3-1- مقدمه تحقیق فرایندی علمی و روشی منظم و منطقی برای حل مسایل است، در حوزه علوم انسانی وسیله‌ای است موثر برای درک و شناخت بهتر افراد، شکوفایی استعدادها و یافتن شرایطی که در آن فرد به بهترین وجه فرصت رشد و تعالی را بیابد. از این رو شایسته است از روش های پژوهش علمی که ابزارها و تدابیر سودمندی برای وصول به حقیقت و کشف ابعاد و ماهیت مشکلات و پدیده‌ها هستند بهره گرفته شود. انتخاب روش تحقیق در پژوهشهای آموزشی بستگی به موضوع، اهداف و ماهیت تحقیق دارد. در این فصل ابتدا روش تحقیق توضیح داده می‌شود و به دنبال آن جامعه‌ی آماری این پژوهش معرفی خواهد شد. بعد از آن چگونگی برآورد حجم نمونه‌ی آماری و روش نمونه‌گیری شرح داده می‌شود. سپس توضیحاتی در مورد ابزار اندازه‌گیری و طرز ساختن آنها، تعیین روایی و پایایی و کنترلهایی که در مورد ابزار اندازه‌گیری صورت گرفته است تا داده‌های معتبری به دست آید، ارائه گردیده است. در پایان روش های جمع‌آوری اطلاعات و آزمونهای آماری برای تجزیه و تحلیل داده‌ها معرفی شده‌اند. 3-2 روش تحقیق این تحقیق از نوع کاربردی است از آنجایی که در تحقیق حاضر سعی شده است که به بررسی و توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص توجه و کمک شود، می‏توان آن را از لحاظ هدف تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی به شمار آورد. ملاک دیگر در تقسیم‏بندی روش‏های تحقیق بر حسب نحوه گردآوری شده داده‏ها می‏باشد که براساس این ویژگی، تحقیق حاضر را می توان از نوع تحقیقات توصیفی پیمایشی به حساب آورد. این پژوهش از این منظر که نظرات کارکنان را پیرامون مدل تعالی سازمانی و تحلیل شکاف مورد بررسی قرار می دهد، توصیفی از نوع پیمایشی است. 3-3 جامعه آماری تحقیق علمی با هدف شناخت یک پدیده در یک جامعه آماری انجام می شود. به این دلیل، موضوع تحقیق ممکن است متوجه صفات و ویژگی ها، کارکردها، و متغیرهای آن باشد یا این که روابط بین متغیرها، صفات، کنش و واکنش و عوامل تاثیر گذار در جامعه مورد مطالعه قرار دهد (حافظ نیا، 1384: 119). یک جامعه آماری عبارت است از مجموعه ای از افراد یا واحدها که دارای حداقل یک صفت مشترک باشند (سرمد و همکاران، 1387: 177). جامعه آماری شامل کلیه کارکنان شرکت نفت منطقه دهلران به حجم 440 نفر  می باشد. 3-4- روش نمونه‌گیری  و برآورد حجم نمونه در پژوهش حاضر چون جامعه آماری متشکل از چندین گروه از نظر مدرک تحصیلی است، از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب با حجم جامعه آماری هر یک از گروه ها استفاده شده است. لیست کارکنان به تفکیک مدرک تحصیلی از کارگزینی سازمان اخذ شد و به نسبت حجم جامعه آماری هر گروه تعداد کافی پرسشنامه بطور تصادفی ساده بین آنها توزیع گردید. این روش نمونه‌گیری وقتی بکار می‌رود که جامعه آماری دارای ساخت متجانس نباشد، در چنین مواردی باید جامعه به طبقاتی تقسیم شود که هر یک از آنها دارای ساخت متجانس باشد و سپس از هر طبقه به شیوه تصادفی نمونه انتخاب می‌شود. برای پیش‌بینی حجم نمونه روشهایی ارجحیت دارند که در آن توان آماری و جداول مخصوص فراهم شده باشد. در این پژوهش ابتدا برای پیش‌بینی حجم نمونه یک مطالعه مقدماتی بر روی 40 نفر انجام شد و سپس با بهره گرفتن از داده‌های بدست آمده واریانس جامعه محاسبه گردید و بعد با بهره گرفتن از فرمول حجم نمونه تعیین گردید (سرایی، 1382: 129). از آنجایی‌که در پژوهش حاضر از پرسشنامه استفاده می‌شود، برآورد واریانس بر اساس هر دو پرسشنامه تحلیل شکاف و تعالی سازمانی صورت گرفت و در فرمول مربوطه قرار داده شد. N= حجم جامعه آماری n= حجم نمونه آماری d²= دقت احتمالی مطلوب t²= سطح اطمینان 95 درصد s²= واریانس برآورد شده N= 440 d²= 1/0 t²= 96/1 مقدار s² بر اساس پرسشنامه‌های پژوهش  معادل 93/0 برآورد گردید.