3-4-3-4-1-3 تضعیف توان استخراجی و باز توزیعی دولت: در ادبیات سیاسی به ویژه در چارچوب نظریات مبتنی بر کارکردگرایی، نظام سیاسی به عنوان یکی از خرده نظام‌های اجتماعی کارویژه‌های خاصی را بر عهده دارد که از جمله آن­ها، کارویژه­ی استخراج منابع از داخل جامعه و توزیع مجدد آن­هاست. بحث استخراج، هم منابع مادی همچون مالیات و هم منابع انسانی همچون به کارگیری مهارت‌ها و توانائی های گروه­های اجتماعی را مدنظر قرار می‌دهد. بر اساس این تحلیل، یکی از معیارهای عمده­ی سنجش میزان کارآیی یک نظام سیاسی، بررسی توان استخراجی و توزیع مجدد منابع در داخل جامعه است.[25] دولت‌های رانتیر نه تنها در زمینه­ توان پاسخگویی به جامعه ضعیف هستند بلکه در خصوص استخراج و باز توزیع صحیح منابع در داخل نیز ناکار‌آمدند. این ضعف در عرصه­ سیاسی، رویه‌های دموکراتیک اداره­ی امور را مختل می‌کند. در عرصه­ اجتماعی به نابرابری­های اجتماعی دامن می‌زند و در عرصه­ اقتصادی نیز سبب پی گیری سیاست‌های اقتصادی غیر کارآمد توسط دولت خواهد شد.[26] 3-4-3-4-1-4 تبدیل شدن دولت به توزیع کننده ی رانت: دولت در چنین حالتی، اساسی‌ترین نقش را در توزیع ثروت در میان مردم ایفا می‌کند. این دولت همان دولت تخصیصی است که نظریه پردازان به علت اهمیت ویژگی توزیعی این گونه دولت‌ها به آنها دولت­های تخصیصی می‌گویند و آن را در مقابل دولت‌های تولیدی قرار می‌دهند.[27] در چنین حالتی کل نظام سیاسی و اجتماعی به میزان و چگونگی تخصیص هزینه‌های دولت وابستگی پیدا می‌کنند.[28] 3-4-3-4-2 تأثیرات آن بر اقتصاد 3-4-3-4-2-1 رشد روحیه­ی رانتیری در اقتصاد و جامعه: غالب نظریه پردازان اعتقاد دارند که در شرایط وجود امکان کسب درآمد از طریق رانت، استعدادهای جامعه به جای نوآوری و خلاقیت و فعالیت مولد به سوی کسب درآمدهای آسان جذب شده و این امر سبب تخصیص استعدادهای کشور از فعالیت‌های مفید به فعالیت‌های مربوط به جستجو و کسب رانت می‌شود. در این شرایط، به علت صرف استعدادهای کشور در کارهای غیر تولیدی از رشد واقعی محروم خواهد شد.[29] ویژگی عمده­ی روحیه­ی رانتیری این است که در این حال، دیگر کار و کوشش علت ثروتمند شدن نیست بلکه شانس و تصادف است که ثروت می‌افزاید. به عبارت دیگر، در چنین وضعیتی درآمدهای افراد بستگی به کار و فعالیت تولیدی ندارد، بلکه بیشتر به شانس و موقعیت آن­ها در ساختار بوروکراسی دولتی بستگی دارد.[30] 3-4-3-4-2-2 اقتصاد مصرفی: دولتی که به مقدار وسیع از رانت برخورداد می‌شود، اقدام به واردات عظیم کالاهای مصرفی و تجملی می کند. ویژگی بارز اقتصاد این نوع جوامع، مصرف زیاد کالاها در قبال تولید کم در جامعه است. چون یکی از مهمترین اهرم‌های حفظ مشروعیت دولت تأمین نیازهای مادی جامعه می‌باشد، بر واردات کالاهای مصرفی تأکید فراوانی می‌کند. در چنین شرایطی چون از طرف دولت، تاکیدی برای گسترش صنایع و توسعه­ی صنعتی وجود ندارد، جامعه به صورت مصرف‌کننده­ کالاها و خدمات درمی‌آید و فعالیت‌ها اساسا غیر مولد و غیر اقتصادی‌اند و بخشی از سرمایه‌های جامعه نیز در مسیرهای غلط به هدر خواهد رفت.[31] 3-4-3-4-2-3 گسترش بخش عمومی اقتصاد: دولت رانت‌هایی را که دریافت می‌کند، در اقتصاد داخلی هزینه می‌کند و در حقیقت به عنوان سرمایه‌گذاری‌های کلان در اقتصاد داخلی، با ارائه­ خدمات رایگان یا ارزان قیمت باعث افزایش هزینه‌های دولتی می‌گردد. در این حالت دولت در اقتصاد دارای یک نقش اساسی در حرکت چرخ‌های اقتصادی می‌باشد.[32] 3-4-3-4-2-4 اختلال در برنامه‌های توسعه­ی اقتصادی: دولت رانتیر به طور انحصاری رانت را دریافت و آن را هزینه می‌کند. همین امر سبب می‌شود دولت بدون مشورت با گروه­های اجتماعی و بدون در نظر گرفتن مسائلی همچون کارایی و بازدهی اقتصادی، برنامه‌های خود را به اجرا درآورد. در چنین فضایی دولت‌های رانتیر بر اساس تجربه­ی تاریخی، به سیاست‌های مبتنی بر جایگزینی واردات روی می‌آورند. در نتیجه­ی گسترش صنایع با هدف افزایش تولیدات داخلی و کاهش واردات مدنظر قرار می‌گیرد. اما مشکل این­جاست که معمولا صنایعی که در چنین شرایطی پدید می‌آیند، از کارایی و انعطاف‌پذیری لازم برخوردار نیستند و به سبب پایین بودن کیفیت محصولات این صنایع، تولیدات آن­ها تنها در بازار داخلی قابل فروش است.[33] همچنین دولت های رانتیر به طور عمده به توسعه­ی تولیدات کشاورزی بی‌توجهی و در عوض سعی می‌کنند نیازهای این بخش را از طریق واردات تأمین کنند. نتیجه­ی نهایی چنین سیاست‌هایی تضعیف بخش کشاورزی و پایه‌گذاری صنایع ناکارآمد است.[34]

