3-1- مقدمه در طول سالیان متمادی و از ابتدای حیات بشر، انسان همیشه با تحقیق سروکار داشته است. آنچه در اینجا اهمیت دارد این است که تحقیقی می ­تواند راهگشا باشد که براساس اصول و موازین علمی صورت پذیرد. از آنجایی که، اتخاذ روش علمی تنها راه دستیابی به دستاوردهای قابل قبول و علمی است، چنانچه روش­شناسی صحیح صورت نپذیرد، دستیابی به هدف­های تحقیق میسر نخواهد بود. بنابراین استفاده از یک روش علمی که مبتنی بر انتظامی عقلانی و برخوردار از روح علمی و واقعیت­گرایی است، جهت نیل به اهداف امری ضروری به نظر می­رسد ( خاکی، 1387: 37). در این فصل به بیان نوع روش تحقیق، مدل تحقیق و فرضیه ­های پژوهش پرداخته می­شود. سپس نحوه­ی جمع­آوری داده­های مورد نیاز پژوهش، جامعه و نمونه­ی آماری بیان می­شود. علاوه بر آن روش­های تجزیه و تحلیل داده­ ها جهت دستیابی به اهداف پژوهش و پاسخگویی به سؤال­ها شرح داده می­شود. 3-2- روش تحقیق پایه هر علمی، روش شناخت آن است و اعتبار و ارزش قوانین هر علمی به روش شناختی مبتنی است که در آن علم به کار می­رود. روش راهی است که به منظور دستیابی به حقیقت علوم باید پیمود و پژوهش عبارتست از: مجموعه فعالیت­هایی که پژوهشگر با بهره گرفتن از آن­ها به قوانین و واقعیات پی می­برد، روش تحقیق نیز مجموعه ­ای از قواعد، ابزار و راه­های معتبر و نظام­یافته برای بررسی واقعیت­­ها، کشف مجهولات و دستیابی به راه­حل مشکلات است ( خاکی، 1387: 19). با توجه به هدف این پژوهش (بررسی کیفیت خدمات دو سویه میان تولیدکننده و تأمین­کننده در شرکت روغن نباتی نرگس شیراز)، این تحقیق از نظر هدف، کاربردی است، به این دلیل که نتایج این تحقیق می ­تواند برای بهبود کیفیت خدمات در زنجیره تأمین و افزایش رضایت مشتری­ها در شرکت روغن نباتی نرگس شیراز به کار رود و از نظر ماهیتی، پیمایشی- تحلیلی است. به این دلیل پیمایشی است که اقدام به اندازه ­گیری عملیاتی کیفیت خدمات می­شود و تحلیلی است، زیرا رابطه بین عوامل بررسی می­شود و همچنین نتایج به جامعه بزرگتر تعمیم داده می­شود. 3-3- مدل نظری تحقیق پاراسورامان و همکاران افتخار اعلام تحقیق در مورد کیفیت خدمات را از آن خود کردند ( پاراسورامان و همکاران، 1990، 1988، 1985). این نویسندگان بر مبنای تحقیق کیفی، برآورد کیفیت خدمات حاصل­شده از اطلاعات در مورد تعدادی از خدمات را به جای انتظار داشتن ابعاد کیفیت کالا در بخش تولیدی، تنظیم کردند. نخستین نتایجی که به واسطه عملکرد برخی شرکت­های خدماتی به دست آمد، بیانگر ابعاد کیفیت خدمات شامل: لمس­پذیری، قابلیت اطمینان، تفاهم، شایستگی، احترام، صداقت، دسترسی، ارتباط و درک مشتری می­شود. یک بررسی دیگر که منجر به یک درجه­بندی 22 بخشی شد سروکوال نامیده شد که کیفیت خدمات را مبتنی بر 5 بعد لمس پذیری، قابلیت اطمینان، پاسخگویی، مسئولیت­ پذیری و همدلی برآورد کرد. این روش صرفاً بر انتظارات مشتریان استوار است و سپس ادارکات را بررسی می­ کند. این نویسندگان کیفیت خدمات را به عنوان شکاف بین انتظارات مشتری برای خدمات و ادراکاتشان از عملکرد خدمات، توصیف کردند. ابعاد مشترک در نظرات همه دانشمندان نشان می­دهد که ابعادی چون دانش و توانایی کارکنان، فروتنی، کامل­بودن خدمات، سرعت و صحت در ارائه خدمات، زیبایی فضای ارائه خدمات از اهمیت بیشتری برخوردار است (الوانی، 1382: 17). 3-3-1- مدل تحقیق شکاف­های مدل را می توان به دو نوع تقسیم کرد: (شکل2-3).

