1. دیدگاه قرآن کریم در مورد رفتار با غیرمسلمانان آیات متعددى از قرآن کریم به صورت هاى گوناگون با تأکید و صراحت کامل به هم زیستى مسالمت آمیز یا هم زیستى دینى سفارش نموده است. از نظر قرآن کریم پیش گرفتن روش هاى اهانت آمیز نسبت به دیگران یک روش ناپسند به شمار مى آید. قرآن کریم گروهى از مسیحیان و یهودیان را یاد مى کند که راه تمسخر و تکفیر در پیش گرفته اند و با تحقیر، اهانت و پایمال نمودن حقوق انسانى یکدیگر همواره آتش جنگ و اختلاف را شعلهور مى سازند: (وَ قالَتِ الْیَهُودُ لَیْسَتِ النَّصارى عَلى شَیْء وَ قالَتِ النَّصارى لَیْسَتِ الْیَهُودُ عَلى شَیْء وَ هُمْ یَتْلُونَ الْکِتابَ…);[18] یهود گفتند: نصرانى ها بر حق نیستند و نصرانى ها گفتند: یهود بر حق نیستند حال آن که اینان کتاب را تلاوت مى کردند… . یکى از ابعاد آزادى، «آزادى فکر و اندیشه» است. قرآن در آیات متعددى انسان را به تعقل، تدبر و اندیشه در جهان هستى فرا مى خواند; از او مى خواهد که به وسیله ى نیروى عقل، منافع و مضار خویش را بشناسد و در جهت کمال و آزادى از هرگونه اسارت ها، پلیدى ها و گمراهى ها قدم بردارد: (سَنُرِیهِمْ آیاتِنا فِی الْآفاقِ وَ فِی أَنْفُسِهِمْ حَتّى یَتَبَیَّنَ لَهُمْ أَنَّهُ الْحَقُّ أَ وَ لَمْ یَکْفِ بِرَبِّکَ أَنَّهُ عَلى کُلِّ شَیْء شَهِیدٌ);[19] به زودى آیات خود را در بیرون و درونشان به ایشان مى نمایانیم، تا بر آنان آشکار شود که آن حق است. آیا کافى نیست که پروردگارت بر همه چیز گواه است. (وَ فِی الْأَرْضِ آیاتٌ لِلْمُوقِنِینَ وَ فِی أَنْفُسِکُمْ أَ فَلا تُبْصِرُونَ);[20] و در زمین مایه هاى عبرتى براى اهل یقین هست و نیز در وجودتان; آیا به چشم بصیرت نمى نگرید؟ اسلام آیینى است که با شعار هم زیستى مسالمت آمیز دعوت خویش را به جهانیان عرضه نمود. این آیین خطاب به اهل کتاب مى گوید: (قُلْ یا أَهْلَ الْکِتابِ تَعالَوْا إِلى کَلِمَه سَواء بَیْنَنا وَ بَیْنَکُمْ أَلاّ نَعْبُدَ إِلاَّ اللّهَ وَ لا نُشْرِکَ بِهِ شَیْئاً وَ لا یَتَّخِذَ بَعْضُنا بَعْضاً أَرْباباً مِنْ دُونِ اللّهِ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا بِأَنّا مُسْلِمُونَ);[21] بگو اى اهل کتاب! بیایید تا بر سخنى که بین ما و شما یکسان است بایستیم که جز خداوند را نپرستیم و براى او هیچ گونه شریکى نیاوریم و هیچ کس از ما دیگرى را به جاى خداوند به خدایى نگزیند; و اگر روى گردان شدند، بگویید: شاهد باشید که ما فرمان برداریم. قرآن کریم هرگونه تفکر نژادپرستانه را محکوم نموده و همه ى انسان ها را فرزند یک پدر و مادر و فاقد برترى نژادى، قومى و مذهبى مى داند: (یا أَیُّهَا النّاسُ إِنّا خَلَقْناکُمْ مِنْ ذَکَر وَ أُنْثى وَ جَعَلْناکُمْ شُعُوباً وَ قَبائِلَ لِتَعارَفُوا إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللّهِ أَتْقاکُمْ إِنَّ اللّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ);[22] هان اى مردم! همانا شما را از یک مرد و یک زن آفریدیم و شما را به هیأت اقوام و قبایلى درآوردیم تا با یکدیگر انس و آشنایى یابید، بى گمان گرامى ترین شما نزد خداوند پرهیزگارترین شماست; همانا خداوند داناى آگاه است. قرآن کریم به مسلمانان دستور اکید مى دهد که با «جدال احسن» و «گفتوگوى مسالمت آمیز» با اهل کتاب سخن بگویند و روابط خود را براساس «اصول مشترک» قرار دهند: (وَ لا تُجادِلُوا أَهْلَ الْکِتابِ إِلاّ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ إِلاَّ الَّذِینَ ظَلَمُوا…)[23] و با اهل کتاب جز به شیوه اى که نیکوتر است مجادله نکنید، مگر کسانى از آن ها که مرتکب ظلم و ستم شده اند، و بگویید به آنچه بر ما و بر شما نازل شده ایمان آورده ایم و خداى ما و خداى شما یکى است و ما همه فرمان بردار اوییم. قرآن کریم به حقوق اقلیت، اعتراف دارد. هیچ دینى همانند دین اسلام، ضامن آزادى اقلیت ها و حافظ شرف و حقوق آن ها نیست. اسلام عدالت اجتماعى کامل را در کشور اسلامى، نه تنها براى مسلمانان، که براى تمام ساکنان سرزمین خود، با وجود اختلاف مذهب، نژاد، زبان و رنگ تأمین مى کند. (لا یَنْهاکُمُ اللّهُ عَنِ الَّذِینَ لَمْ یُقاتِلُوکُمْ فِی الدِّینِ وَ لَمْ یُخْرِجُوکُمْ مِنْ دِیارِکُمْ أَنْ تَبَرُّوهُمْ وَ تُقْسِطُوا إِلَیْهِمْ إِنَّ اللّهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِینَ);[24] خداوند شما را از کسانى که با شما در کار دین کارزار نکرده اند و شما را از خانه و کاشانه تان آواره نکرده اند، نهى نمى کند از این که در حقشان نیکى کنید و با آنان دادگرانه رفتار کنید; بى گمان خداوند دادگران را دوست دارد.
  2. دیدگاه پیشوایان اسلام در مورد رفتار با پیروان ادیان دیگر از مطالعه ى روایات و احادیث چنین به دست مى آید که هم زیستى مسالمت آمیز و ایجاد مودّت و دوستى با بیگانگان امرى است که مسلمانان در روابط خود با دیگران مى توانند از آن بهره گیرند; چه این که اسلام آیین فطرت است و هرگز با احساسات طبیعى و انسانى بشر ضدیت ندارد. اسلام به این نکته توجه دارد که با ایجاد یک جو آرام و مودت آمیز مى توان با مخالفان عقیدتى خود به گفت و گو و جدال احسن پرداخت. پیشوایان اسلام پیوسته به رعایت عدالت، انصاف، اداى حقوق و پرهیز از آزار و اذیت پیروان مذاهب دیگر توصیه مى نمودند که در این جا به چند روایت در این مورد اشاره مى شود: روایت اول: عن النبى(صلى الله علیه وآله): مَن آذى ذِمیاً فَاَنا خصمه و من کنت خَصمه خَصَمته یومَ القیامهِ;[25] پیامبر اکرم صلى(صلى الله علیه وآله) فرمود: هر کس به اهل ذمه (یهودى، مسیحى و زرتشتى که در پناه اسلام
موضوعات: بدون موضوع  لینک ثابت


فرم در حال بارگذاری ...