نمودار 2- 1: ساختار طراحی شغل داده – ستاده 2- مدیریت مشارکتی[23] مدیریت مشارکتی ایجاب می­ کند تصمیم گیری سازمان چنان صورت گیرد که اطلاعات و دروندادها و مسئولیت به پایین ترین رده مربوط به آن تصمیم واگذار شود. مقصود مدیریت مشارکتی اطمینان یافتن از این امر است که کارکنان صالح به گرفتن تصمیم­های مؤثّری بپردازند. سپردن اختیار وسیله ای برای دستیابی به مدیریت مشارکتی است. ساز و کاری است که از راه آن مسئولیت به گروه ها یا افراد مسئول داده می­شود. درگیر کردن کارکنان ساز و کاری است که از راه آن اطمینان حاصل می شود که اطلاعات درونداد متناسب به نظام تصمیم گیری داده شده است . از این رو ، سپردن اختیار و درگیر کردن را  می­توان سنگ بنای فلسفه مدیریت مشارکتی به شمار آورد (پلونکت و فونیه، 1380، ص 61). مدیریت مشارکتی را می توان در قلمرو انگیزش های فرامرتبه انسان به شمار آورد . انسانی که در مدیریت امور مشارکت کند و اندیشه خود را به کار گیرد ، به راستی که در راه بالندگی و شکوفایی هستی خود گام برمی دارد . هرگاه مردم در فراگرد داد و ستد اندیشه قرار گرفتند و برای تعیین هدف های زندگی و کار فراخوانده شوند و برای یاری های ایشان قدر و منزلتی در خور پدید آمد ، آنگاه عامل های انگیزشی آنان به کار خواهد افتاد . در چنین وضعی افراد راه بالندگی و رشد را طی می کنند . به تغییر فکری می پردازند ، در سود جستن از فرصتهای نیک مجاز شمرده می شوند و سرانجام هدف های بزرگ اجتماعی را در دایره هدف های شخصی خود جای می دهند و حتّی آنها را برتر می دانند . فداکاری ، کوشش بیش از حد ، گذشت و جانبازی در راه آنچه دیگران می طلبند برای انسانی که مشارکت جوی کامل است یک ارزش بنیادی است (طوسی، 1380، ص12). 3- رهبری اثربخش[24] و رفتار سرپرستی اگر فردی می کوشد که بر رفتار فرد دیگری تأثیر بگذارد ، این محرّک کوشش رهبری نام دارد ، که می تواند مؤفّق یا نامؤفق و اثربخش یا غیراثربخش باشد .

