امر به معروف و نهی از منکر، احساس مسئولیت |
آنچه در حوزه امر به معروف و نهی از منکر و در محدود شناخت آمر و ناهی، باید مورد کنکاش قرار داشته باشد، این است که گاه به فردی که عمل نادرستی انجام میدهد، پیشنهاد انجام کار دیگری بدهند، چرا که با راهنمایی کردن افراد برای شکوفایی استعدادهای خود در راه درست و تشویق آنان، میتوان از هدر رفتن استعداد و عمر آنان، در کارهایی که شایسته نیست، پیشگیری کرد.
- شیوه تخلیه روحی – روانی
برخی افراد که به رفتارهای نابهنجار گرایش دارند، از جامعه (خانه، مدرسه، محیط) طرد میشوند، جای برخوردهای عاطفی و تربیت دینی، در زندگی این اشخاص، خالی است و یا حضور کم رنگی از آن را میتوان مشاهده کرد، معمولاً به این افراد و رفتار و گفتار آنان بی توجهی شده است، از این رو عقدهای بزرگ، بر روح آنان سایه انداخته و رنجی ریشهدار با آنان، همراه گردیده است. چنین روح و روانی، در برابر مشکلات زندگی، بسیار شکننده میشود و یا احساس شکست می کند، از این رو به برخی اعمال نادرست روی میآورد، تا آن احساس تلخ را بپوشاند. لیکن وقت گذاشتن و گوش دادن به سخنان آنان، تا حد زیادی آنان را آرام می کند و به تعبیر خود آنان؛ با بیان کردن این درد دلها سبک میشوند و احساس راحتی می کنند. لذا لازم است آمر و ناهی در برابر این افراد با حلم و بردباری، زمینهای برای گفت و گو، فراهم سازد و با ایجاد اعتماد، به اصلاح رفتار آنان بپردازد(بوزان،1388،انتشارات مطالعات راهبردی، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی)
- شیوه استناد به الگوها
در هر جامعهای، الگوهایی شایسته، در حوزههای مختلف وجود دارد. در موارد بسیاری، برای اصلاح رفتار افراد، استناد به این الگوها، سودمند و کارساز است. پروردگار متعال پیامبران(ص) و نیز پیشوایان معصوم(ع) را الگو و اسوه مردم قرار داده است.
- شیوه تنظیم روابط
در این شیوه گاهی با ایجاد ارتباط با مخاطب و یا کم و زیاد کردن ارتباط، هدف از امر به معروف و نهی از منکر میسر میگردد(نراقی،ملا احمد،1365) این مرحله، از ایجاد ارتباط ، آغاز و به مراحل توسعه و گسترش آن میرسد. آمر و ناهی، گاهی تشخیص میدهد در صورتی که با مخاطبان خود، طرح دوستی و رفاقت بریزد و این دوستی را تداوم و توسعه دهد، می تواند آنها را به انجام معروفها وادار و یا از انجام منکرها باز دارد. این شیوه در بسیاری موارد، اثربخش میباشد. بزرگان بشریت، از این شیوه برای هدایت انسان و دعوت به توحید و خیر و نیکی، بهره فراوان گرفتهاند. نوع دیگر از تنظیم رابطه، محدودسازی آن با مخاطب است، به این معنا که آمر و ناهی، با فرد یا افرادی دوستی یا پیوند خویشاوندی دارد و با آنان رفت و آمد می کند، برخی از آنان، نسبت به انجام معروفها سهلانگارند (مثلاً خمس مال خود را نمیدهند یا نماز نمیخوانند) و برخی دیگر پارهای از منکرها را انجام می دهند (مثلاً دروغ میگویند، عیبجویی می کنند و یا…) اگر آمر وناهی، احتمال دهد که امر ونهی زبانی او تاثیرگذار است، باید آنان را امر به معروف و نهی از منکر کند. اما اگر گفتن را کارساز نمیداند، ولی کم کردن رابطه را موثر میداند، باید از این شیوه استفاده کند و رفت و آمدهای خود را با آنان کمتر نماید. این روش نیز در مخاطب، آثار تربیتی مثبتی بر جای مینهد و او را نسبت به خطاها و اشتباهات خود، آگاه میسازد گاهی، مخاطب یا مخاطبان، که معروف را ترک کردهاند و یا به منکر روی آوردهاند. نه امر و نهی زبانی را پذیرا هستند و نه با توسعه روابط، به راه میآیند و نه از محدودسازی ارتباط هراسی به خود می دهند! در این صورت، اگر مسأله خانوادهای است، در درون خانه و اگر اجتماعی است، در جامعه باید با آن فرد یا افراد، روابط خود را قطع نمایند و به تعبیری دیگر، آنان را از برکت و نعمت نشست و برخاست و معاشرت و گفت و گو محروم سازند، تا به خود آیند و از خطای خود دست بردارند. «دور کن هم خویش و هم بیگانه را» نکته: اگر مسلمانان، نسبت به ارزشهای الهی و انسانساز، احساس مسئولیت کنند، افراد بی بند و بار در اقلیت قرار خواهند گرفت و با روشهایی که گفته شد، میتوان به اصلاح آنان اقدام کرد.
فرم در حال بارگذاری ...
[یکشنبه 1398-12-11] [ 09:29:00 ب.ظ ]
|