استاد راهنما:
دکتر غلامحسین دلاور
 
 
استاد (استادان) مشاور:
استاد رجایی
 
 سال تحصیلی 85-1384

فهرست مطالب
عنوان                                                                             صفحه
1- پیشگفتار                                                 1
2- مقدمه                                                    2
3- فصل اول- مفاهیم مسئولیت                                          4
مفاهیم مسئولیت)    الف- مفهوم لغوی مسئولیت                                     5
ب-  مفهوم کلی مسئولیت                               6
ج- مسئولیت در قرآن کریم                                         7
د- مسئولیت اخلاقی                                          9
هـ- مسئولیت اجتماعی                                    10
جنبه های فردی و اجتماعی مسئولیت در فقه                                                10
الف- جنبه فردی مسئولیت                             10
ب- جنبه های اجتماعی مسئولیت در فقه                           12
4- فصل دوم- مفاهیم مسئولیت کیفری                                   15
مفاهیم مسئولیت کیفری                                       16
مسئولیت واقعی و انتزاعی                                    17
مقایسه مسئولیت با تکلیف                                    19
تفاوت میان مسئولیت و مجرمیت                                20
5- فصل سوم- سابقه تاریخی مسئولیت                                    21
سابقه تاریخی مسئولیت                                               22

هـ
الف- سابقه مسئولیت در قدیم الایام                                     24
بند اول- مختصات مسئولیت در قدیم الایام                      25
1- ویژگی جمعی بودن مسئولیت                                 25
2- تسری مسئولیت به اجساد و حیوانات                      27
3- موضوعی بودن مسئولیت                         31
– در ایران باستان                                    31
– در روم باستان                                        33
– در یونان باستان                                     33
ب- مسئولیت کیفری در دوران معاصر                                       33
6- فصل چهارم) مسئولیت کیفری در اسلام                                           36
مسئولیت کیفری در اسلام                                              37
الف- تعریف و خصوصیات مسئولیت کیفری در اسلام                           38
ب- اصول حاکم بر مسئولیت کیفری در اسلام                          40
بنداول- شخصی بودن مسئولیت کیفری                                  40
بند دوم- برقراری شرایط عمومی مسئولیت                             42
بند سوم- اصل تساوی در مجازاتها                              43
بند چهارم- اصل قانونی بودن مجازاتها                              44
7- فصل پنجم) مسئولیت کیفری در مقررات جزایی ایران                                  47
مسئولیت کیفری در مقررات جزایی ایران                                    46
         الف- در قانون مجازات عمومی مصوب 1304                                 46
ب- در قانون اقدامات تامینی مصوب 1339                                 47
ج- در قانون مجازات عمومی اسلامی 1352                                  48
د- مجازات اسلامی مصوب 1307                                       48
8- فصل ششم) حدود و قلمرو مسئولیت کیفری                                  50
حدود و قلمرو مسئولیت کیفری                                               51
بخش اول- اهلیت و انواع آن در حقوق جزا                              51
الف- اهلیت جنایی                                               51
ب- اهلیت مادی یا واقعی                                        52
ج- اهلیت جزائی                                        53
مقایسه اهلیت جزایی با اهلیت جنایی                                    54

