بخش اول: مفاهیم یکی از موضوعات اصلی و مهم در هر تحقیق مباحث مربوط به مفاهیم است چرا که مفاهیم اصلی هر تحقیق، قلمرو و گستره موضوعی آن پژوهش را مشخص می نماید و از این رو به مثابه خط سیر ونقشه ی راه محقق می باشد. در همین راستا در این فصل می پردازیم به بیان مفهوم مسئولیت مدنی و تفاوت آن با سایر مسئولیت ها، مسئولیت دوگانه ی وکیل دعاوی در قبال موکل، مفهوم وکالت، انواع وکالت و همچنین پیشینه ی تاریخی و تقنینی وکالت در ایران. مبحث اول: مفهوم مسئولیت مدنی مسئولیت را ضمان، تعهد، مسئول بودن و موظف بودن تعریف نموده اند[1] و نیز به وظایف، اعمال و افعالی که انسان عهده دار و مسئول آن باشد[2] تعریف شده است. مسئول زیر سؤال بردن، بازخواست کردن، مؤاخذه نمودن، به اصرار تقاضا کردن چیزی نیز آمده است. مسئول، پاسخگو نیز مشخص شده است[3]. در تعریف اصطلاحی، مسئولیت به تعهد قانونی شخصی بر رفع ضرری که به دیگری وارد کرده است تعریف شد. خواه این ضرر ناشی از تقصیر وی باشد یا ناشی از فعالیت او که در همین معنا لفظ ضمان را در فقه بکار برده اند و معنی آن هر نوع مسئولیت اعم از کیفری و مدنی بیان شده است.[4] باید توجه داشت که درباب مسئولیت مدنی ضرورتاَ لازم نیست که قانون اشخاص را صراحتا مکلّف و ملزم به جبران ضرر و خسارت نموده باشد. برخلاف مسئولیت جزایی (کیفری) که در آن تنها زمانی می توان شخصی یا اشخاصی را مسئول شناخت که قانونگذار آنها را مسئول تلقی کرده باشد بلکه در مسئولیت مدنی همین که عمل شخصی منجر به ورود خسارت به دیگری شده باشد شخص مسئول جبران زیان وارده ی ناشی از عمل خود می باشد و این الزام نیازی به تصریح قانون ندارد. بنابراین تعریف مسئولیت به التزام و تعهد قانونی شخصی برجبران ضرری که به دیگری وارد نموده و تسری آن به هر دو نوع مسئولیت مدنی و کیفری اشتباه به نظر می رسد. در یک تعریف کوتاه و ساده مسئولیت مدنی عبارتست از: «لزوم جبران ضررهای وارده به یک شخص»[5] این مسئولیت به معنای عام و در جایی بکار می رود که شخص در برابر دیگری به سبب قانون شکنی یا پیمان شکنی و خساراتی که به او وارد کرده است باید پاسخگو باشد. به عبارت دیگر مسئولیت او از نوع مسئولیت مدنی ضمانت اجرای نقض قانون و تعهد است که بر عهده ی فاعل زیان قرار می گیرد. ولی در اکثر موارد مسئولیت مدنی به معنای خاص استعمال می شود که عبارتست از مسئولیت شخصی به سبب ورود زیان به دیگری، بدون آنکه بین آن دو قراردادی بسته شده باشد. از این نوع مسئولیت در قانون مدنی در ذیل عنوان «الزامات بدون قرار داد» به ضمان قهری نیز تعبیر شده است. بنابراین این قسم از ضمان یا مسئولیت مدنی که به حکم قانون و بدون دخالت اراده ایجاد می شود ضمان قهری یا مسئولیت مدنی (به معنای خاص) نام دارد. برای تعیین موقعیت مسئولیت مدنی بین سایر مسئولیت ها  نمودار ذیل می تواند به ما کمک نماید. مسئولیت اخلاقی مسئولیت                            مسئولیت کیفری مسئولیت حقوقی     مسئولیت اداری و انضباطی          مسئولیت قراردادی مسئولیت مدنی(به معنای عام) مسئولیت قهری (به معنای خاص) اما باید توجه داشت که حقوقدانان درباره ی این تقسیم بندی اختلاف نظر دارند چرا که عده ای از آنها به دونوع مسئولیت اعتقاد ندارند زیرا به عقیده این گروه مسئولیت ماهیتی بسیط و یکسان دارد و بر دو قسم تقسیم نمی شود. اما از حیث نظری این تقسیم بندی توجیه نسبتا قابل قبولی دارد. زیرا در مسئولیت های قرار دادی دو طرف قرار داد، از قبل با هم درباره ماهیت حقوقی وتعهدات ناشی از آن توافق می کنند و براساس اصل حاکمیت و آزادی اراده، قرار دادی را با هم منعقد می کنند در صورتیکه در حوزه ی ضمان قهری کسی که در مقابل دیگری مسئول شناخته می شود نه تنها از پیش با او قرار دادی نبسته و تعهدی هم نداده است بلکه اغلب او را نمی شناسند امابه حکم قانون وبه سبب ضرر و زیانی که به او واردکرده است مسئول جبران قرارمی گیرد. گفتار اول: تفاوت مسئولیت مدنی با مسئولیت اخلاقی با توجه به دامنه ی شمول اصل ” لا ضرر و لا ضرار” می توان مدعی شد که تمام انواع مسئولیت ها، مبنای اخلاقی ومذهبی دارند چرا که به نظر اندیشمندان علم حقوق هم، واژه ی مسئولیت مبین حضور اخلاق است یعنی کسی مسئول است که از نظر اخلاقی قابل سرزنش باشد[6]. و اخلاق از مستقلات عقلیه است[7]. مع الوصف مسئولیت مدنی با مسئولیت اخلاقی در یک تفکیک فنی تفاوت هایی دارند که ما تفاوت های آنها را از چهار جهت بشرح ذیل بررسی می کنیم. الف- از جهت مبنا: مبنای مسئولیت اخلاقی (دینی) تقصیر است در حالیکه در مسئولیت مدنی تقصیر همیشه و ضرورتاً عنصر پدید آوردنده مسئولیت نیست بدین معنا که ممکن است شخصی بدون «تقصیر» هم مسئولیت مدنی داشته باشد.