1. شکاف (مستقیم): این شکاف در راستای مسیر اصلی زنجیره­تأمین تعریف شده است (مسیر حرکت فیزیکی کالا) که از طرف تأمین­کننده به شرکت اصلی است.
2. شکاف معکوس: این شکاف در جهت عکس فرایند اصلی زنجیره­تأمین است (عکس حرکت فیزیکی کالا) که از طرف شرکت اصلی به تأمین­کننده است.

اگر چه کارت امتیازی متوازن به صورت گسترده ای در صنایع مختلف قابل اجراست اما یک متدولوژی رسمی برای اجرای آنها وجود ندارد، که نبود این متد رسمی باعث سوق پیدا کردن به تمرکز بر معیارهای مالی کوتاه مدت می شود. کارت امتیازی متوازن ممکن است به ما بگوید که چه شاخص هایی مناسب اند اما به ما نمی گوید که چگونه به این شاخص ها نگاه کنیم و تجه کنیم و اهمیت نسبی آنها را بیان نمی کند. با وجود بیان محدودیت های فوق وی اشاره می کند، اگر چه کارت امتیازی متوازن محدودیت هایی را دارد اما به عنوان مدل پایه ای برای بکارگیری منابع و بهبود فرآیند های داخلی به حساب می آید.      (وییرسما، 2009)، دلیلی استفاده مدیران از کارت امتیازی متوازن را در سه مورد زیر می داند: تصمیم گیری و تصمیم عقلانی هماهنگی خود کنترلی هدف اصلی توسعه کارت امتیازی متوازن ارتباط دادن استراتژی های شرکت با کارکنان و کمک به اجرای استراتژ ی ها است. 2-2-5رابطه علی میان ابعاد در کارت امتیازی متوازن   برای کسب دستاوردهای مالی می بایست برای مشتریان خود ارزش آفرینی کنیم. این کار عملی نخواهد بود مگر این که در فرآیند های عملیاتی خود برتری یابیم و آنها را با خواسته های مشتریانمان منطبق سازیم. کسب برتری عملیاتی و ایجاد فرآیند های ارزش آفرین، امکان پذیر نیست مگر اینکه فضای کاری مناسب را برای کارکنان ایجاد و نوآوری، خلاقیت،یادگیری و رشد را در سازمان تقویت کنیم. در جهت تائید رابطه علی و معلولی به صورت ذکر شده “چان- یی چیان” به بررسی وجود همبستگی میان ابعاد کارت امتیازی متوازن پرداخته اند و وجود ارتباط معنا دار میان بعد رشد، یادگیری و فرآیند های داخلی، فرآیند های داخلی  و مشتری، و بعد مشتری با بعد مالی را به کمک نرم افزار نشان دادند و نتیجه گرفتند که این رابطه معنا دار در صنعت بانکداری و اتومبیل وجود دارد. این رابطه علی و معلولی در شکل 2-11بیان شده است.

1- شرکت­های کوچک و متوسط شهرک صنعتی فرامان استان کرمانشاه از چه میزان کارآفرینی سازمانی برخوردار می­باشند؟ 2- هر یک از ابعاد کارآفرینی سازمانی شرکت­های کوچک و متوسط شهرک صنعتی فرامان استان کرمانشاه از چه جایگاهی برخوردارند؟ 3- شرکت­های کوچک و متوسط شهرک صنعتی فرامان استان کرمانشاه از چه میزان آمیخته بازاریابی کارآفرینانه­ای برخوردار می­باشند؟ 4- اجزای هر کدام یک از عناصر آمیخته بازاریابی کارآفرینانه شرکت­های کوچک و متوسط شهرک­های صنعتی استان کرمانشاه از چه جایگاهی برخوردرند؟

1-4-                  قلمرو تحقیق

قلمرو تحقیق شامل قلمرو موضوعی، مکانی و زمانی می­باشد.