اثربخش                              مؤفق

– خداپناهی، محمدکریم. (1385). انگیزش و هیجان، تهران: انتشارات سمت. – خدا رحیمی، سیامک، جعفری، غلامعلی. (1377). روان درمانی مذهبی، نقش مذهب بر فرایند‌های بهداشت روانی و روان درمانی در روانشناسی بالینی، فصلنامه تازه‌های روان درمانی هیپنوتیزم، دوره دوم، شماره 7و8. – خزائلی، پارسا. (1386). تاب آوری و ظرفیت غلبه بر دشواریها. معاونت دانشجوئی و فرهنگی. مرکز مشاوره دانشگاه تهران. – درایدن، ویندی. (1390). رفتار درمانی عقلانی هیجانی رفتاری، مترجم: موحد، رابعه، تهران، ارجمند. – دوازده امامی، محمد حسن؛ روشن، رسول؛ محرابی، علی وعطاری. (1388). اثر بخشی مدیریت استرس به شیوه شناختی- رفتاری برکنترل قند خون و افسردگی در بیماران دیابتی نوع 2. مجله غدد درون ریز و متابولیسم ایران. دوره یازدهم، شماره‌ی 4، صفحه‌های 385-392. – رحیمی، محمود. (1387). بررسی تاثیر آموزش درمان شناختی رفتاری الیس و آرامش عضلانی جهت کاهش اضطراب دانش آموزان پسر دبیرستان عشایری شهر شیراز. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد ارسنجان. – رضاعی، فرزین(1382).روانشناسی سلامت. تهران: انتشارات ارجمند. – رضایی، فاطمه، کجباف، محمدباقر، وکیلی، نجمه، دهقانی، فهیمه. (1390). اثر بخشی درمان شناختی-رفتاری مدیریت استرس بر سلامت عمومی‌بیماران مبتلا به آسم، فصل نامه دانش و تندرستی دانشگاه علوم پزشکی شاهرود، دوره6، شماره3. – رفیع نیا، عبدالرسول. (1379). بررسی تاثیر مشاوره فردی با رویکرد شناختی در درمان استرس پس از سانحه، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت معلم تهران. – رودی دبلیو، بیلوس. (1385). راهنمای پزشکی خانواده دیابت، مترجم: سعیده مسجدی، سپهر اندیشه، قم. – روشن، رسول، یعقوبی، حمید(1381). روش‌ها و فنون آرام سازی و بیوفیدبک. تهران، انتشارات رشد. – ریجسینگهانی، آرونا. (1381). سفره رنگین برای دیابتی‌ها. مترجم: حق نظریان، تهران، راه تندرستی. – زاهد نژاد،‌هادی؛ پور شریفی، حمید و باباپور، جلیل. (1389). ارتباط کانون کنترل سلامت، حافظه و رابطه پزشک بیمار با رضایت از درمان در مبتلایان به دیابت نوع 2. دو ماهنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه، دوره 9، شماره 2، ص75-67. – زاهد نژاد،‌هادی؛ پور شریفی، حمید و باباپور، جلیل. (1389). بررسی ارتباط کانون کنترل سلامت، حافظه و رابطه پزشک بیمار با پیروی از درمان در مبتلایان به دیابت نوع 2. مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد، دوره7، شماره 2، ص 258-249. – زهرا کار، کیانوش. (1391). بررسی اثر بخشی درمان عقلانی، هیجانی و رفتاری به شیوه گروهی در کاهش استرس بیماران مبتلا به دیابت. فصلنامه دانش و تندرستی دانشگاه علوم پزشکی شاهرود. دوره7، شماره4. – سارافینو، ادوارد. (1391).  روانشناسی سلامت، مترجم: الهه میرزایی، تهران، رشد(تاریخ انتشار اثر به زبان اصلی،2002). – ساعتچی، محمود. (1384). روان شناسی کار، تهران، نشر ویرایش. – سامانی، سیامک، جوکار، بهرام، صحراگرد، نرگس. (1386). تاب آوری، سلامت روانی و رضایت مندی از زندگی، مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال سیزدهم، شماره3. – سامانی، سیامک، جوکار، بهرام. (1386). بررسی اعتبار و روایی فرم کوتاه مقیاس افسردگی، اضطراب و فشار روانی، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شیراز. – سانتراک. (1382). زمینه روانشناسی سانتراک. ترجمه، مهرداد فیروز بخت. تهران، رسا. – سرتیپ پور، مهناز، عطاری، عباس، امینی، مسعود. (1382). تاثیر آموزش مدارا با استرس بر کنترل کوتاه مدت قند خون در بیماران دیابتی، پژوهش در علوم پزشکی، سال هشتم، دو ماهنامه مرداد و شهریور. – سعیدی، مژگان. (1383). اثر بخشی دو روش بازسازی شناختی و آرامسازی و ترکیب این دو بر اضطراب و افسردگی بیماران باز توانی قلبی. پایان نامه کارشناسی ارشد انستیتو روانپزشکی تهران.

