2-1- مقدمه بررسی مبانی نظری و توسعه تجربی ادبیات مدل های مربوط به پذیرش تکنولوژی برای درک وضعیت فعلی تحقیقات در این زمینه ضروری است. به گونه ای که این بررسی می تواند به تعیین سوال، فرضیه ها و در نهایت طراحی مدل مفهومی پژوهش بینجامد. بر این اساس در این فصل، به معرفی ریشه های مدل های پذیرش تکنولوژی پرداخته می شود. به دنبال آن، مدل نظری پژوهش ارائه و سپس برخی از مطالعات انجام گرفته در این زمینه مورد بررسی قرار خواهند گرفت. در نهایت، جمع بندی و نتیجه گیری نهایی جهت طراحی مدل مفهومی و فرضیه های پژوهش آورده می شود. به طور کلی، هدف از ارائه مباحث این فصل، پشتیبانی مدل مفهومی و فرضیه های پژوهش است. 2-2- تعریف فن‌آوری اطلاعات برای فن‌آوری تعریف های مختلفی ارائه شده است که همه آن‌ها دارای ابعاد مشترک هستند. دفت   ( 1378) فن­آوری را به صورت زیر تعریف می­ کند: ابزار، روش و عملیاتی که برای تبدیل اقلام مصرفی به محصول (داده به ستاده) مورد استفاده قرار می‌گیرد (دفت، 1378). بطور کلی فن‌آوری دارای چهار بعد می‌باشد که عبارتند از: تجهیزات، اطلاعات، مهارت نیروی انسانی و مدیریت، از میان این چهار بعد، فن‌آوری اطلاعات در سال‌های اخیر نقش و اهمیت ویژه‌ای یافته‌است، زیرا اساس مزیت و رقابت را در عصر حاضر تشکیل می‌دهد. چهار عنصر اساسی در فن‌آوری را می‌توان به صورت زیر نشان داد:

• فن‌آوری که در اشیاء متبلور است و به آن فن‌افزار گویند.
• فن‌آوری که در افراد متبلور است و به آن انسان افزار گویند.
• فن‌آوری که در مدارک متبلور است و به آن اطلاعات افزار گویند.
• فن‌آوری که در سازمان متبلور است و به آن سازمان‌افزار گویند(مستبصری و نجایی، 1380).

واژه فن‌آوری اطلاعات اولین بار توسط “لویت و وایزلر[10]” در سال 1985 به منظور بیان نقش رایانه‌ها در پشتیبانی از تصمیم‌گیری‌ها و پردازش اطلاعات در سازمان به‌کار گرفته شد(صرافی‌زاده، 1383). سی­شل[11] (1997) در مطالعه­ای که از انقلاب رایانه انجام داده است، نگرش محدودی از فن‌آوری اطلاعات دارد و بر تجهیزات رایانه‌ای تاکید دارد که در استقرار ادارات و بخش‌های مختلف کسب و کار، شامل رایانه‌های شخصی، ایستگاه‌های کاری، سرورها، ابر رایانه‌ها و تجهیزات مرتبط به کار گرفته می‌شود(صرافی‌زاده، 1383، 60). تکنولوژی یا فن‌آوری اطلاعات به ابزارها و روش‌هایی اطلاق می‌شود که به نحوی اطلاعات را در اشکال مختلف (صدا، تصویر، متن) جمع‌آوری، ذخیره و ‌بازیابی، پردازش و توزیع می‌کند (علی احمدی و شراگیم، 1382، 8). بلوم، میلن و آدلر[12] (1994) فن‌آوری اطلاعات را به عنوان سخت افزار یا نرم‌افزاری که اطلاعات را به سرعت ذخیره، دستکاری و انتقال می‌دهد، تعریف کرده‌اند؛ که به طور مثال شامل لینک‌های کامپیوتری، پست الکترونیک، ویدئو کنفرانس و پایگاه داده‌های کامپیوتری (بسته‌های آماری، گزارش‌ها و اطلاعات ذخیره شده) می‌باشد(ادواردز[13]، 2005، 17). فن­آوری اطلاعات هر وسیله یا سیستم به هم متصلی است که برای تولید، ذخیره‌سازی، محاسبه، تلخیص، پردازش، نمایش، تبادل، انتقال،دریافت، کنترل و مدیریت داده‌ها می‌باشد(مستبصری و نجاتی، 1380). 