1-9-5  ارتباط غیرمستقیم آفلاین ارتباطی است که طی آن پیام از طریق واسطه و غیر مستقیم  بین پیام‌گیرنده و پیام‌دهنده مبادله می‌شود. ارتباط غیرمستقیم یا با واسطه، چهره به چهره نیست و جنبه شخصی ندارد. در ارتباط غیرمستقیم، فرستنده و گیرنده پیام یکدیگر را نمی‌شناسند، مانند مؤلف و خوانندگان یک کتاب یا مقاله. 1-9-6  ارتباط مستقیم آنلاین ارتباطی است در آن پیام بدون واسطه و به طور مستقیم با بهره گرفتن از ایمیل، پیغام رسانی فوری، پیامک تلفن همراه و کنفرانس‌های ویدئویی و شنیداری بین پیام‌گیرنده و پیام‌دهنده مبادله می‌شود. 1-9-7  ارتباط غیر مستقیم آنلاین ارتباطی است که در آن پیام از طریق واسطه و به طور غیر مستقیم  با بهره گرفتن از ایمیل، پیغام رسانی فوری، پیامک تلفن همراه و کنفرانس‌های ویدئویی و شنیداری بین پیام‌گیرنده و پیام‌دهنده مبادله می‌شود. 1-9-8   شبکه اجتماعی شبکه‌های اجتماعی از گروه‌هایی اغلب فردی یا سازمانی تشکیل شده که ازطریق یک یا چند نوع از وابستگی‌ها به هم متصل هستند. شبکه‌های اجتماعی با یک یا چند نوع ویژه از وابستگی مانند دوستی، خویشاوندی، مبادله مالی، روابط جنسی، ارتباطات اعتقادی و غیره به یکدیگر متصل می‌شوند (رمضانی و میرزامحمدی، 1392). شبکه‌های اجتماعی مجازی سایت یا مجموعه سایتی است که در آن کاربران می‌توانند علاقه‌مندی‌ها، افکار و به عبارتی، فعالیت‌های خود را با دیگران به طور متقابل به اشتراک بگذارند (امیری و همکاران، 1390). اصطلاحی برای توصیف ابزارها و پایگاه‌هایی است که در آن کاربران اقدام به انتشار و به اشتراک‌گذاری مطالب خود می‌کنند (موسوی‌پور، 1389) 1-9-9   تکامل ( رابطه مکمل) در علم اقتصاد، این مفهوم بر تاثیر تغییرات قیمت بر تقاضای کالاهای مکمل تاکید دارد .تغییر در قیمت یک کالا یا خدمت به تغییر در تقاضا برای سایر کالاها و خدمات منجر می‌شود (Pindyck &  Rubinfeld, 2001). کاربرد مفهوم منابع مکمل در بررسی فناوری، بر همکاری سطح کلان فناوری در الگوهای نرم‌فزاری/ سخت‌افزاری اشاره دارد (Milgrom & Roberts,1995). به طوری که بهبود در یک فناوری (سخت‌افزار) اثر دیگری (نرم‌افزار) را برای افزایش تاثیر کلی سیستم تقویت می‌کند Xu et.al, 2009)). 1-9-10  عملکرد شغلی (متغیر وابسته) عملکرد شغلی به عنوان ارزش سازمانی، رفتارهای شغلی کارمند در موقعیت‌های شغلی مختلف تعریف می‌شود. در واقع، عملکرد شغلی انجام وظایفی است که از طرف سازمان بر عهده نیروی انسانی گذاشته شده است.

1-10  قلمرو پژوهش

بخش اول این پژوهش در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات (مرکز تحقیقات مخابرات) انجام شده است. از نظر زمانی، کار اجرایی این پژوهش در اواخر اردیبهشت و خرداد 1393 صورت پذیرفته است. فرایند کار به این صورت بود که ابتدا بر طبق بررسی‌های صورت گرفته و نظر اساتید، پرسشنامه ارتباطات و عملکرد شغلی تهیه و توزیع شد و سپس نتایج مورد بررسی قرار گرفت و با مقاله مرجع مقایسه شد و به دلیل اختلاف در نتایج، پرسشنامه دوم به منظور بررسی عوامل فرهنگی طراحی و بین خبرگان مربوطه توزیع شد. در نهایت کار جمع‌آوری و کدگذاری پرسشنامه‌ها در اوایل شهریور 1393 به پایان رسید.