• قلمرو موضوعی؛ در این تحقیق منظور از کارآفرینی سازمانی تنها سه بعد تجدید استراتژیک، نوآوری و توسعه کسب و کار می­باشد. همچنین منظور از آمیخته بازایابی کارآفرینانه 5 عنصر شخص، قیمت، ترفیع، توزیع و قیمت می باشد(و دیگر ابعادی که برای این مفاهیم در نظر گرفته می شود را شامل نمی شود) که این مباحث در حوزه مطالعات استراتژیک و بازاریابی قرار می­گیرند.
• قلمرو مکانی تحقیق شامل بررسی شرکت­های کوچک و متوسط شهرک صنعتی فرامان کرمانشاه می­باشد.
• قلمرو زمانی تحقیق نیز از دی سال1390 تا اواخر شهریور 1391 را دربر می­گیرد

1-5-                  روش تحقیق

این پژوهش یک پژوهش کمی و از نوع تحقیقات کاربردی و توسعه­ای است. همچنین از لحاظ روش پژوهش، یک تحقیق توصیفی-پیمایشی محسوب می­شود. روش جمع­آوری اطلاعات شامل دو بخش کتابخانه­ای و میدانی است. برای جمع­آوری اطلاعات مربوط به چارچوب نظری و پیشینه پژوهش از روش کتابخانه­ای و برای جمع‌آوری اطلاعات مورد نظر جهت آزمون فرضیات از روش میدانی(به کمک پرسشنامه) کمک گرفته شد. پرسشنامه شامل دو بخش سوالات عمومی و تخصصی است. بخشی از سوالات تخصصی، به سنجش آمیخته بازاریابی کارآفرینانه و بخش دیگر آن به سنجش کارآفرینی سازمانی شرکت­ها بر اساس طیف لیکرت می ­پردازد. سوالات بخش کارآفرینی سازمانی از مدل زهرا(1995) استخراج شد. اما برای دستیابی به سوالات بخش آمیخته بازاریابی این شرکت­ها، ابتدا پرسشنامه­ای جامع به کمک مبانی نظری این بخش تهیه شد، سپس در بخشی از شهرک­های صنعتی استان کرمانشاه که به عنوان نمونه اولیه آزمایشی انتخاب شده بودند، توزیع شد. در نهایت به کمک آزمون­های آماری، آمیخته بازاریابی متناسب با آن­ها بدست آمد. جامعه آماری این تحقیق، شرکت­های کوچک و متوسط شهرک صنعتی فرامان استان کرمانشاه می­باشد که تعداد واحدهای فعال در آن 114 شرکت می­باشد که با بهره گرفتن از فرمول تعیین حجمِ نمونه­ی جامعه محدود، 63 واحد به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور تجزیه و تحلیل داده‌های پرسشنامه از نرم افزار SPSS و برای ترسیم نمودارهای بخش آمار توصیفی از نرم افزارEXEl  بهره گرفته شد. در بخش آمار توصیفی از شاخص­های آماری نظیر فراوانی، میانگین، انحراف معیار، جداول و نمودار‌های آماری استفاده شد. همچنین در بخش آمار استنباطی از آزمون­هایی چون آزمون فریدمن، ضریب همبستگی اسپیرمن، آزمون دو-جمله ای، تحلیل عاملی، مقایسه میانگین دو جامعه، آزمون میانگین یک جامعه و کولموگوروف-اسمیرنوف استفاده شد.