2-2-1- تاریخچه فن‌آوری اطلاعات هرچند که عبارت فن‌آوری اطلاعات، اصطلاح جدیدی می‌باشد ولی برخی از متخصصان این علم، ظهور آن‌را هم‌زمان با آغاز حیات انسان و نخستین تلاش‌های او برای ایجاد ارتباط از طریق کلام شفاهی می‌دانند. با اختراع صنعت چاپ یکی از اشکال فن‌آوری اطلاعات پا به عرصه نهاد و در طی سال‌های گذشته الکتریسیته، تلگراف، تلفن، رادیو، و تلویزیون به‌کار گرفته شده‌اند. بطور کلی سرآغاز روند تکاملی فن‌آوری اطلاعات را می‌توان اولین پیغام تلگرافی در سال 1844دانست و این تحولات تا زمانیکه اولین کامپیوتر آنالوگ در سال 1930 تولید گردید، همچنان سرعت کمی داشت. اما پس از گذشت دو دهه یعنی در دهه 1950 فن‌آوری اطلاعات به معنای امروزی پا گرفته‌است. در اوایل دهه 1970 پروژه آرپانت معرفی شد و به دنبال آن در سال 1975 شرکت میکروسافت تاسیس شد؛ پروژه آرپانت در سال 1991 به اینترنت تغییر نام یافت. با گسترش کامپیوترهای شخصی در اواسط دهه 1980 فن‌آوری اطلاعات از رشد فوق‌العاده‌ای برخوردار گردید و این روند رو به رشد همچنان ادامه دارد(مستبصری و نجایی، 1380). نخستین اندیشه در مورد استفاده از کامپیوتر این بود که کارگاه یا محل کار از راندمان بسیار بالایی برخوردار خواهد شد و هدف این بود که با واگذاری مقداری از کارها به کامپیوتر، هزینه دستمزد کاهش یابد. چنین سیستمی را سیستم پردازش عملیات[14] نامیدند، که یک دستگاه خودکار عملیات روزانه و یکنواخت سازمان را انجام می‌داد که عملیات روزانه شامل فرستادن صورتحساب مشتریان، منظور کردن چک به حساب‌های بانکی، یا دادن سفارش برای کالا یا مواد اولیه می‌شود. در مرحله‌ی بعد، فن‌آوری به صورت یکی از منابع سازمان در می‌آید. مدیران با بهره گرفتن از سیستم اطلاعات مدیریت[15] و سیستم پشتیبانی تصمیم[16] (در جهت بهبود عملکرد دوایر و کل سازمان)، اقدامات زیادی به عمل می‌آورند و با افزایش پایگاه‌های اطلاعاتی، مدیران در صدد برآمدند که با بهره گرفتن از این داده‌ها برای گرفتن تصمیمات مهم از سیستم‌های کامپیوتری استفاده کنند. سیستم اطلاعات مدیریت یکی از روش‌ها یا ابزارهایی است که بدان وسیله داده‌ها را جمع‌آوری و تنظیم می‌کند، سپس آن‌ها را به مدیران می‌دهد تا در انجام وظایفشان از آن‌ها استفاده کنند. یک سیستم اطلاعات اجرایی[17] در سطحی بالاتر قرار می‌گیرد، زیرا در این سیستم به اطلاعات ( و نه داده‌ها) توجه می‌شود. سیستم پشتیبانی تصمیم یک سیستم اطلاعاتی متقابل (تعاملی) است که مدیران را یاری می‌دهد تا اطلاعات را دستکاری کرده، آن‌ها را به هر شکل که مایلند در بیاورند، بصورت‌های متفاوت تنظیم کنند، و سرانجام بر اساس نظم جدیدی که به آن‌ها داده‌اند تصمیمات خاصی بگیرند. طرح‌ریزی مجدد جریان کارها، شبکه‌ی کاری و سیستم مبادله داده‌های الکترونیکی، راه‌های دیگری هستند که سازمان‌ها در اجرای استراتژی خود از فن‌آوری اطلاعات استفاده می‌کنند. شبکه‌ی کاری که بدان وسیله با بهره گرفتن از کامپیوتر همکاران درون سازمان و نیز افراد با سازمان‌های دیگر ارتباط برقرار می‌کنند، شیوه‌ای است که هر سازمان می‌تواند به هنگام اجرای هر طرح، اطلاعاتی را مبادله کند. شبکه کاری به شکل‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد و شرکت‌ها و سازمان‌ها می‌توانند شبکه‌ی کاری محلی[18] یا شبکه‌کاری گسترده[19] بوجود آورند یا از طریق اینترنت بصورت مستقیم ارتباط برقرار کنند. شکل دیگری از شبکه کاری که مورد استفاده در سراسر دنیا قرار می‌گیرد اینترانت نام دارد که یک شبکه‌ی کاری داخلی خصوصی است (دفت، 1378).