• اشاره به آیین نامه اجرایی که بعداً به تصویب هیات وزیران خواهد رسید درمفاد قانون ودر دسترس نبودن این آیین نامه اعلام نظر را تا ابلاغ آن مسکوت خواهد گذاشت[95] برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد مقررات مربوط به نرم افزارهای رایانه ای و نحوه ثبت آنها درحقوق ایران به «قانون حمایت ازحقوق پدیدآورندگان نرم افزارهای رایانه ای »مصوب 10/10/1379 رجوع شود.

گفتار دوم:شباهت نرم افزار با آثار ادبی و هنری

مقصود از آثار ادبی نوشته معمولا کتاب است اگر چه خصوصیتی درآن نیست وممکن است شخصی نرم افزار خاصی را با یکی دیگر از آثار مشمول حق مولف قابل مقایسه بداند و دراین زمینه استدلال نماید . دلائل مشابه برنامه کامیپوتری با کتاب رامی توان به شرح زیر ذکر کرد: 1-فصل بندی مطالب: شخصی که کتابی رامی نویسد ، مطالبی را که درنظر دارد به طور یکجا و درهم درج نمی کند بلکه سعی می نماید با تقسیم بندی منطقی مطالب ، هر دسته از گفتنیها را در جای خود بیان کند . تقسیم بندی مطالب ممکن است مفصل یا مختصر باشد و به این معنا که هر بخش ، رشته تقسیمات فرعی خود را داشته باشد . میزان تقسیم بندی ها گاه رابطه مستقیمی با کثرت مطالب ندارد بلکه بر حسب منطق و تنوع مطلوب صورت می گیرد . یک برنامه کامیپوتری نیز بر حسب تفصیل و پیچیده و متنوع بودن آن مرکب از بخش ها و تقسیمات فرعی است این تقسیم بندی علاوه بر تقسیماتی است که مقتضای برنامه نویسی به یک زبان خاص است . مثلاً قبلا گفته شد که دربرنامه های به زبان COBOL اصولا چهار بخش وجود دارد که به ترتیب درآنها هویت برنامه مشخصات سیستم و دستگاه های کامیپوتری ، بایگانی و داده ها و عملیات مطرح می شود ولی درخود بخش عملیات نیز مثلاً جملات به طور درهم نوشته نمی شود بلکه پاراگراف به پاراگراف ذکر می شود وبین آنها ارتباط هایی به وجود می آید . 2-هدف دار بودن : کتاب در کل هدفی را دنبال می کند به طوریکه وقتی تمام بخش های آن خوانده شود هدفی که نویسنده دارد تحقق پیدا می کند .هر کدام از بخش های کلی و جزئی نیز براساس اهدافی که برای خود آن بخش درنظر است نوشته می شوند ولی تمام اهداف جزئی در جهت هدف کلی کتاب معین می گردند.نرم افزار نیز به منظور انجام شدن اموری نوشته می شود به طوریکه وقتی آن را درماشین قرار دهند و به کار اندازند آن امور انجام و هدف محقق شود . نرم افزاری بهتر است که هر بخش ازآن هدفی که به آن واگذارشده است تامین کند و کمتر به سایر بخش ها ارجاع دهد. 3-زبان نگارش: کتاب با زبان معمولی انسان نوشته می شود که مرکب از حروف ، کلمات و ارقام و علائم جملات است برنامه های کامیپوتری نیز همین طور نگارش می یابند و خصوصا برنامه های به زبان بالا که به کلمات و جملات شبیه زبان معمولی تدوین می شوند. 4-قابلیت ترجمه : کتاب را می توان از یک زبان به زبان های دیگر ترجمه کرد . همین طور است برنامه های کامپیوتری ، زیرا که اولا تمام برنامه های به زبان های سطح بالا (منبع) باید از صورت انسان فهم به صورت