گفتار ششم: علل اقتصادی فقر،بیکاری،گدایی و ولگردی ،بحران های اقتصادی، سود جویی و خرید و فروش مواد مخدر ، تبعیض طبقاتی و مشکلات مالی از جمله عوامل مهم کشیده شدن فرد به سوی مواد مخدر است .این عامل از طریق فراهم آوردن خیل خرده فروشان مواد مخدر صنعتی به گسترش اعتیاد کمک می کند ؛ با این توضیح که اعتیاد بین قاچاقچیان مواد مخدر نادر است اما بخش اعظم خرده فروشان ، مصرف کننده مواد مخدر هستند .در آغاز فرد برای دستیابی به پول و بر اساس نیاز مالی به خرید و فروش مواد می پردازند اما با ابتلا به اعتیاد ، این دلیل اولیه جای خود را به وابستگی و سوء مصرف مواد می دهد که این فرآند موجب تشدید فقر گردیده و سرانجام چرخه باطل فقر ، اعتیاد، فقر را به وجود می آورد. تاثیر وضعیت اقتصادی برر رفتار و اخلاق آدمی از گذشته های دور مورد توجه دانشمندان بوده است . از افلاطون نقل شده است :”تقوای واقعی و ثروت فراوان مانعه الجمع هستند”. جرم شناسان در این زمینه به دو گروه تقسیم می شوند: گروهی که گرایش به مکتب کمونیستس دارند، معتقدند که رفتار انحرافیافراد شدیدا متاثر از وضعیت بد اقتصادی آنها است. در نتیجه ، شرایط نا برابر توزیع ثروت و نامعادله بودن آن را عامل انحراف می دانند و این را که بیش تر منحرفان و مجرمان و بزه کاران و معتادان به مواد مخدر از اقشار پایین جامعه بوده و در محلات فقیر نشین و شلوغ و کثیف زندگی می کنند ، تاییدی بر ادعای خود می دانند. در مقابل این دیدگاه دسته ای دیگر از جرم شناسان رشد اقتصادی و باالا رفتن سطح زندگی را عامل انحراف می دانند . اسلام هیچ یک از دو نظر را به عنوان عامل انحصاری نمی پذیرد؛ یعنی  از سویی فقر و تنگدستی راعامل بی توجهی به مسائل معنوی و ارزشها و هنجارها می داند و از سوی دیگر امکانات و اموال زیادی نیز خدا را از یاد انسان می برد. فقر مادی و مالی باعث می شود که والدین تنها به فکر نیازهای تغذیه ای و پوشاک باشند و کمتر به تفریحات و مسافرت اهمیت دهند . وجود تفریح مسافرت باعث می شود تنش های روانی افراد کاسته شود و آرامش بیشتری بر زندگی شان حکم فرما شود ولی متاسفانه در خانواده های فقیر نه تنها ناراحتی ها کم نمی شود بلکه به دلیل وضعیت معیشتی که دارند روز به روز بر تنش های آنان افزوده می شود. در این خانواده ها غذا، پوشاک،هزینه ایاب و ذهاب،و سایر تسهیلات به سختی تامین می شود و در بعضی خانواده ها شدت فقر به حدی است که کودکان ناگزیرند برای تامین معاش خانواده به کار بپردازند و در مواردی جذب مشاغل کاذب و فروش مواد مخدر و اعتیاد می شوند. جدول شماره 12- درصد نمونه های تحت بررسی براساس سطح درآمد در شهرستان کاشان از بررسی نمودار و جدول فوق به این نتیجه می رسیم که بین فقر و اعتیاد رابطه وجود دارد و 39 در صد معتادین مورد نمونه از خانواده های فقیر و کم درآمد محسوب می شوند. از جمعیت نمونه آماری ما 24 نفر یعنی معادل 39% از خانواده های کم درآمد، 37% معادل 22 نفر دارای درآمد متوسط، 10 نفر معادل 16% دارای درآمد در حد کافی و 5 نفر از خانواده های درآمد بالا بوده اند. گفتار هفتم: علل فرهنگی فرهنگ عبارت است از مجموعه افکار و اندیشه ها،دانش و فلسفه، ادبیات و آداب و رسوم ،شعائر و مناسک ،هنر و صنایع، اخلاق و ارزشها و نیز دیگر یافته های اجتماع یک جامعه . منظور از محیط فرهنگی در جرم شناسی کلیه جنبه های فرهنگی هر اجتماع ، اعم از آداب و رسوم و اخلاقیات و اعتقادات و نیز موسسات مربوط به تعلیم  و تربیت و کلیه امور مربوط به آن ها است که نحوی از اتحاد شخصیت افراد را تحت تاثیر قرار می دهد و عامل موثری در میزان انواع انحرافات و بزهکاری های هر اجتماع محسوب می شود . الف) جهل و بیسوادی فقدان تعلیم و تربیت کامل همیشه نقش اساسی در توسعه انحرافات و جرایم را بازی می کند . به عبارت دیگر ، بی سوادی و نداشتن تحصیلات منظم و تربیت فرهنگی ریشه بسیاری از انواع بزهماری ها و انحرافات از جمله اعتیاد است .تجربه نشان داده است که بین میزان آگاهی و شناخت یا حدود تحصیلات و اعتیاد رابطه معکوس وجود دارد ،هر چه میزان تحصیلات کمتر باشد احتمال اعتیاد بیشتر است ؛ چرا که بیسوادی همراه با جهل و بی خبری بوده و بیسواد یا کم  سواد کمتر می تواند مالک یک فکر صحیح و اندیشه درست برای پذیرفتن حقایق زندگی باشد و ظرفیت درک آنچه را که در اطراف او ، در اجتماع و در دنیا می گذرد داشته باشد.پس چون ازز لحاظ فکری دچار نارسایی است ، بعید نیست بر اثر کمبود رشد فکری و اخلاقی به اعتیاد روی آورد. ب) میزان سواد والدین همانگونه که اشاره شد جهل و بیسوادی افراد و محرومیت ایشان از تعلیم و تربیت صحیح می تواند یکی از مهمترین علل در توسعه جرایم و انحرافات اجتماعی آنان به شمار آید . علاوه بر آن فرزندانی هم که در دامان اینگونه والدین پرورش می یابند از بسیاری راهنمایی و تعالیم لازمه محروم مانده و از این رو زودتر به ورطه سقوط  کشانده می شوند. ج)امکانات فرهنگی عدم وجود امکانات ورزشی و فرهنگی تاثیر بسزایی در افسردگی افراد به خصوص نوجوانان پسر دارد هرچه محیط های ورزشی و تربیتی در جامعه بیشتر باشد امکان فساد در جامعه کمتر است . از این رو به نظر می رسد عدم دسترسی به امکانات فرهنگی و ورزشی با بزهکاری جوانان و نوجوانان در زمینه مواد مخدر رابطه معنا داری وجود دارد.