تعارض سوگند با اسناد

برای بررسی تعارض سوگند با اسناد باید توجه داشت که سوگند اقسامی دارد که نحوه‌ی تعارض هر یک از این انواع سوگند با اسناد را باید جداگانه بررسی کنیم.

در یک تقسیم‌بندی کلی، سوگند به عهدی (التزامی، یمین العقد) و سوگند اثباتی (قضایی) تقسیم می‌شود. سوگند عهدی آن است که شخص عهد می کند که مأموریت یا اقدامی را با شرایط مشخص به نحوی صحیح انجام دهد. سوگند اثباتی که موضوع مواد ۱۳۳۵ و ۱۳۲۵ ق.آ.د.م قرار گرفته است، سوگندی است که شخص در دادگاه با تشریفاتی معین، واقعیتی را که به سود اوست تأیید می کند. این سوگند نیز به سه نوع سوگند تقسیم می‌شود: قاطع دعوی (بتی)، سوگند تکمیلی و سوگند استظهاری.

در این قسمت ضمن توضیحی درباره‌ی معانی این انواع سوگند، تعارض آنها با اسناد را به صورت جداگانه بررسی می‌کنیم.

بند اول- تعارض سوگند بتی با اسناد

سوگند بتی آن است که در صورتی که خواهان دلیل معتبر دیگری در اختیار نداشته باشد، می‌تواند ادای آن را از سوی خوانده درخواست نماید. در این صورت اگر خوانده سوگند نماید، ادعای مدعی ساقط و چنانچه خوانده از ادای سوگند امتناع ورزد و سوگند را به خواهان واگذار نماید، با سوگند وی ادعایش ثابت می‌شود و در صورت نکول ادعای او ساقط و به موجب آن حکم صادر می‌گردد.

بنابراین در خصوص تعارض اسناد با سوگند بتی، به علت اینکه یکی از شرایط امکان استناد به سوگند بتی، عدم وجود سایر دلایل و مدارک معتبر می‌باشد، امکان تعارض با اسناد را ندارند.

بند دوم- تعارض سوگند استظهاری با اسناد

سوگند استظهاری سوگندی است که خوانده جهت ایجاد اطمینان و اقناع دادرس، زمانی که سایر ادله نیز موجود می‌باشد، بکار می‌رود.

در خصوص تعارض این سوگند با اسناد، از آنجا که در این مورد، سایر ادله نیز وجود دارد، لذا با توجه به هر یک از ادله‌ای که وجود دارد، بحث تعارض همان دلیل موجود با اسناد مطرح می‌شود که قبلاً تعارض آنها با اسناد مطرح شد.

بند سوم- تعارض سوگند تکمیلی با اسناد

سوگند تکمیلی برای تکمیل ادله‌ی ناقص استنادی بکار می‌رود و دلیل مستقلی نیست.

در خصوص تعارض سوگند تکمیلی با اسناد، از آنجا که این نوع سوگند صرفاً برای تکمیل و تقویت شهادت ناقص بکار می‌رود، لذا هر پاسخی که در خصوص تعارض شهادت با اسناد بیان شد، در خصوص شهادت بعلاوه یمین نیز صادق است.

- عمروانی، رحمان، همان، ص ۱۲۳، ۱۳۰، ۱۹۵

و ۲- عمروانی، رحمان، همان، ص ۱۳۷. ۱۰۴