قابل اجرا برای ماشین که 0 و 1 است در آیند . ثانیاً ممکن است ساختار و مفاد یک برنامه که به یک زبان سطح بالا و مناسب با سخت افزاری خاص است در زبان دیگری که مناسب برای سخت افزار دیگر است مورد اقتباس قرار گیرد . این کار به عنوان مثال در قضیه Whelan ، V.Jaslow صورت گرفت که درآنجا خوانده بجای برنامه کاربردی خواهان برنامه ای با همان ساختار ولی زبان BASIC نوشت که با زبان برنامه اولی متفاوت و با کامیپوترهای شخصی سازگار بود . اینک این عمل خوانده مجاز است یا نه درجای خود بحث خواهد شد ولی تنها ازنقطه نظر قابلیت برگردان کردن زبان برنامه با حفظ ساختار و منطق آن مثال مزبور قابل ذکر بود . 5-سایر جهات : جنبه های دیگری هم هست که بیشتر جنبه اقتصادی و فرعی دارد تا ادبی و هنری این جنبه ها عبارتند از : 1-5-نیاز به سرمایه : حداقل در برنامه های ساده بدون نیاز به سرمایه گذاری زیاد فرد یا افرادی می توانند مبادرت به نوشتن برنامه نمایند و تنها نشر و بازیابی آن است که نیاز بیشتری به سرمایه و حرفه بازاری دارد . این امر درمورد کتاب نیز صادق است و لذا شباهتی از این جهت بین دو موضوع فوق وجود دارد . 2-5-ماده وشی حامل اثر در کتاب و نرم افزار نسبت به ارزش خود اثر از قیمت کمتری برخوردار است .[96] این قیمت ناشی از انحصار قانونی یا حق مولف است .

گفتار سوم:تفاوت نرم افزار با آثار ادبی و هنری

برای بیان تفاوت های مزبور ابتدا لازم است آنچه را که در فوق تحت عنوان شباهت ها مطرح کردیم موردنقد و بررسی قرار دهیم . 1-فصل بندی کتاب نوعی تقسیم کار به اجزا و بخش هاست که مخصوص کتاب یا سایر آثار ادبی و هنری نیست اصولا هر کاری را که قرار است انجام شود یکجا و یک دفعه انجام نمی دهند تولیدیک محصول صنعتی نیز با تقسیم کار وتولید اجزا وترکیب نهایی آن ها صورت می گیرد . 2-هدف دار بودن نیز اختصاص به آثار ادبی و هنری ندارد وهمه کارهای بشرحتی سخن گفتن او چنین وصفی را دارد . هریک از اجزا کارهانیز هدفی جزئی ولی در ارتباط با هدف کلی فاعل آن دارند. 3-درخصوص زبان نگارش ، که قوی ترین دلیل تشابه نرم افزار یا کتاب است . ملاحظات زیر مطرح است . یکی آنکه اصولا در دوران اخیر که مهندسی نرم افزار مطرح است تنها درصد کمی حدود20 درصد از جریان تولید را کدگذاری و نوشتن برنامه تشکیل می دهد و لذا سهم این عامل در محصول نرم افزاری در حدی است که خود به خود جنبه شباهت مزبور را کم اهمیت می کند . دیگر آنکه درهمین مقدار گفته شده نیز باید توجه داشت که این شباهت فقط درمورد زبان های سطح بالا مطرح است درحالیکه برنامه های خوبی با 0 و1 را شامل نمی شود . 4-قابلیت ترجمه اگر چه شباهت خوبی است ولی باز در مفهومی وسیع تر اختصاص به آثار ادبی ندارد و زیرا مشابه سازی برای محصولات صنعتی نیز مصداق دارد مضافاً به این که در ترجمه متون ادبی استفاده می شود از متن ترجمه نیز مانند خواننده متن اصلی انسان است درحالیکه دربرنامه کامیپوتری ، متن ترجمه شده فقط توسط ماشین قابل استفاده می باشد.