نمودار 2-1: چارچوب مفهومی رقابت پذیری ، (فیورر و چهارباغی، 2003، ص 50) بوث و فیلیپ[18]، در سطح بنگاه عوامل موثر بر رقابت پذیری را در دو دسته و در قالب رویکرد مبتنی بر فناوری و رویکرد مبتنی بر شایستگی تقسیم بندی می کنند. فناوری اطلاعات باعث بهبود کارایی و ایجاد مزیت استراتژیک می گردد. این رویکرد در ظهور کامپیوتر های قدرتمند و ارزان، پایانه ها و شبکه های ارتباطی ریشه دارد. رویکرد مبتنی بر شایستگی که از رشته بازاریابی نشات گرفته است ، پویاتر و چند بعدی است بنابراین رویکرد ، شرکت ها ، مهارت ها و شایستگی های منحصر بفرد خود را از طریق تحکیم و تثبیت داخلی و خارجی شناسایی نموده و تحت کنترل در می آورند. به عبارت دیگر مبنای رویکرد مبتنی بر فناوری اطلاعات ، فناوری اساس رقابت پذیری است، در حالیکه مبنای رویکرد دوم سازمان یادگیرنده است که بر قوت هاجهت ماندگاری از طریق الگوبرداری و نیز پیش بینی و پاسخگویی اثر بخش به تغییرات تاکید می شود.(بوث و فیلیپ، 2003، ص 32) اسمیت[19] ، با دیدگاهی جهانی ، رقابت پذیری سازمان ها را در نحوه عملکرد و روش های کاری ، متفاوت از هم می داند. او شرکت های کلاس جهانی را نسبت به سایر شرکت ها ، از ویژگی های مشترکی به منظور ارتقای رقابت پذیری ، برخوردار می داند. از نظر اسمیت عامل کلیدی در موفقیت کلاس جهانی توانایی آنها در یکپارچه سازی فعالیت ها جهت تاثیر گذاری در سه حوزه بازار ، عملیات و فرهنگ است. او رقابت پذیری پایدار را نتیجه مدیریتکلی این سه حوزه می داند.(اسمیت ، 2005 ، ص 38) شارما و فیشر[20]، نقش استراتژی های کارکردی بهره وری ، تحقیق و توسعه ، فناوری ، بازاریابی ، منابع انسانی ، سازمانی و مالی را در رقابت پذیری شرکت های تولیدی بررسی کردند. آنها برای سنجش رقابت پذیری از شاخص های عینی عملکرد و نیز برخی از شاخص های ذهنی استفاده کردند .شاخص های عینی آنها سرانه فروش ، بازگشت دارایی ها ، سهم بازار ، فروش ، سهم صادرات ، نرخ رشد فروش داخلی و صادرات بوده و شاخص های ذهنی ایشان ادراکات مدیریت از بهره وری ، سودآوری ، سهم بازار و رضایت مشتری از شرکت نسبت به رقبا را در برداشت.(شارما و فیشر ، 2005 ، ص272) مازلن و پلاتس[21]، ضمن بحث و بررسی فرایند تدوین استراتژی تولید ، مدل مفهومی به منظور تعیین چشم انداز تولید در مورد عوامل موثر بر سهم تولید در رقابت پذیری سازمان ارائه کردند. در بررسی آنها منابع و قابلیت ها عوامل اصلی رقابت پذیری بوده و در بسیاری از شرکتها نیز تولید سهم قابل ملاحظه ای از این منابع محسوب می گردد. دیدگاه آن ها مبتنی بر منبع بوده و در آن تولید نقش اصلی و مرکزی در استراتژی رقابتی پیدا می کند. آنها مولفه های سیستم تولید پویا را در قالب سه جزء اولویت های رقابتی ؛ قابلیت های تولیدی و نقش استراتژیک تولید طبقه بندی کرده و اثر آنها را بر ایجاد مزیت رقابتی شرکت از طریق اقدام پژوهشی آزمون نمودند.(مازلن و پلاتس ، 2008 ، ص 316) لی[22]، در تحلیلی از منابع رقابت پذیری مدلی توصیفی از عملکرد ارائه نمود و آن را شاخص رقابت پذیری دانست . ضمنا او بازاریابی ، نوآوری محصول ، تولید ، و توسعه منابع انسانی را چهار عامل موثر بر رقابت پذیری معرفی می کند. او با استناد به پورتر (1980) و آتلی (1997) طراحی و توسعه محصول را در دو بعد ، معرفی سریع محصول جدید به بازار و بهبود محصولات حاضر بر رقابت در بازار موثر می داند. وی ظرفیت تولید و مدیریت ظرفیت تولید ( مدیریت مواد ، طراحی و کنترل تولید ، … ) را عوامل موثر تولید بر رقابت پذیری دانسته است او به نقل از ایوان ولینسی (1996) عواملی نظیر توانمندسازی کارمندان ، توسعه و غنای شغلی ، بهبود روابط مدیر-کارمند و استفاده از شاخص های اندازه گیری عملکرد را در منابع انسانی موثر بر رقابت پذیری دانسته است.