دکتر فرهاد ایران­پور
 

استاد مشاور
 

 دکتر سید نصرالله ابراهیم
 

بهمن 1390
 

(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)

چکیده
سرمایه ­گذاران با در نظر گرفتن ریسک­های «زمین شناسی»، «مسائل مالی» و «عوامل قراردادی و قانونی» تمایل خود را به حضور در پروژه های اکتشاف و بهره ­برداری نشان می­ دهند. مدیریت ریسک فرآیندی است که به وسیله­ی آن، ریسک­های یک پروژه را مشخص و ضمن تحلیل آنها، طرح پاسخگویی به ریسک­ها را فراهم می­کنیم. بدین ترتیب انتظار می­رود که با بهره گرفتن از مدیریت ریسک احتمال وقوع ریسک یا تأثیر ریسک بر یک پروژه کاهش یابد. یکی از رویکردهای مدیریت ریسک استفاده از روش­های حقوقی است. این پایان ­نامه بر رویکرد حقوقی مدیریت ریسک متمرکز می­شود. رویکرد حقوقی مدیریت ریسک در صنعت نفت را می­توان به دو بخش عمده تقسیم کرد: روش قراردادی و روش حقوقی. با کمک روش قراردادی مدیریت ریسک، قراردادهای قابل استفاده در بخش بالادستی صنعت نفت را مشخص می­کنیم و به تحلیل ریسک­های این قراردادها می­پردازیم. مدیریت قرارداد، مهم­ترین بخش فرآیند انعقاد و اجرای قرارداد است. با بهره گرفتن از مدیریت قرارداد طرفین بالقوه­ی یک قرارداد یا مذاکره­کنندگان ضمن انتخاب روش قراردادی مناسب، قادر می­شوند تا ریسک­های پروژه را به درستی تخصیص دهند. روش­های حقوقی، روش­هایی هستند که با کمک آنها ریسک­های متعددی چون سلب مالکیت، اختلافات، مسایل مربوط به محیط زیست، فورس­ماژور و امثال آن مدیریت می­شود و به طرفین قرارداد این امکان را می­دهد تا بر عملیات پروژه نظارت داشته باشند. روش­های حقوقی و قراردادی در بخش بالادستی صنعت نفت به طرفین قرارداد کمک می­ کند تا حقوق و تعهدات خود را بشناسند و آنها را به روشنی در قرارداد ذکر کنند. همچنین دولت میزبان نیز با مدیریت حقوقی ریسک قادر خواهد بود تا ریسک­های قانونی و رویه­های خود را بشناسد و تلاش کند توسط ابزارهای خود آنها را مدیریت نماید. همچنین روش­های حل و فصل اختلافات نیز از دیگر جنبه­های حقوقی مدیریت ریسک در قراردادهای نفتی است. انتخاب روشی کارآمد متناسب با نوع اختلاف می ­تواند کمک زیادی به حل و فصل کارآمد اختلافات و حفظ رابطه­ بلندمدت طرفین بکند.
 
فهرست مطالب
 
مقدمه. ‌ح
بخش نخست- تعریف مدیریت ریسک و دسته­بندی قراردادهای اکتشاف و بهره ­برداری از دیدگاه مدیریت ریسک
فصل نخست- مفهوم مدیریت قرارداد و ریسک. 1
مبحث نخست- مدیریت قرارداد 1
گفتار نخست- تعریف مدیریت قرارداد 2
گفتار دوم- مدیریت ریسک 10
گفتار سوم- روش­های متفاوت مدیریت ریسک 20
مبحث دوم- تعریف ریسک 23
فصل دوم- انواع قراردادهای نفتی از دیدگاه مدیریت ریسک. 29
مبحث نخست- قراردادهای توأم با ریسک بیشتر برای پیمانکار. 32
گفتار نخست- موافقتنامه/قراردادهای امتیازی 32
گفتار دوم- موافقتنامه/قراردادهای مشارکت در تولید. 40
گفتار سوم- قراردادهای ساخت، بهره ­برداری و واگذاری(BOT) 44
گفتار چهارم- قراردادهای خدماتی با ریسک 49
گفتار پنجم- قراردادهای بیع متقابل 51
گفتار ششم- قراردادهای خدمات فنی و تخصصی. 55
مبحث دوم- قراردادهای توأم با ریسک بیشتر برای کارفرما.76
گفتار نخست- قراردادهای خدماتی محض. 58
گفتار دوم- قراردادهای پیمانکاری عمومی. 60
گفتار سوم- قراردادهای مهندسی و طراحی، تامین کالا، ساخت و راه­اندازی   61
مبحث سوم- قراردادهای ریسک مشترک. 67
گفتار نخست- موافقتنامه عملیات مشترک(JOA) 67
گفتار دوم- قراردادهای مشارکت در سرمایه گذاری (جوینت ونچر) 72
بخش دوم- روش­های حقوقی مدیریت ریسک
فصل نخست- مدیریت ریسک­های بنیادین در قراردادهای نفتی 81
مبحث نخست- جذب سرمایه. 82
گفتار نخست- تأمین مالی پروژه­محور 83
گفتار دوم- تأمین مالی ساختاریافته 87
گفتار سوم- تأمین مالی شرکتی. 89
گفتار چهارم- اوراق قرضه 91
مبحث دوم- مدیریت ریسک­های اقتصادی. 95
گفتار نخست- تورم 95
گفتار دوم- نرخ بهره 98
گفتار سوم- تبدیل ارز 103
گفتار چهارم- انتقال ارز 105
مبحث سوم- مدیریت ریسک­های حقوقی-قراردادی. 106
گفتار نخست- ریسک­های قانونی. 106
قسمت نخست- مالیات­ها و عوارض 107
قسمت دوم- گمرک 110
قسمت سوم- نیروی کار 111
قسمت چهارم- مسائل مربوط به حفاظت از محیط زیست 115
گفتار دوم- سلب مالکیت 120
گفتار سوم- فورس­ماژور(قوه قاهره) 124
فصل دوم- پیشگیری از بروز اختلافات و روش­های حل و فصل آن. 131
مبحث نخست- پیشگیری از بروز اختلافات 131
گفتار نخست- کمیته مدیریت مشترک(JMC) 131
گفتار دوم- کمیته­های تخصصی. 136
مبحث دوم- روش­های حل و فصل اختلافات. 137
گفتار نخست- روش­های حل و فصل غیر قضایی(ADR) 138
قسمت نخست- مذاکره 143
قسمت دوم- میانجیگری 147
قسمت سوم- میانجیگری-داوری 149
قسمت چهارم- سازش 150
قسمت پنجم- ارزیابی اختیاری توسط کارشناس 152

     82%d9%88%d9%82%db%8c-%d8%ac%d8%b1%d8%a7/">