و
اهلیت جزایی و مسئولیت کیفری                                     54
بخش دوم- تقصیر و مسئولیت کیفری                                      55
قلمرو تقصیر در حقوق جزا                                    57
الف- تقصیر در قلمرو وسیع                               57
بند اول- ادراک و اختیار، توأماً شرط اعتبار اراده                   60
بند دوم- اختیار، شرط منحصر اعتبار اراده                           60
ب- تقصیر در قلمرو محدود                                     61
ج- نقد و بررسی، ارزیابی نظریات                         62
بخش سوم- اسناد و مسئولیت کیفری                                      63
انواع اسناد    در حقوق جزا                                     63
الف- اسناد یا انتساب مادی                              63
ب- اسناد یا انتساب معنوی                               64
اسناد مادی و مسئولیت کیفری                                       65
اسناد معنوی و مسئولیت کیفری                               66
9- فصل هفتم) ارکان اهلیت جزائی                                     67
ارکان و اهلیت جزایی                                            68
رکن اول- ادراک                                             68
الف- مفهوم ادراک و تمییز                                70
ب- نقش ادراک در مسئولیت کیفری                           72
ج- عقل در مفهوم ادراک                               73
د- عقل در مقررات جزائی ایران                                 75
هـ – عقل در حقوق جزائی اسلام                             76
رکن دوم- اختیار                                          78
مفاهیم و کاربردهای اختیار                               78
الف- اختیار در لغت                                       78
ب- اختیار در مفهوم فلسفی                               79
بند اول- عنصر قدرت                              80
بند دوم- عنصر اراده                             80
ج- اختیار در مفهوم حقوقی                                      81
بند اول- مفهوم نقش اراده                                   81

ز
1- نقش اراده در رکن مادی جرم                                 82
2- نقش اراده در رکن روانی جرم                      83
بند دوم- مفاهیم گوناگون اختیار در حقوق                           83
1- اختیارات در لغت                                 84
2- اختیار در تکالیف و جزائیات                                 84
رکن سوم- علم به قانون                                          85
الف- مفهوم قانون                                    85
بند اول- نص جزایی                               86
بند دوم- عدم مشروعیت جزایی                            86
ب- نقش علم به قانون                                     87
بند اول- علم به قانون، عنصر سازنده سوء نیت جزایی                    88
بند دوم- علم به قانون جزا، شرط شمول قانون                           88
بند سوم- علم به قانون، شرط ثبوت مسئولیت کیفری                       88
بند چهارم- علم به قانون، شرط تحمل مجازات                            89
10- فصل هشتم) صغر(کودکی) در مسئولیت کیفری                                                         90
عوامل رافع مسئولیت کیفری                                           91
علل عدم مسئولیت کیفری                                              92
الف- علل توجیه کننده جرم یا علل مشروعیت                                 92
ب- عوامل رافع مسئولیت کیفری                                    92
ج- علل معافیت از مجازات یا معاذیر قانونی                                 93
طبقه بندی عوامل رافع مسئولیت جزایی و وجوه افتراق آن با سایر علل                       93
الف- طبقه بندی عوامل رافع مسئولیت کیفری                                 93
بند اول- عوامل تام رافع مسئولیت جزایی                                 93
بند دوم- عوامل نسبی رافع مسئولیت جزایی                             93
ب- وجوه افتراق با سایر علل عدم مسئولیت                                  94
بند اول- فرق عوامل رافع مسئولیت جزائی از علل مشروعیت                  94
بند دوم- تفاوت میان علل عدم انتساب با معاذیر معاف کننده یا تخفیف دهنده مجازات  94
بند سوم- فرق بین عوامل عینی رافع مسئولیت کیفری و معافیت از مجازات               96
تأثیر عوامل عینی رافع مسئولیت نسبت به سایر شرکت کنندگان                            97

ح
تأثیر عوامل عینی رافع مسئولیت کیفری و مسئله مسئولیت مدنی                          97
خصوصیات ضمنی قانون و عوامل عینی رافع مسئولیت کیفری                          99
مقررات قانون ایران و خصوصیات ضمنی عوامل رافع مسئولیت کیفری                 100
مجرم در برخورد با علل رافع مسئولیت                           101
11- فصل نهم) جنون                                           102
کودکی و مسئولیت کیفری                                            103
تاریخچه ی مسئولیت کیفری اطفال                                        103
طفل کیست؟                                                    104
مفهوم بلوغ                                                       108
الف- مفهوم علمی بلوغ                                           108
ب- معیار بلوغ در قفسه                                        110
بند اول- معیار بلوغ در کتاب                                   110
بند دوم- معیار بلوغ در سنت                                    111
بند سوم- سخنان فقها در مورد علایم و سن بلوغ                    111