1-11   ساختار پژوهش

این پژوهش شامل پنج بخش می‌باشد. فصل اول به کلیات پژوهش اختصاص دارد و در آن به مسئله پژوهش، ضرورت و اهداف پژوهش، زمینه پژوهش که مربوط به تحقیقات صورت گرفته پیرامون موضوع مورد بررسی است سوالات و فرضیات پژوهش، و نیز مواردی همچون، تعاریف متغیر‌ها و ساختار کلی پژوهش پرداخته است. فصل دوم به توضیح مبانی نظری پژوهش اختصاص دارد و به ادبیات موضوع می‌پردازد. فصل سوم به توضیح روش پژوهش می‌پردازد. در این فصل فرایند و گام‌های پژوهش، جامعه و نمونه آماری مورد بررسی، ابزار و روش تحقیق مورد استفاده در بخش‌های مختلف پژوهش و موارد کاربرد هرکدام شرح داده شده است. فصل چهارم به تجزیه و تحلیل داده‌ها می‌پردازد. در این فصل اطلاعات گردآوری شده مورد پردازش قرار می‌گیرند. فصل پنجم با عنوان نتیجه‌گیری شامل نتایج و دستاوردهای نهایی پژوهش می‌باشد.     شکل 1-1 ساختار پژوهش

1-12  جمع بندی

تغییرات سریع از ویژگی‌های مهم محیط کسب‌و‌کار کنونی می‌باشد. در عصر تغییرات و تحولات سریع محیطی، فناوری اطلاعات (IT) و سیستم‌های اطلاعاتی (IS) در ادامه بقای سازمان‌ها نقش حیاتی دارند. از سویی دیگر، ارتباطات سازمانی لازمه هر نوع فعالیت سازمان یافته است و انجام هر کاری، مستلزم ارسال پیام است و بستر انتقال پیام‌ها، ارتباطات (در شکل گسترده آن) است. مدیران باید بتوانند به سرعت با مشتریان، تامین کنندگان و کارمندان خود ارتباط برقرار کنند. تا سال 1990 از سیستم پستی یا سیستم تلفنی به همراه صوت یا دورنگار برای برقراری ارتباط تجاری استفاده می‌شد، اما امروزه مدیران و کارمندان می‌توانند از کامپیوتر و پست الکترونیکی، اینترنت، تلفن‌های همراه و کامپیوترهای قابل‌حمل استفاده ‌کنند که برای این منظور به شبکه‌های بی‌سیم متصل هستند. در حال حاضر شبکه و اینترنت هنگام استفاده در زمینه کسب‌و‌کار تقریبا مترادف می‌باشند. توسعه‌های اخیر در فناوری اطلاعات و سرویس‌های وب، سبب توسعه و گسترش شبکه‌های اجتماعی و ارتباطات شده است. میزان عضویت ایرانیان در شبکه‌های اجتماعی در سال‌های اخیر از افزایش قابل ملاحظه‌ای برخوردار بوده است. از ویژگی‌های مهم شبکه‌های اجتماعی تعامل بین کاربران است. کاربران شبکه‌های اجتماعی نه تنها اطلاعات شخصی خود (Foster et.al‚ 2010) را به اشتراک می‌گذارند، بلکه از وب سایت‌های اجتماعی به منظور جستجوی محصولات یا اشتراک‌گذاری توصیه‌ها و تجربیات با دوستان خود و سایر کاربران استفاده می‌نمایند. ارتباطات شبکه‌ای مانند ارتباطات مستقیم و غیرمستقیم در هر دو شبکه ارتباطی محیط کاری آنلاین و آفلاین به 4 نوع ارتباط متمایز منتهی می‌شود. افراد از طریق ارتباطات مستقیم (یک ارتباط مستقیم بین دو نفر به گونه‌ای که آنها می‌توانند با یکدیگر بدون رفتن نزد دیگران ارتباط برقرار کنند) یا ارتباطات غیرمستقیم (هیچ ارتباط مستقیمی بین دو نفر وجود ندارد به گونه‌ای که دو نفر می‌توانند با یکدیگر فقط از طریق دیگران ارتباط برقرار کنند) به دیگران در شبکه متصل می‌شوند (Borgatti, 2005). ارتباطات کارکنان در شبکه‌های ارتباطی محیط کاری آنلاین و آفلاین منابع مکملی هستند که تعامل آنها بر عملکرد شغلی تاثیر می‌گذارد.