[228]- انصاری ، محمدعلی. 1415 هـ ق .«الموسوعه الفقهیه المیسره» .قم. انتشارات مجمع الفکراسلامی.ج2.ص571 [229]- طوسی ، ابی جعفرمحمدبن علی(ابن حمزه طوسی). 1408 هـ ق. «الوسیله الی نیل الفضیله». لوح فشرده جامع فقه اهل بیت(ع) نسخه 1/2 .مرکزتحقیقات علوم اسلامی نور. ص 257 [230]- علیزاده ، حسن. 1383. «قراردادهای پیش فروش آپارتمان». تهران. انتشارات میثاق عدالت.ص 35 [231]- همان ، ص 39 [232]- شهیدی ، مهدی. 1386. «تشکیل قراردادها وتعهدات». تهران . انتشارات مجد.ص 329 [233]- امامی ، میرسیدحسن.1387.«حقوق مدنی».تهران.انتشارات اسلامیه .ج 1.ص 425 [234]- کاتوزیان ، ناصر.1373.«حقوق مدنی- معاملات معوض ،  عقودتملیکی». تهران. انتشارات شرکت سهامی انتشار.ج 1.ص 275 [235]- علیزاده ، حسن. 1383. «قراردادهای پیش فروش آپارتمان». تهران. انتشارات میثاق عدالت.ص 63 [236] – گرجی ، ابوالقاسم. 1375. «مقالات حقوقی». تهران. انتشارات دانشگاه تهران.ج 2. ص 11 [237] – مصطفوی ، سید مصطفی و رحیمی ، سیدعلی اصغر. «ماهیت قرارداد پیش فروش ساختمان درحقوق ایران و فقه امامیه». پژوهشنامه حقوق اسلامی. تابستان 1389.ش 31. ص 190 [238] – خمینی ، سید روح الله . 1387. «تحریرالوسیله» . تهران. انتشارات مجد. ج 2 . ص 448 [239]- جعفری لنگرودی ، محمدجعفر.1373. «دائره المعارف حقوق مدنی و تجارت».تهران. انتشارات گنج دانش.ج1.ص 508 [240]- کاتوزیان ، ناصر.1387. «حقوق مدنی(عقودمعین)» . تهران. انتشارات شرکت سهامی انتشار.ج 1. ص 275 [241]- ولویون ، رضا.«فروش آپارتمانهای ساخنه نشده» . دوفصلنامه علمی پژوهشی حقوق وسیاست. سال سوم . ش 4 . بهار و تابستان 1380 . ص 34 و 36

– قانون پیش‌فروش ساختمان مصوب 12/10/1389

[243] – عراقی ، عزت اله . بی تا. «جزوه درسی حقوق کار». دانشگاه تهران. ص 18 [244] – مومن قمی ، محمد. «استصناع» . مجله فقه اهلبیت(ع).ش 12 و11 . پاییز وزمستان 1376. ص 237 [245] – سبزواری ، علی. 1379. «جامع الخلاف و الوفاق». قم. انتشارات پاسداراسلام . ص 270 [246]- جعفری لنگرودی ، محمدجعفر.1382. «فرهنگ عناصر شناسی(حقوق مدنی، حقوق جزا)» . تهران . انتشارات گنج دانش . ص 425 [247]- مومن قمی ، محمد. «استصناع» . مجله فقه اهلبیت(ع).ش 12 و11 . پاییز وزمستان 1376. ص 237