است. این مدل وضعیت بکارگیری تولید ناب در صنایع دستی و انبوه را مقایسه و بررسی می کند. در این تحقیق کارلسون و آهل اشتورم مدل خود را به صورت موردی در صنایع سرامیک(به عنوان نمونه از صنایع تولید انبوه) و صنایع تولید میز انگلستان(به عنوان نمونه صنایع دستی) بررسی نموده اند(Ahlstrom & Karlsson, 1996)( (Mieir & Forrester, 2002). در جدیدترین مقاله ای که در سال 2006 توسط بوناویا و مارین در صنایع کاشی و سرامیک اسپانیا انجام شده است به بررسی میزان استفاده از برخی نشانگرهای تولید ناب در صنعت کاشی و سرامیک پرداخته شده است و روابط انان را با اندازه کارخانه سنجیده و تأثیر انان بر عملکرد صنایع این بخش را مورد بررسی قرار گرفته است. این مقاله با عنوان «مطالعه تجربی تولید ناب در صنایع کاشی و سرامیک اسپانیا» در مجله بین المللی مدیریت تولید و عملیات به چاپ رسیده است. نتایج این تحقیق نشان می دهد در بخش کاشی و سرامیک هنوز فعالیتهایی چون تکنولوژی گروهی، کانبان حذف زمان راه اندازی، توسعه کارگران چندوظیفه ای و کارخانه (کنترل) بصری به طور کامل اجرا نمی شوند. در عوض فعالیتهایی چون استانداردسازی عملیات، نگهداری و تعمیرات جامع بهره ور و کنترل کیفیت نسبتاً خوب در حال اجرا می باشند. در این مقاله نیز مانند برخی تحقیقات دیگر مؤلفه های تولید ناب شناسایی شدند و ارتباط آن ها با اندازه شرکت بررسی شد. نتایج این تحقیق نشان دادند که ارتباط ضعیفی بین اندازه شرکت و بکارگیری اصول تولید ناب درآن وجود دارد. همچنین نتایج این پژوهش بیانگر این است که در صنایع کاشی و سرامیک اسپانیا از بین ابزارهای تولید ناب، نگداری بهره­ور جامع و کنترل کیفیت کاربرد زیادی دارند. در مقابل ابزارهای دیگر مانند تکنولوژی گروهی، کانبان، حذف زمان راه اندازی، کارگران چند وظیفه ای و استفاده از گرافها و پانلها برای تولید بصری به ندرت کاربرد دارند(Bonavia & Marin,2006).            7.2.2.  مؤلفه های تولید ناب   همان گونه که مطالعه ادبیات تحقیق تولید ناب نشان می دهد بسیاری از محققین در تحقیقات خود سعی کرده اند تا تحت عناوین مختلف متغیرها و عواملی را شناسایی نمایند که وجود آن ها در کارخانه موجبات ناب شدن آن را فراهم آورد. آن ها در تحقیقات خود تحت عناوینی چون مؤلفه، ابزار، فاکتور و … به معرفی ابزارها، روش ها، اصول و عواملی پرداخته اند که در ناب شدن یک کارخانه اثر گذار هستند. در ادامه به بررسی این دیدگاه ها از منظر محققین مختلف پرداخته می شود. دهه پایانی قرن اخیر شاهد تحقیقات گسترده ای در زمینه تولید ناب بوده است، به گونه ای که محققین گوناگون در تحقیقات مختلف از زوایای گوناگونی این نظام تولیدی و مؤلفه های آن را بررسی نموده اند. در رساله­ی دکتری دانشگاه جرجیا در سال 1995مهمترین عامل در عدم دستیابی به تولید در سطح جهانی، نداشتن معیار ارزیابی عملکرد است. ارزیابی عملکرد و پیوستگی آن به سیستمهایی از جمله: تولید؛ فروش؛ انبار و تدارکات؛ تعمیرات و نگهداری؛ لجستیک و پشتیبانی؛ به عنوان ابزاری مهم برای کاهش قیمت محصولات، افزایش کیفیت کالاهای تولیدی و کاهش زمان انتظار برای تحویل کالا به مشتری شناخته شده است(Lockmay, 1995)(سید حسینی و بیات ترک، 1384). در مقاله­ ارزیابی تغییرات در جهت تولید ناب اصول زیر به عنوان اصول نابی در مدل طراحی شده ارائه شده اند: حذف ضایعات؛ بهبود مداوم؛ خرابی صفر؛ تحویل به موقع؛ کشش مواد اولیه؛