• دائم
• موقت

  ازدواج موقت و دائم در پاره ای از آثار با هم یکی هستند و در قسمتی اختلاف دارند. آنچه در درجه اول این دو را از هم متمایز می کند یکی این است که زن و مرد تصمیم می گیرند بطورموقت با هم ازدواج کنند. و پس از پایان مدت اگر مایل بودند تمدید کند، مدت را تمدید کنند و اگر مایل نبودند از هم جدا می شوند. دیگر اینکه از لحاظ شرایط، آزادی بیشتری دارند که بطور دلخواه به هرنحو که بخواهند پیمان می بندند. مثلاً در ازدواج دائم خواه ناخواه مرد باید عهده دار مخارج روزانه اعم از: لباس، خوراک، مسکن و احتیاجات دیگر زن از قبیل دارو وطبیب بشود ولی در ازدواج موقت بستگی دارد به قرارداد آزادی که میان طرفین منعقد می گردد. ممکن است مرد نخواهد یا نتواند متحمل این مخارج بشود یا زن نخواهد از پول مرد استفاده کند. در ازدواج دائم زن خواه ناخواه باید مرد را به عنوان رئیس خانواده بپذیرد و امر او را در حدود مصالح خانواده اطاعت کند اما درازدواج موقت بسته به قراردادی است که میان آنها منعقد می گردد. در ازدواج دائم زن و شوهر خواه ناخواه از یکدیگر ارث می برند. اما در ازدواج موقت چنین نیست. پس تفاوت اصلی و جوهری ازدواج موقت با ازدواج دائم در این است که ازدواج موقت از لحاظ حدود و قیود آزاد است یعنی وابسته به اراده و قرارداد طرفین است. حتی موقت بودن آن نیز در حقیقت نوعی آزادی به طرفین می بخشد و زمان را در اختیار آنها قرار می دهد. در ازدواج دائم هیچکدام از زوجین بدون جلب رضایت دیگری حق ندارد از بچه دار شدن و تولید  نسل جلوگیری کنند ولی در ازدواج موقت جلب رضایت طرف دیگر ضرورت ندارد. در حقیقت این نوعی آزادی دیگر است که به زوجین داده شده است. ثمره این ازدواج یعنی فرزندی که بوجود می آید با فرزند ناشی از ازدواج دائم هیچگونه تفاوتی ندارد. همانطوری که در عقد دائم مادر و دختیر زوجه به هر زوج و پدر و پسر زوج بر زوجه حرام است و محرم می گردند در عقد منطق نیز چنین است. و همانطوری که خواستگاری کردن روجه دائم بر دیگران حرام است، خواستگاری زوجه موقت نیز بر دیگران حرام است. همانطور که زنای با زوجه دائم غیر موجب حرمت ابدی می شو زنای با زوجه موقت نیز موجب خرمت ابدی می شود. همانطوری که زوجه دائم بعد ازطلاق باید مدتی عده نگهدارد زوجه موقت نیز بعد از تمام شدن مدت یا بخشیدن آن باید عده نگهدارد. با این تفاوت که عده زن دائم سه نوبت عادت ماهانه است و عده زن غیردائم دو نوبت یا چهل و پنج روز است. در ازدواج دائم جمع میان دو خواهر جایز نیست همینطور در ازدواج موقت روا نیست. این است آن چیزی که به نام ازدواج موقت یا نکاح منقطع در فقه شیعه آمده است و قانون مدنی ما نیز عین آنرا بیان کرده است.[51] مقایسه احکام مهریه در نکاح دائم و نکاح موقت مهریه هم در ازدواج دائم است و هم در ازدواج موقت. با این تفاوت که در ازدواج موقت عدم ذکر مهر موجب بطلان عقد است و در ازدواج دائم عقد باطل نیست مهرالمثل تعیین می شود. قانون مدنی بموجب ماده 1075 خود نکاح منتقطع یا موقت را به رسمیت می شناسد. در نکاح موقت طلاق مفهومی ندارد با توجه به تعیین مدت در عقد نکاح زوج حق دارد در اثنای مدت از بقیه زمان تعیین شده صرفنظر نماید که اصطلاحاً« بذل مدت» نامیده می شود. برای آشنایی بیشتر با احکام مربوط به مهریه در نکاح دائم و منقطع به شرح ذیل مقایسه می کنیم: 1- برخلاف نکاح دائم عدم تعیین مهریه در ضمن عقد نکاح منقطع موجب بطلان عقد است لذا تعیین مهریه شرط صحت عقد محسوب می شود.( ماده 1905 ق.م) 2- در نکاح منقطع در صورتی که قبل از اتمام مدت زوجه فوت کند ورثه وی حق دریافت مهریه را دارند. 3- اگرچه مرد تا پایان مدتی که در نکاح منقطع تعیین شده یا زوجه منقطع نزدیکی ننماید باید پرداخت تمام مهریه را بعهده بگیرد و در صورتی که نپرداخته باشد بر ذمه وی قرار دارد.( ماده 1096 ق.م) 4- تنها هنگامی که شوهر قبل از نزدیکی تمام مدت نکاح را ببخشد باید نصف مهریه را به زوجه پرداخت نماید.( ماده 1097 ق.م)