2-1- مقدمه امروزه بزرکترین سرمایه هر سازمانی نیروی انسانی ان است نیروهای که با رهیافت های جدید فکری واندیشه های متعالی موجبات رشدو بالندکی افراد در جوامع را فراهم میاورندوعامل انسانی به عنوان کلیدی ترین و حساس ترین عنصر سازمانی محسوب می شود و بیشتر تئوری‌های جدید سازمان و مدیریت نیز به چنین عامل حساسی اشاره کرده‌ا‌ند؛ لذا به منظور آگاهی از نتایج عملکرد نیروی انسانی، در رابطه با بازده و کارایی مورد انتظار، شاغلان در سازمان مورد ارزیابی قرار می گیرند. بدین گونه با شناخت نقطه ضعف‌های مستخدم، کمبودهای سازمان و نیروهای صدیق و باکیفیت. سرمایه، در مورد مؤسسه‌ها، به هر دارایی بر می‌گردد که باعث ایجاد جریان‌های نقدی آتی شود(عسگریان، 1370). بیشتر دارایی‌های شناخته شده، ماهیت مشهود و عینی دارند  بنابراین، سرمایه مشهود به داراییهای فیزیکی و مالی سازمان اشاره دارد. ارزش این دارایی‌ها به طور ادواری (توسط شرکتهای بخش عمومی) افشا می‌شود و به آسانی بر روی ترازنامه به دست آمده از ثبتهای مالی این شرکتها، یافت می‌شود. داراییهای فیزیکی، می‌تواند به معنی زمین، ماشین آلات، موجودی کالا، تجهیزات و … باشد، درحالی که داراییهای مالی به حقوق صاحبان سهام، سودهای انباشته، سرمایه در گردش، پیش پرداخت هزینه­ها، حسابهای دریافتی و… گفته  می‌شود. اهمیت داراییهای نامشهود (مانند: مهارتهای نیروی کار و سازمان) در تعیین سودهای آتی به طور فزاینده ای در حال افزایش است.(قلیج لی و مشبکی، 1386)   بخش اول: سرمایه فکری 2-1-1- تعاریف سرمایه فکری استوارت معتقد است سرمایه فکری مجموعه ای از دانش، اطلاعات، اموال فکری، تجربه، رقابت و یادگیری سازمانی است که می ­تواند برای ایجاد ثروت به کارگرفته شود. در واقع، سرمایه فکری کلیه کارکنان، دانش سازمانی و توانایی‌های آنان را برای ایجاد ارزش افزوده در بر می­گیرد و باعث ایجاد منافع رقابتی مستمر می­شود (قلیچ لی و مشبکی، 1386). سرمایه فکری، زاده­ای عرصه علم و دانش است. هنوز این واژه در دوران تکوین خود بسرمی برد. علی رغم این که، سیستم‌های بیشتری در حال استفاده از سرمایه فکری هستند، اما هنوز هم بسیاری از افراد شاغل در سازمان‌ها و بنگاه‌های اقتصادی اطّلاعی از این مفهوم ندارند (زنجیردار و همکاران، 1387). سرمایه فکری از دیدگاه استوارت عبارتست از یک بسته دانشی  که برای سازمان مفید است( استوارت نقل از خاوندکار و متقی،1388). سرمایه فکری شامل دانش، اطلاعات، دارایی فکری و تجربه است که می تواند برای ایجاد ثروت آفرینی مورد استفاده واقع شود. سرمایه فکری عبارت از توانائی ذهنی جمعی یا دانش کلیدی به صورت یک مجموعه است(استوارت[6]، 1997). از دیدگاه سازمان همکاری و توسعه اقتصادی[7] (OECD) سرمایه فکری عبارت است از “ارزش اقتصادی دو دسته از دارائی های ناملموس یک شرکت”: 1) سرمایه سازمانی(ساختاری)[8] و 2) سرمایه انسانی[9]، که شامل منابع انسانی درون سازمان (یعنی پرسنل سازمان) و منابع انسانی برون سازمان، یعنی مشتریان و تامین کنندگان است. در همین اواخر، تعدادی از طبقه بندی های معاصر این تمایز را به طور مشخص با تقسیم سرمایه فکری به حوزه های سرمایه بیرونی (مشتریان)، سرمایه درونی(ساختاری) و سرمایه انسانی تعدیل کرده اند. (بنتیس[10]، 2000) سرمایه فکری، عبارتست از ارزش اقتصادی دو طبقه از دارائی‌های نامشهود سازمان یعنی سرمایه انسانی و سرمایه سازمانی(رایت[11]،2001).