انواع طبقه بندی پسماند های بیمارستانی

هنوز در دنیا الگوی ثابتی جهت تقسیم بندی مواد زائد بیمارستانی وجود ندارد. کشورهای مختلف هر یک به گونه ای پسماندهای بیمارستانی را تقسیم بندی کرده اند. این تقسیم بندی ها بر سه اصل اساسی استوار است:

- تقسیم بندی بر اساس روش دفع(مانند کشور آلمان)

- تقسیم بندی بر اساس منبع تولید(مانند کشور فرانسه)

- تقسیم بندی بر اساس درجه احتمال خطر(مانند کشور انگلستان)

با توجه به مرکز پیشگیری و کنترل بیماری، پنج نوع پسماند بیمارستانی را عفونی تلقی می کنند: پسماند­­های میکروبیولوژیک، پاتولوژیک، لاشه حیوانات آلوده، خون واشیاء نوک تیز همچنین این مرکز  به طور کلی پسماند­های تولید شـده در مراکز درمانی به دو دسته پسماند­­­­های مشمول قانون و زباله­های معمولی  تقسیم می­شوند که حدود 6% پسماند های بیمارستانی، عفونی محسوب می شوند هرچند که  در تعاریف دیگر این مقدار را حداقل 46٪ برآورد کرده اند)عباسلو و همکاران، 1384).

اتحادیه اروپا تلاش های ویژه ای برای طبقه بندی مواد زائد را از طریق کاتالوگ پسماند اروپا انجام داده است که در این نوع طبقه بندی هفت گروه دیده می شوند(Alvim,  2005).

1-پسماندهای پاتولوژیک  ‌

ایـن پسماندها شامل بافت ها و قسمت­ های اعضاء  مختلف بدن  پنبه­های آغشته به خون و مواد دفعی بدن و چرک همچون نمونه های مدفوع و ادرار و غیره هستند که در عمل نمونه برداری یا کالبد شکافی وجراحی ایجاد می شوند. این زائدات به طور بالقوه ای امکان ایجاد بیماری را داشته و عامل بیماری زا در آن ها بسیار زیاد است وآن را برای احتیاط به عنوان پسماند­­­های عفونی در نظر گرفته می شوند.

2-پسماند­های رادیو اکتیو

این پسماند­ها شامل پسماند­های جامد، مایع و گازی آلـوده بـه مـواد رادیـو اکـتـیـو هستند. کاربرد مواد رادیواکتیو در عکسبرداری ها، پرتودرمانی­ها و بعضی آزمایش­ها معمول است. این پسماندها که در نتیجه تحلیل­های بافت و سیالات بدن در بیمارستان تولید می­شوند و مهم­ترین عناصر آن ایزوتوپ­های فسفر، کروم، کبالت، آهن، گالیم و غیره می­باشند که در تشخیص یا درمان کاربرد دارند.

پسماندهای شیمیایی

مواد زائد شیمیایی که به وفور در بیمارستان­ها وجود دارد، در بخش­های تشخیص و آزمایشگاه­ها ، وسایل و ابزار تنظیف و ضدعفونی به انضمام دارو­ها و وسایل دور ریختنی اطاق عمل بخش دیگری از این فضولات را تشکیل می دهند. این پسماندها شامل اشکال گوناگونی از پسماندهای شیمیایی بوده که ممکن است خطرناک بـاشـنـد. طبق موازین بین المللی، خصوصیات سـمــی بـودن، خـورنـدگـی، قـابـل اشـتـعـال بـودن واکنش دهندگی، سرطان­زایی باعث طبقه بندی مـواد زائد شیمیایی در زمره مواد زائد خطرناک مـی­شوند. مواد شیمیایی غیر خطرناک، موادی هـسـتـنـد کـه خصوصیات فوق را نداشته باشند.

فضولات شیمیایی خطرناک در سه بخش زیر تقسیم بندی می­شوند:

1 -مواد قابل احتراق : شامل ترکیبات جامد، مایع و گازی شکل.

2 -فضولات سمی : این فضولات با PH کمتر از 2 (به شکل اسیدی) و بالاتر از 12 (به حالت قلیایی) در پسماند های بیمارستانی وجود دارند. بخشی از داروهای اضافی و یا فاسد شده، جزو اینگونه فضولات به حساب می­آیند.

3- مواد واکنش دهنده و موثر: در سایر فضولات که تا حدودی در پسماند­های بیمارستانی قابل تشخیص هستند. از فضولات شیمیایی بی خطر می توان قندها، اسید­های آمینه و برخی از نمک­های آلی و معدنی را نام برد. اسید­های آمینه و نمک­های شیمیایی نظیر نمک­های سدیم، منیزیم، کلسیم، اسید لاکتیک، انواع اکسید­ها، کربنات­ها، سولفات­ها و فسفات­ها قسمتی از مواد زائد شیمیایی هستند

1) Centers for Disease Control and Prevention (CDC)

2) European Union (EU)

3) Pathological waste

4) Radioactive waste

2) Chemical waste