فصل پنجم:مختصری از بحرانهای ایجاد شده در لبنان به دلیل نظام طایفه ای

گفتار اول: دوره امپراتوری عثمانی

اولین چرخه‌های اختلاف فرقه‌ای در لبنان را می‌توان در زمان ابراهیم پاشا (حاکم لبنان) در سال 1854 یافت. در این سال در اختلافات میان مسیحیان مارونی که از جانب فرانسویان حمایت می‌شوند و مسلمانان دروزی که مورد حمایت انگلیسی‌ها بودند به کشمکش خونینی منجر شد.[75] پس از آن شورش‌های دهقانی از سوی مسیحیان علیه اربابان زمیندار  و جنگ خونین سال 1860 منجر به کشته شدن 10000 نفر از مسیحیان مارونی ، کاتولیک و ارتدکس توسط دروزیهای مسلمان گشت.[76] و همین مسئله منجر به تشکیل کمیسیونی متشکل از قدرت‌های اروپایی و عثمانی و تشکیل لبنان کوچک گشت. در دوران حکومت استبدادی سلطان عبدالحمید دوم عثمانی در سال‌های 1909-1876 اختلاف بر سر تشکیل یک کشور مستقل و جدایی از عثمانی و یا پیوست به سوریه به عنوان یک استان، میان مارونی‌ها و مسلمانان اختلاف بود. در این میان مسیحیان ارتدکس نیز برای خلاصی از سیطره مارونی‌ها طرف مسلمانان را گرفتند.[77]

گفتار دوم: دوران قیومت فرانسه

در سال 1920 پس از جنگ‌ جهانی ،اول شورای عالی متحدین، با قیومت فرانسه بر لبنان و سوریه موافقت کرده و شورای جامعه ملل آنرا در سال 1922 تصویب کد. [78] سال‌های قیومت فرانسه عمدتاً سالهاست بدون بحران و همراه با ثبت سیاسی و پیشرفت اقتصادی در لبنان بود. تنها سرشماری لبنان در سال 1932 به عمل آمد و براساس آن باتوجه به جمعیت مسیحیان و مسلمانان قرار شد که ریاست جمهوری به یک مسیحی و نخست‌وزیری به یک مسلمان سنی و ریاست مجلس به یک نفر شیعه وگذار شود. در این دوران 2 بار فرانسه قانون اساسی لبنان را به حالت تعلیق درآورد. یکبار در سال 1934 پس از رقابت میان امیل اده و بشاره الخوری دو نامزد مسیحی ریاست جمهوری پارلمان دچار تفرقه شد و مجلس پیشنهاد داد تا یک مسلمان به نام شیخ‌محمدالبحر به ریاست جمهوری برگزیده شود. فرانسه با این انتخاب مخالفت کرد و ریاست جمهوری دباس را برای یکسال دیگر تمدید کرد و قانون اساسی را به حال تعلیق درآورد. و بار دوم در سال 1939 در آستانه جنگ جهانی دوم بود. لیکن به جز این موارد بحران عمده‌ای بر سر اختلافات قومی در این دوران رخ نداد.

گفتار سوم: دوران استقلال تا جنگ داخلی

مبحث اول:دوران بشاره الخوری (1943_1952)

در این دوران با انتخاب بشاره الخوری به ریاست جمهوری و تقی‌الدین صلح به مقام نخست وزیر میثاق ملی به صورت توافق غیرکتبی میان گروه‌های لبنانی شکل گرفت. لیکن هنگامی که بشارالخوری در سال 1949 برای بار دوم به مقام ریاست جمهوری انتخاب شد از سوی مخالفانش متهم به فرقه‌گرایی گشت. جبهه ملی اجتماعی که توسط عده‌ای از اشخاص صاحب نفوذ پارلمان ازجمله:کمال جنبلاط، کامیل شمعون و امیل بوستانی میلیونر تشکیل شده بود، ” در 17 مد 1952 اقدام به برپایی یک راه پیمای بزرگ علیه رئیس جمهور زد و تهدید نمود که در صورت عدم کنارگیری بشارالخوری از مقام ریاست جمهوری دست به شورش خواهد زد.”[79] و نهایتاً الخوری در سال 1952 ناچار به کنارگیری شد

مبحث دوم :دوران کامیل شمعون 58-1952

پس از الخوری پارلمان کامیل شمعون را به عنوان رئیس جمهور برگزید و در این دوران نیز به دلیل تیرگی روابط میان جنبلاط (رهبر دروزی‌های مسلمان) و شمعون، مسلمانان دولت را متهم به فرقه‌گرایی و انحصارگرایی در اعطای مشاغل بالا به مسیحیان نمودند. مسلمانان خواهان سرشماری عمومی بودند ولی مسیحیان با سرشماری موافق نبودند. همچنین پس از سال 1956 گسترش تفکرات ناصریسم به بی‌ثباتی اوضاع افزود. و کشمکش و درگیری میان ناسیونالیسم لبنانی و پان عربیسم رو به ظهور بود. و این کشمکش‌ها پس از ایجاد جمهوری متحد عربی در سال 1958 (پیوستن مصر و سوریه به هم) افزایش یافت. رهبران برجسته مسلمان خواهان پیوستن لبنان بر جمهوری متحد عربی بودند لیکن کامیل شمعون بر ادامه ارتباط با غرب به عنوان شرط ضمانت استقلال لبنان تأکید داشت.[80] پس از آن در 14 ژوئیه 1958 و بعد از کمک خواستن شمعون از آمریکا، انگلیس و فرانسه برای حفظ استقلال لبنان، نیروهای آمریکا در سواحل لبنان پیاده شدند و در نتیجه جنگ داخلی میان  مسلمانان و مسیحیان در گرفت که علیرغم عدم دخالت نیروهای آمریکایی در این جنگ بیش از 2 تا 4 هزار نفر و عمدتاً از مسلمانان نواحی بیروت از میان رفتند.

مبحث سوم: دوران فواد شهاب 64-1958

پس از بحران سال 1958 پارلمان ژنرال فواد شهاب را که فرمانده ارتش لبنان بود، به ریاست جمهوری برگزید تا شاید بتواند اوضاع را کنترل کند شهاب دست به اصلاح قانون انتخابات زد تعداد نمایندگان مجلس را افزایش داد و بر برابری مسلمانان با مسیحیان در دولت تاکید داشت. دوران شهاب دوران نسبی رونق اقتصادی و نیز ایجاد نوعی همدلی میان فرقه‌های لبنان بود وی به کارهای زیر بنایی اقتصادی پرداخت و از آمریکا خواست که نیروهای خود را از لبنان خارج کند.[81]