2-2-1-2- سبکهای“آیوا”

سبک متمرکز دیگر رهبری مربوط به نحو استفاده از قدرت است . در این زمینه مطالعاتی مرسوم به مطالعات رهبری“آیوا” توسط “لی پیت[7]” و “وایت”[8] در اواخر دهه 1930 انجام شد و سه سبک استبدادی[9]“دمکراتیک”[10]و  “بی بندوبار”[11]با یکدیگر مقایسه شدند . هر یک از این سبکها به شرح ذیل قابل توصیف می شوند:

الف) سبک استبدادی

رهبر مستبد شخصی است که دستور می دهد و انتظار دارد اوامرش مورد قبول واقع شود . اختیارات و تصمیم گیری وی متمرکز است و چهارچوب کار را برای زیر دستان تعیین می کند(ایرانژاد باریزی و ساسان گهر ، 1380) . صادقپور و مقدس (1374) معتقدند که رهبر مستبد، رهبری است که: ـ بدون مشورت با زیردستان تصمیم می گیرد و دستورات را ابلاغ می کند . ـ زیر دستان را در موقع اجرای دستورات زیر نظر می گیرد و بر آنها نظارت دقیق دارد . ـ جزئیات نحوه انجام کار را به زیردستان بازگو می کند . ـ به ندرت به زیرستان اجازه تصمیم می دهد . ـ اصطحکاک و اختلاف نظر را گناه می شمارد . ـ از زیر دست اطاعت محض انتظار دارد . ـ خود را نسبت به زیر دستان بالاتر می پندارد . خط مشی سازمان رابه تنهایی تعیین و مشخص می کند و طرحهای لازم رابه ندرت با مشورت دیگران تهیه می نماید . نسبت به کار گروهی نظر مساعد ندارد . ـ معتقد است اگر خطایی از زیر دست سر بزند باید مجازات شود .

ب) سبک دمکراتیک

رهبرانی که از روش دمکراتیک یا اشتراک مساعی استفاده می کنند به نیازها و علایق کارکنان توجه دارند و اختیارات را تفویض می کنند(ایرانژاد باریزی و ساسان گهر ، 1380) . رهبر دمکراتیک رهبری است که(صادقپور و مقدس ، 1374): ـ سعی می کند قبل از اخذ تصمیم در مورد عملی با زیر دستان مشورت نماید . ـ  نظارت بر کار زیر دستان را در موقع اجرای دستورات به حداقل می رساند. ـ در صورتی که زیر دست مهارت و تخصص کافی برای انجام عملی داشته باشد . جزئیات نحوه کار به او القاء نمی کند . ـ تا حد امکان به زیر دست اجازه اخذ تصمیم می دهد . ـ درحالی که به اختلاف مقام بین خود و زیر دست آگاه است ، در این مورد تأکید نمی کند .