(لی ، 2009، ص302) هولس اپل و سینگ[23]، رقابت پذیری را در مدل زنجیره دانش توسعه داده و آن دسته از فعالیتهای مدیریت دانش را شناسایی و مشخص می کنند که یک سازمان جهت دستیابی به رقابت پذیری بر آنها تمرکز دارد. این مدل برگرفته از مدل زنجیره ارزش پورتر بوده و حاصل مطالعه دلفیاز متخصصان بین المللی مدیریت دانش است. آن ها پنج فعالیت اصلی زنجیره ارزش دانش یعنی اکتساب ، انتخاب ، ایجاد ، درونی سازی و برونی سازی را بر رقابت پذیری موثر دانسته اند همچنین رابطه چهار فعالیت پشتیبانی کننده رهبری ، هماهنگی ، کنترل و اندازه گیری دانش را با رقابت پذیری اثبات کرده اند. طبق تعریف آنها رقابت پذیری خود از چهار متغیر بهره وری ، چابکی ، شهرت و نوآوری بهبود یافته تشکیل شده است. (هولس اپل و سینگ ، 2004، ص90) کارنیرو[24]، تمرکز ویژه ای بر روابط مدیریت دانش ، رقابت پذیری و نوآوری دارد. بر اساس مطالعه او ، منابع سازمان به دو گروه : منابع فیزیکی و مفهومی تقسیم می شوند. از دید او منابع فیزیکی شامل پول ، تجهیزات ، مواد ، تسهیلات و زمان است. همچنین منابع مفهومی نیز از داده ، اطلاعات و دانش تشکیل شده است. شاخص هایی که او برای اندازه گیری مدیریت دانش به کار می برد عبارتند از : اهمیت سرمایه معنوی ، ارزیابی توسعه دانش ، درجه استراتژیک بودن ابزاری دانش ، توانایی ایجاد انگیزه . همچنین آنها منابع و محیط را نقش تعدیل کننده بر رابطه مدیریت دانش و رقابت پذیری می دانند .(کارنیرو ، 2005 ، ص88) آکیموا[25] در نظریه رقابت پذیری با مفهوم بازارگرایی معتقد است عده ای از نویسندگان ، رقابت پذیری را در قالب بهره وری نگریسته اند و عده ای در قالب عملکرد سازمانی. از دید وی سه شاخص سازگاری ، مزیت رقابتی و عملکرد می تواند جهت سنجش رقابت پذیری به کار رود. در این بررسی رابطه بین سطح و توسعه یافتگی بازار گرایی و رقابت پذیری شرکت در محیط اقتصادی متلاطم یک اقتصاد در حال گذر مورد مطالعه قرار گرفته است. در این مقاله عنوان شده است که مطالعات اخیر حاکی از نیاز به بررسی توسعه بازارگرایی در اقتصادهای در حال گذر تحت شرایط رکود اقتصادی و تغییرات سیستماتیک بزرگ هستند.(آکیموا ، 2000، ص1129) دیمتر[26] معتقد است که وجود استراتژی تولید باعث افزایش رقابت پذیری سطح شرکت (بازگشت فروش و گردش موجودی ) می گردد. وجود استراتژی تولید اثر مثبتی بر بازگشت فروش دارد در حالی که هیچ ارتباطی با گردش موجودی ندارد. در پاسخ به این سوال که آیا ارتباطی بین شایستگی تولید در رقابت پذیری کسب و کار وجود دارد ، اکثرا جواب مثبت می دهند. در مطالعه شرودر و همکاران ، 80 درصد مدیران تولید به این سوال پاسخ مثبت داده اند. (دیمیتر، 2006، ص210) 2-1-7 ابعاد و جنبه های رقابت پذیری رقابت پذیری به توانایی وادار کردن مشتری به انتخاب پیشنهاد های شرکت در قبال پیشنهادهای رقبا تعریف می شود بدین نحو که ، توانایی در بهبود مداوم فرایند های شرکت ؛ به ارائه پیشنهادی بهتر منجر شده و در نتیجه سطح رقابت پذیری ارتقا خواهد یافت. ( وبستر[27] ، 2005 ، ص158) ، در یک جمع بندی کلی ، رقابت پذیری مفهوم یا قلمرو گسترده ای دارد و در تعیین آن عوامل متعددی دخالت دارند (ما[28] ، 2006،ص709 ؛ پورتر و شواب[29] ، 2008) بر مبنای این تعریف ، عواملی همچون عملکرد بنگاه در قبال بازار ، عملکرد بنگاه در قبال مشتری ، عملکرد درونی بنگاه استوانه های اصلی رقابت پذیری را تشکیل می دهند. –    عملکرد بنگاه در قبال بازار ، بر ایجاد هوشمندی در سراسر سازمان در ارتباط با نیاز های فعلی و آتی مشتری ، نشر هوشمندانه در بین بخش های مختلف سازمان و پاسخگویی به آن هوشمند مبتنی است. این نوع عملکرد نه تنها برای خارج از سازمان ، بلکه در داخل سازمان مورد توجه است. در این شاخص ، مولفه هایی نظیر عملکرد سهم بازار ، عملکرد توسعه خدمات در بازار ، بهبود شهرت و تصویر بنگاه در بازار و رعایت اصول اخلاقی و مسئولیت اجتماعی در قبال بازار به عنوان شناسه های این شاخص تلقی می شود. –    عملکرد بنگاه در قبال مشتری ، تابعی از ارزش های مشتریان و سهام داران بوده و قدرت مالی ، تعیین کننده توانایی عمل و عکس العمل در محیط های رقابتی بوده و در این بین عواملی همچون قیمت رقابتی ، کاهش هزینه ها ، برآوردن انتظارات مشتریان و ارتباطات ارزشمند مشتریان و … به عنوان مولفه های تاثیر گذار بر عملکرد شرکت از منظر مشتریان است. –    عملکرد درونی بنگاه که در آن وضعیت درونی بنگاه و موسسه با توصیف شاخص های عینی نظیر سرانه فروش ، بازگشایی دارایی ها ، نرخ فروش داخلی و شاخص های ذهنی از قبیل ادراکات مدیریت از بهره وری ، سودآوری ، رضایت و مشارکت کارکنان ، مهارت کارکنان و سایر ویژگیهای شخصیتی آنها مشخص می شود. ( رحیمی کلور ، 1390، ص76) چارچوب مفهومی ابعاد رقابت پذیری

• تعهد کارکنان اثر معناداری بر مسئولیت اخلاقی آنها دارد

  6-1 ماهیت تحقیق و روش تحلیل آماری این تحقیق با توجه به ماهیت، از نوع تحقیق‌های کاربردی و از نظر روش توصیفی- کاربردی پیمایشی است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی با بهره گرفتن از بسته نرم افزاری SPSS استفاده شده است . جهت برآورد تابع از رگرسیون خطی و برای بررسی وجود همبستگی بین متغیرهای پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است . همچنین آزمون فریدمن جهت رتبه بندی متغیرها به کار گرفته شده است. 7-1 جامعه و نمونه آماری و شیوه نمونه گیری جامعه آماری حوزه تعمیم نتایج و یافته های پژوهش است ،از این روی جامعه آماری در بر دارنده کلیه افراد مورد بررسی است که پژوهشگر از میان آنان واحدهای نمونه خود را گزینش می‌کند.لذا جامعه آماری تحقیق حاضر شامل کلیه کارکنان اداری سازمان مرکزی حفاظت محیط زیست تهران که تعداد این افراد شامل 200 نفر می باشند . در پژوهش حاضر جهت تعیین حجم نمونه از جدول مورگان استفاده شد . با توجه به حجم جامعه آماری(200 نفر) حجم نمونه 132 حاصل گردید که درنهایت 126  پرسشنامه به دست محقق رسید . 8-1 ابزار گردآوری اطلاعات : برای جمع آوری اطلاعات روش‌های گوناگونی وجود دارد. انتخاب ابزار مناسب برای جمع آوری اطلاعات به ماهیت، هدف و روش تحقیق  و همچنین به آزمون‌های آماری مورد استفاده برای تجزیه و تحلیل و آزمون فرضیه های (سؤالات) تحقیق بستگی دارد. در این تحقیق جهت پاسخ به فرضیات اطلاعات به صورت زیر گردآوری گردید:

• روش کتابخانه ای:

از این روش جهت جمع آوری اطلاعات در زمینه ادبیات و پیشینه تحقیق استفاده گردید. به این ترتیب که با مطالعه کتاب‌ها و مقالات  و تحقیقات دیگر پژوهشگران اطلاعات مورد نیاز گرداوری گردید.

• پرسشنامه

بخشهایی مثل اکثر قسمتهای بخش سوم و چهارم و پنجم با بهره گرفتن از روش پژوهشی پیمایشی و برای جمع آوری اطلاعات و داده ها از طریق پرسشنامه کتبی استفاده شده است . این پرسشنامه حاوی 33 سوال در مورد ابعاد مسئولیت اجتماعی و 17 سوال در مورد تعهد سازمانی بوده که از پاسخ دهندگان خواسته شده بود که نظراتشان را نسبت به هر سؤال اعلام دارند. تخصیص سوالات پرسشنامه به متغیرهای ابعاد مسئولیت اجتماعی تحقیق بدین شرح است که 8 سوال به بعد قانونی، 9 سوال به بعد اقتصادی،10 سوال به بعد اخلاقی و 6 سوال به بعد ملی  اختصاص داده شده است.  همچنین سوالات اختصاص یافته به تعهد سازمانی 17 سوال می باشد. 9-1  ابعاد مسئولیت سازمانی و جایگاه مسئولیت اجتماعی: